Τι σημαίνει… «Μαθαίνω Τραγούδι»; Αν ασχοληθείτε με το τραγούδι, ετοιμαστείτε για ένα ταξίδι στο σώμα σας που θα σας αποκαλύψει ένα σύμπαν ολόκληρο, μέσα σας!
της Ειρήνης Τσιρακίδου – Opera Singer
Τι είναι αυτό που κάνει ο εκπαιδευτής φωνής για να «μάθει τραγούδι» σε κάποιον;
Από την ώρα που αρχίζει ο άνθρωπος να μιλά, οι πρώτες μελωδίες αρχίζουν να αρθρώνονται σχεδόν με αυτόματο τρόπο. Όλοι χαζεύουμε τα παιδιά στα πρώτα τους τραγουδάκια.
Άρα δεν μαθαίνεις να τραγουδάς, γιατί ήδη το έχεις μάθει από τότε που ξεκίνησες να χρησιμοποιείς τη φωνή. Έχεις ήδη μάθει να μελοποιείς συλλαβές.
Τι μαθαίνεις τότε;
Μαθαίνεις να μεγιστοποιείς τις δυνατότητες του φωνητικού σου οργάνου.
Πώς επιτυγχάνεται αυτό;
Εδώ και χιλιάδες χρόνια ο άνθρωπος τραγουδά. Δεν γνώριζε την επιστήμη της φωνής αλλά η ανάγκη του να εκφράσει τα συναισθήματά του, η ανάγκη του να παράξει το σώμα του μελωδία και να νιώσει έναν διαφορετικό παλμό μέσα του, από αυτόν της ομιλίας, τον οδηγούσε να τραγουδά.
Υπήρχαν δάσκαλοι φωνητικής;
Όχι μέχρι πριν μερικούς αιώνες.
Τί ακριβώς κάνει ο εκπαιδευτής φωνής;
Μεταφέρει την προσωπική, κιναισθητική του εμπειρία. Τουλάχιστον αυτό γινόταν ως σήμερα. Ο εκπαιδευτής είχε «μάθει», με το σώμα του και τις αισθήσεις του, να αποκωδικοποιεί τον ήχο που παράγεται. Μάθαινε τί αισθάνεται μέσα του, τί ακούει μέσα του, πώς νιώθει το σώμα του και έτσι μετέφραζε τη φωνή ως αισθήσεις. Αυτές τις αισθήσεις μετέφερε στους μαθητές του.
Πολλές φορές όμως αυτή η μετάφραση, είναι μια προσωπική αντίληψη.
Δεν είμαστε όμως όλοι ίδιοι! Επίσης ο εγκέφαλος μας δεν αντιλαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο.
Άρα, σε αυτό το μοντέλο υπάρχει το περιθώριο παρεξήγησης και λάθος εκτίμησης.
Στις μέρες μας, ευτυχώς, η επιστήμη της φωνής έχει αποκωδικοποιήσει πολλές από αυτές τις λειτουργίες που οι τραγουδιστές αντιλαμβάνονται με τις αισθήσεις τους.
Ο εκπαιδευτής έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τον φωνητικό μηχανισμό και έτσι να δώσει όνομα στις κιναισθητικές του γνώσεις.
Μπορεί να κατανοήσει ποιο σημείο του μηχανισμού δυσλειτουργεί και διαθέτει τα εργαλεία ώστε να το διορθώσει.
Η μεγάλη δυσκολία στην εκπαίδευση της φωνής, παρ’όλη την επιστημονική γνώση, είναι στο πως θα καταφέρεις να εξηγήσεις σε κάποιον πώς να κινητοποιήσει συγκεκριμένες ομάδες μυών, όταν ο μέσος άνθρωπος δεν έχει εκπαιδευτεί στην αυτοπαρατήρηση.
Οι μύες που αφορούν τον λάρυγγα είναι πολύ μικροί και ο εγκέφαλος δεν αντιλαμβάνεται τις ανεπαίσθητες κινήσεις τους. Μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε τις μεγάλες μάζες μυών που αφορούν την στήριξη, αλλά αυτά τα μικρά μυάκια…δεν τα αισθανόμαστε καν!
Η δυσκολία λοιπόν είναι να βρεις τον τρόπο, ώστε να μεταφράσεις αυτήν την κινητικότητα σε αίσθηση.
Πόση δύναμη ισοδυναμεί με πίεση, πόση σε υποτονική συμμετοχή και πόση σε ενεργοποίηση;
Πώς αισθάνεσαι τον ανοιχτό λάρυγγα;
Πώς αισθάνεσαι και ακούς μέσα σου τους αρμονικούς;
Ποιο είναι το ηχητικό αποτέλεσμα στην εσωτερική ακοή, του ανοιχτού λαιμού;
Πόση δύναμη θέλει η γλώσσα;
Πώς κινητοποιείς και πώς αισθάνεσαι τη γλώσσα σε κάθε φωνήεν, τονικό ύψος;
Πώς αισθάνεσαι το διάφραγμά σου; Πόση δύναμη θέλουν ή δεν θέλουν οι μύες τριγύρω του;
Τί σημαίνει ανοιχτός λάρυγγας και ποια η διαφορά του στην αίσθηση και την ακοή από τον πατημένο λάρυγγα;
Ο εκπαιδευτής φωνής λοιπόν, κυρίως εκπαιδεύει τον εγκέφαλο του μαθητή ώστε να συνδυάζει τις πληροφορίες που του δίνονται με τις αισθήσεις του.
Ο εγκέφαλος είναι αυτός που εκπαιδεύεται! Όχι η φωνή!
Η φωνή είναι το αποτέλεσμα της σωστής εκπαίδευσης του εγκεφάλου μας!
Ο εγκέφαλος πρέπει να εκπαιδευτεί να παρατηρεί πολλά συστήματα μυών ταυτόχρονα:
-να ακούει τον ήχο και να προσαρμόζει αναλόγως τις μυϊκές τάσεις
-να κρατά συνειδητά σταθερή την υπογλωτιδική πίεση του αέρα
-να ελέγχει το τονικό ύψος
-να διατηρεί τους αναπνευστικούς μύες σε διαστολή και ενεργοποίηση
-να χρησιμοποιεί την γλώσσα ενεργοποιημένη και ελαστική στην άρθρωση… και παράλληλα
-να ερμηνεύει.
Αυτή η τόσο περίπλοκη διαδικασία, σε έναν εκπαιδευμένο τραγουδιστή, είναι αυτοματοποιημένη. Για έναν αρχάριο όμως, η εστίαση σε ένα και μόνο μέρος απ’ όλα αυτά, είναι πολύ δύσκολη να παραμείνει σταθερή.
Ο εγκέφαλος δέχεται απίστευτα πολλά δεδομένα και ως μηχανή που είναι, κατευθύνει την προσοχή του ανάλογα με αυτήν την πληροφορία που θα είναι ισχυρότερη για αυτόν.
Η επίτευξη της σταθερής παρακολούθησης γίνεται μέσω της πειθαρχίας του νου. Κάτι αδύνατο για τον άνθρωπο του σήμερα που εμφανίζει διάσπαση προσοχής λόγω του καταιγισμού πληροφοριών που δέχεται, κάθε στιγμή, και που αδυνατεί να απορροφήσει.
Παρ’όλο λοιπόν που η επιστήμη της φωνής έχει κάνει άλματα, ο άνθρωπος φαίνεται να είναι λιγότερο ικανός για λεπτοφυή εργασία με τον εγκέφαλό του.
Ο σημερινός εκπαιδευτής φωνής λοιπόν, ενώ έχει πολύ περισσότερα εργαλεία για να διευρύνει τις φωνητικές ικανότητες του μαθητή, έχει ένα τεράστιο εμπόδιο να υπερβεί. Αυτό της ελλιπούς συγκέντρωσης και νοητικής πειθαρχίας που είναι αναγκαία για την εκμάθηση κάθε νέας δεξιότητας.
Τί σου μαθαίνει ο εκπαιδευτής φωνής;
Να μάθεις να ακούς το σώμα σου… να ξυπνάς λεπτοφυείς αισθήσεις… να αντιλαμβάνεσαι τις ελάχιστες μεταβολές… να αποκωδικοποιείς την κίνηση.
Αυτό είναι ένα μαγικό ταξίδι!
Σου δίνει τεράστια ικανοποίηση και διευρύνει τους νοητικούς σου ορίζοντες.
Αν ασχοληθείτε λοιπόν με το τραγούδι, ετοιμαστείτε για ένα ταξίδι στο σώμα σας που θα σας αποκαλύψει ένα σύμπαν ολόκληρο, μέσα σας!
Γράφει: η Ειρήνη Τσιρακίδου – Opera Singer
