Τι είναι το άγχος; Η λέξη άγχος προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα ἄγχω που σημαίνει σφίγγω, πνίγω, στραγγαλίζω. Στις καθημερινές μας συζητήσεις, χρησιμοποιούμε αυτή τη λέξη για να περιγράψουμε μια δυσφορική ψυχοσωματική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έντονη ψυχική πίεση, εσωτερική ανησυχία, αίσθημα εγκλωβισμού και σωματική υπερένταση.
των Λαζαρίδη Μελίντα και Σάββας Λαζαρίδης – Συμπεριφορικοί Οπτομέτρες / BL VisionTherapy
Ουσιαστικά είναι μία ενδοκρινής αντίδραση του οργανισμού στο στρες που συνοδεύεται από μια γενική δραστηριοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος που ενεργοποιεί και προετοιμάζει τον οργανισμό για δράση. Αυτή η δραστηριοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος έχει μια ευρεία επίδραση σε όλο τον οργανισμό.
Ποια είναι όμως η σχέση του άγχους με την όραση;
Όταν βλέπετε κάτι δυσάρεστο (π.χ. ένας τίτλος ειδήσεων, μια αναπάντεχη χρέωση στη πιστωτική κάρτα, μια επιθετική κίνηση εναντίον σας) τότε στην λειτουργία του οργανισμού θα συμβούν διάφορες αλλαγές π.χ. αυξάνεται ο καρδιακός ρυθμός, η αναπνοή αλλάζει, συνοδευόμενη συχνά από εφίδρωση ή πολλές φορές από ένα σφίξιμο στο στομάχι.
Μία από τις πιο ισχυρές αλλαγές όμως συμβαίνει στην όραση. Οι κόρες των ματιών διαστέλλονται και έχουμε αλλαγή στη θέση του ενδοφακού στο μάτι.
Αν θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε μια παρομοίωση θα λέγαμε ότι το οπτικό μας σύστημα μεταβαίνει στην αντίστοιχη λειτουργία πορτρέτου όπως σε ένα smartphone.
Το οπτικό μας πεδίο στενεύει. Οι βολβοί των ματιών μας περιστρέφονται ελαφρώς προς τη μύτη μας, γεγονός που καθορίζει το βάθος πεδίου και την εστίασή μας σε μία μόνο θέση. Αυτός είναι ένας πρωτόγονος και αρχαίος μηχανισμός με τον οποίο το άγχος επιδρά στην οπτική μας λειτουργία.
Αυτή η επικεντρωμένη όραση (ή focal vision) ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Όλοι οι νευρώνες από τον αυχένα μέχρι την κορυφή της λεκάνης μας ενεργοποιούνται αμέσως και αναπτύσσουν μια δέσμη πομπών και χημικών ουσιών που μας κάνουν να αισθανόμαστε ταραγμένοι και να θέλουμε να κινηθούμε.
Οπτικά προβλήματα στο φάσμα του αυτισμού. Περισσότερα από ό,τι βλέπετε και νομίζετε…
Οπτικά προβλήματα στο φάσμα του αυτισμού. Περισσότερα από ό,τι βλέπετε και νομίζετε…
Γιατί η οπτική λειτουργία είναι τόσο συνδεδεμένη με αυτήν την εγκεφαλική κατάσταση;
Κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν εκτιμούν είναι ότι τα μάτια είναι στην πραγματικότητα δύο κομμάτια εγκεφάλου. Δεν συνδέονται με τον εγκέφαλο, είναι εγκέφαλος. Κατά την ανάπτυξη, τα μάτια αποτελούν μέρος του εμβρυϊκού πρόσθιου εγκεφάλου. Τα μάτια εξωθούνται από το κρανίο κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου και στη συνέχεια επανέρχονται στις κρανιακές κοιλότητες. Έτσι αποτελούν μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Τα μάτια προσανατολίζουν τον οργανισμό καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας. Είναι αυτά που θα μεταφέρουν το μεγαλύτερο όγκο πληροφοριών στα εγκεφαλικά κέντρα καταγράφοντας γεγονότα, εκτιμώντας διάφορες αποστάσεις από το περιβάλλον, δίνοντας χώρο-χρονικές πληροφορίες , προσαρμόζοντας συνεχώς τον εγκέφαλο και το υπόλοιπο σώμα στις νέες συνθήκες. Θα ήταν τρομερό αν έπρεπε να περιμένουμε μέχρι να έρθουν σε επαφή τα πράγματα μαζί μας προτού προετοιμαστούμε να αντιδράσουμε σε αυτά.
Η Οπτική Λειτουργία μπορεί να αλλάξει τα επίπεδα άγχους μας;
Η απάντηση είναι «Ναι».
Αν την ώρα που είμαστε υπό την επήρεια άγχους επιτρέψουμε στον οργανισμό μας να χρησιμοποιήσει την περιφερική μας όραση κοιτάζοντας μακριά, χωρίς να έχουμε κάποιο σημείο εστίασης, τότε θα παρατηρήσουμε ότι ολόκληρος ο οργανισμός αρχίζει να χαλαρώνει. Αυτό συμβαίνει διότι με τον διαδικασία αυτή απελευθερώνουμε τον μηχανισμό, στο εγκεφαλικό στέλεχος, που εμπλέκεται στην επαγρύπνηση και τη διέγερση.
Δηλαδή μπορούμε στην πραγματικότητα να απενεργοποιήσουμε την απόκριση στο στρες, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε το περιβάλλον μας.
Η Επίδραση της Όρασης στην Ανάπτυξη του Ανθρώπου
Δεν είναι τυχαίο που ο Αμερικανικός Οπτομετρικός Οργανισμός θεσπίζει και τον κανόνα 20-20-20 (δηλαδή ανά 20 λεπτά να κάνουμε διάλειμμα 20 δευτερολέπτων κοιτάζοντας σε απόσταση μεγαλύτερη των 20 ft ή 6 μέτρων).
Πρέπει να αναφέρουμε ότι ως Οπτομέτρες, κατά την διάρκεια της οπτομετρικής εξέτασης, είναι σημαντικό να ελέγξουμε όχι μόνο την κεντρική όραση (τυπική εξέταση) αλλά και την περιφερική όραση. Και κυρίως την συνεργασία μεταξύ κεντρικής και περιφερικής όρασης.
Όταν διασφαλίζουμε μία φυσιολογική και ανεμπόδιστη οπτική λειτουργία, τότε μπορούμε να διαχειριζόμαστε το οπτικό στρες και κατ’ επέκταση το άγχος μας, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Γράφουν: οι Λαζαρίδη Μελίντα και Σάββας Λαζαρίδης – Συμπεριφορικοί Οπτομέτρες / BL VisionTherapy
