Απτική αμυντικότητα… ΜΗΝ ΑΓΓΙΖΕΙΣ!
Οπτική αμυντικότητα… ΚΛΕΙΣΕ ΤΟ ΦΩΣ!
Ακουστική αμυντικότητα… ΣΩΠΑΣΕ!
της Ειρήνης Συνανίδου – Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας – Μητέρα ΑμεΑ
Η απτική αμυντικότητα, στο φάσμα του αυτισμού, από μόνη της θα ήταν ένα εμπόδιο ικανό να τρελάνει τους νέους γονείς.
Τις περισσότερες φορές είναι μέρος ενός συνόλου συμπτωμάτων που “ταλαιπωρούν” το αυτιστικό άτομο κι έχουν να κάνουν με την αισθητηριακή ολοκλήρωση.
Με παραδείγματα:
- Καποιο άτομο με αυτισμό μπορεί να μην θέλει να τον/την αγγίζουν απροειδοποίητα. (Μου έχει πει την εξής φράση, μια φίλη που οι εργοθεραπευτές της συνιστούσαν να μην ξαπλώνει δίπλα στο 4 χρόνο παιδάκι της μέχρι εκείνο να αποκοιμηθεί, για να «μάθει»…-«μα είναι η μόνη ώρα που μπορώ να του χαϊδέψω τα μαλλάκια του, να του δώσω ένα φιλί στο μέτωπο, η μόνη ώρα…!»
- Κάποιο άλλο παιδί ίσως αντιδρά με άγχος στο μπάνιο, στο λούσιμο, στο κούρεμα, στο να φορέσει οτιδήποτε στο κεφάλι του (καπέλο, γυαλιά ηλίου)… τα εύκολα γίνονται δύσκολα. Πολύ δύσκολα. Και αυτό δεν είναι υπερβολή.
- Κάποιο τρίτο άτομο ενδέχεται να μην θέλει να φοράει συγκεκριμένα υφάσματα. Να μην θέλει μεταλλικά φερμουάρ, να μην θέλει ετικέτες, να μην αντέχει τους γούνινους γιακάδες, τα δύσκαμπτα κομμάτια ενός μπουφάν να του προκαλούν δυσφορία.
Αντίστοιχα, υπάρχει η οπτική αμυντικότητα… να ενοχλείται κάποιος από τα δυνατά φώτα, τα φωτορυθμικά, τα φλας. Έχετε όλοι δει στην τηλεορασή σας προειδοποιήσεις ότι μια προβολή μπορεί να έχει flash photography και άτομα ευαίσθητα σ’ αυτό, καλό θα ήταν να το γνωρίζουν.
Ακόμα συχνότερα συναντάμε την ακουστική αμυντικότητα, όταν, δηλαδή, ένα άτομο το δυσκολεύουν οι δυνατοί ήχοι, τα πυροτεχνήματα, τα κορναρίσματα, οι φωνές. Πόσες φορές σας έχει τύχει, να δείτε παιδί (και ενήλικα) να κλείνει ερμητικά τα αυτιά του, σε μια προσπάθεια να απομονώσει τους εξωτερικούς θορύβους και να μην καταρρεύσει από το άγχος που του προκαλούν;
Η υπερακουσία (πολύ μεγάλη υπερευαισθησία σε καθημερινούς ήχους, οι οποίοι φυσιολογικά δεν είναι ενοχλητικοί στον πληθυσμό), για ένα αυτιστικό άτομο σημαίνει ότι μπορεί, ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, να ακούει εσάς που του μιλάτε, το θόρυβο της εξάτμισης ενός δικύκλου στο απέναντι πεζοδρόμιο, το χτύπημα των δακτύλων μιας κυρίας τέσσερα τραπέζια πιο κει, την εκφωνήτρια των δελτίου ειδήσεων σε μια τηλεόραση που παίζει στο δίπλα δωμάτιο, ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΕΝΤΑΣΗ μέσα στο κεφάλι του.
Δύσκολο; Δεν θέλετε να ξέρετε πόσο δύσκολο.
Πάμε στις λύσεις… γιατί… Έτσι λειτουργούμε εμείς!
Η εκπαίδευση, η παρατεταμένη και συνεχής έκθεση του ατόμου με αυτισμό σε αυτά που τον δυσκολεύουν, με την ελπίδα να αναπτύξει coping mechanisms (μηχανισμούς αντιμετώπισης). Nα μάθει να αντέχει, σημαίνει αυτό. (κούρεμα π.χ. κάθε δέκαπέντε μέρες, για χρόνια, έστω από λίγο, σταδιακά, με υπομονή, με αγάπη, με επαγγελματίες που θα κάνουν την extra προσπάθεια).
Τα προσαρμοσμένα αισθητηριακά περιβάλλοντα.
Γίνονται αξιόλογες προσπάθειες, και είμαστε παραπάνω από ευγνώμονες για αυτό, να οργανώνονται π.χ
αισθητηριακά φιλικές προβολές κινηματογράφου για άτομα με αυτισμό. Αυτό σημαίνει: χαμηλωμένα φώτα, προσαρμοσμένη ένταση ήχου, ελεύθερη κίνηση στο χώρο της αίθουσας προβολής, αποφυγή ουράς στα εκδοτήρια εισιτηρίων, και αποφυγή καθυστερήσεων με διαφημίσεις (για να ελαχιστοποιηθει το άγχος τους).
Ακόμα-ακόμα σε μουσεία, σε εκθέσεις, σε αθλητικές διοργανώσεις, σε λόμπι αεροδρομίων οργανώνονται προγράμματα επισκέψεων για άτομα στο φάσμα, οι χώροι προσαρμοσμένοι αισθητηριακά (sensory rooms).
Θέλω να σκεφτείτε…
Πόσο θα μπορούσατε, αν τα γνωρίζατε αυτά, να βοηθήσετε με απλές πράξεις, άτομα στο φάσμα που παλεύουν με αισθητηριακές δυσκολίες.
Οι συνάδελφοι μου, παιδαγωγοί, αν εκπαιδευτούν να σκέφτονται out of the box, και να παρατηρούν συμπεριφορές, πόσο θα μπορούσαν να διευκολύνουν την καθημερινότητα πολλών παιδιών, καθώς αντιμετωπίζουν πλείστα περιστατικά στα χρόνια υπηρεσίας τους…
Αν έβλεπαν τον «Μιχάλη» να κλείνει τα αυτιά του και να κουνάει το σώμα του μπρος-πίσω και, αντί να τον προτρέψουν να σταματήσει και να τις ακούσει, έκλειναν απλώς το παράθυρο και απομόνωναν τον εξωτερικό θόρυβο ή χαμήλωναν την ένταση της φωνής τους ή ζητούσαν από τη κυρία που σκουπίζει στην τραπεζαρία να κλείσει την ηλεκτρική σκούπα… πόσο συχνότερα θα χαμογελούσε ο «Μιχάλης» και κάθε «Μιχάλης»…
Βρείτε όλα τα κείμενα της στήλης Autism Stories…
Γράφει: η Ειρήνη Συνανίδου – Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας – Μητέρα ΑμεΑ
Επιμέλεια: Πόπη Μάλεση – B.A, M.A Psychology
