Pray Away: Θάβοντας τον εαυτό σου...

Υπάρχει εξιλέωση για ανθρώπους που για χρόνια έλεγαν ψέματα, εξαπατώντας χιλιάδες με τραγικές συνέπειες, για την αυτοεκτίμησή και την ψυχική υγεία των θυμάτων τους; Μάλλον ναι, αν εκτός από θύτες ήταν πρωτίστως θύματα, του εαυτού τους αλλά και άλλων.

του Βαγγέλη Καρατζά – Πατέρας παιδιού στο Φάσμα του Αυτισμού

Η ταινία Pray Away μιλάει για την θρησκευτική οργάνωση Exodus, που είχε ως κύριο αντικείμενο της, την αλλαγή του σεξουαλικού προσανατολισμού ομοφυλόφιλων, έτσι ώστε με τη δύναμη της προσευχής και τις κατάλληλες θεραπείες να γίνουν straight.

Οι «θύτες»…

Αυτό που ξεχωρίζει το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ είναι ότι μαθαίνουμε την ιστορία της οργάνωσης που ξεκίνησε δεκαετίες πίσω, από τα άτομα που την ίδρυσαν, ηγήθηκαν αυτής ή και χρησιμοποιήθηκαν ως πρότυπα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Πρώην» ομοφυλόφιλοι όπως αυτοπροσδιορίζονταν.

Συνδυάζοντας τις μαρτυρίες τους, οπτικό υλικό από συνέδρια, τηλεοπτικές εκπομπές, ομαδικές ή ατομικές συνεδρίες και προωθητικό υλικό, βλέπουμε δύο αντίθετες εικόνες.

Η μία εικόνα του παρελθόντος όπου άντρες και γυναίκες που «θεραπεύτηκαν» από την ομοφυλοφιλία τους, χρησιμοποιούσαν το success story τους, για να προσηλυτίσουν ανθρώπους από όλη την Αμερική.

Συντηρητικό ντύσιμο, ευαγγελικό πάθος για τη θρησκεία και τα πιο πλατιά χαμόγελα με τα πιο ανέκφραστα όμως μάτια.

Η σημερινή τους εικόνα είναι όμως τελείως διαφορετική.

Άνθρωποι απελευθερωμένοι από την υποκρισία, χαλαροί με αυτοπεποίθηση αλλά και με επί το πλείστον ειλικρινή μεταμέλεια για το κακό που προξένησαν, συμφιλιωμένοι όμως πλέον και ευτυχισμένοι με τη φυσική τους ταυτότητα.

Τα θύματα…

Γιατί όμως να μπει κάποιος στη διαδικασία να αλλάξει τη σεξουαλικότητα του, να την θάψει στην ουσία;

Το ομοφοβικό κλίμα των προηγούμενων δεκαετιών, παρουσίαζε ως ψυχική διαταραχή, θανάσιμη αμαρτία, αρρώστια, προϊόν κακών επιρροών ή κακοποίησης και βέβαια ανηθικότητας, την ομοφυλοφιλία.

Η Exodus και άλλες παρόμοιες οργανώσεις έδιναν τη δυνατότητα σε κάποιον να ενταχθεί στο μοτίβο συμπεριφοράς που θα ήταν ανεκτό από την κοινωνία αλλοιώνοντας την ταυτότητά του.

Η σεξουαλικότητα σε όλες τις εκφάνσεις της είναι έμφυτη και η προσπάθεια να καταπιεστεί, να αλλάξει προσανατολισμό, το μόνο που μπορεί να επιφέρει σε έναν άνθρωπο, είναι μίσος για τον εαυτό του, ματαίωση και κατάθλιψη.

Η θρησκεία…

Ενώ, η ταινία, αναδεικνύει τον θρησκευτικό φανατισμό, τον πουριτανισμό και την ομοφοβία ως τις κύριες αιτίες που δημιουργήθηκαν αυτές οι οργανώσεις, παρόλα αυτά δεν λειτουργεί ως ένα αντιθρησκευτικό μανιφέστο.

Προβάλλεται χαρακτηριστικά η περίπτωση της Julie, που απελευθερωμένη από τα τραύματα σωματικά και ψυχικά που της προξένησε το πρόγραμμα, κράτησε την πίστη της και βρήκε ένα θρησκευτικό περιβάλλον που την αποδέχτηκε και την αγκαλιασε όπως ακριβώς είναι.

Στιγμές…

Υπάρχουν στιγμές που απορείς με την προπαγάνδα, στιγμές που φαίνεται πραγματικά η μεταμέλεια και ο πόνος για το κακό που προξένησαν, όπως και ένα τραγικά κωμικό παράδειγμα ανάλογης προσπάθειας στην εποχή μας.

Θύμωσα (κακώς), με την εξομολόγηση μιας μητέρας για τον πόνο της επειδή το παιδί της δεν είναι straight. Κακώς θύμωσα.

Αλλά μου φαίνεται γελοίο, γιατι ξέρω από πρώτο χέρι, πώς υπάρχουν άτομα που ποτέ δεν θα μπορέσουν να εκφράσουν τη σεξουαλικότητά τους ή τουλάχιστον δεν θα μπορέσουν ποτέ να εκφράσουν με ένα τρόπο που να τους γεμίσει και συναισθηματικά.

ΑμεΑ που δεν μπορουν να έχουν σεξουαλική ζωή, καθαρά από οργανικούς λόγους ή άτομα με νοητικές αναπηρίες όπως ο αυτισμός, δεν θα γνωρίσουν τη χαρά του αμοιβαίου έρωτα ή του φλερτ.

Ο έρωτας, η οικειότητα, το σεξ είναι αναπόσπαστο και απαραίτητο κομμάτι της ζωής και της πραγματικότητας μας, της υγείας και της ευτυχίας μας.

Ύβρις λοιπόν είναι να προσπαθούμε να καταπιέζουμε ή να απαγορεύσουμε την έκφραση σεξουαλικότητας της δικής μας ή των άλλων.

Ίσως κάποτε αυτή η μητέρα αλλάξει γνώμη και αποδεχθεί το παιδί της όπως αποδέχτηκαν τον εαυτό τους τα κύρια πρόσωπα της ταινίας. Όπως σιγά-σιγά αλλάζω και εγώ οπτική τα τελευταία χρόνια.

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο της Ελληνοαμερικανίδας Christine Stolakis στο Netflix είναι επιτυχημένο.
Νομίζω ότι θα ενοχληθούν μόνο οι φανατικοί και από τις δύο πλευρές: από τη μία οι αμετανόητοι ομοφοβικοί και από την άλλη οι ζηλωτές της πολιτικής ορθότητας.