Η παρούσα Έκθεση αποτελεί προϊόν επεξεργασίας υλικού από το σύνολο των τομέων αρμοδιότητας του Συνηγόρου του Πολίτη, το οποίο συγκέντρωσε η ομάδα που συγκροτήθηκε με σκοπό την παρακολούθηση της εφαρμογής της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (άρθρο 72 ν. 4488/2017).
Στην ομάδα συμμετέχουν οι ειδικοί επιστήμονες:
Χρυσούλα Αντωνίου, Νίκος Βίττης, Κατερίνα Βλάχου, Θεοδώρα Βούλγαρη, Άρτεμις Καλαβάνου, Μαρία Καραγεώργου, Ιωάννα Κουβαριτάκη, Κωνσταντίνος Μπαρτζελιώτης, Ευανθία Μπενέκου, Έλενα Σταμπουλή και Αργυρώ Τζώρτζη, υπό την εποπτεία των Βοηθών Συνηγόρων Καλλιόπης Λυκοβαρδή και Ευανθίας Σαββίδη.
Δείτε εδώ την Ειδική Έκθεση 2020 – Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες
Η πρώτη Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη με την ειδική του αρμοδιότητα ως πλαίσιο για την προαγωγή της εφαρμογής της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, συνέπεσε χρονικά με την πρώτη εξέταση της Ελλάδας το 2019 από την αρμόδια Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών. Οι περιλαμβανόμενες στην Έκθεση του 2019 επισημάνσεις του Συνηγόρου του Πολίτη σχετικά με την εναρμόνιση με τις πρόνοιες της Σύμβασης συνεκτιμήθηκαν μάλιστα σε μεγάλο βαθμό στις Καταληκτικές Παρατηρήσεις της αρμόδιας Επιτροπής των Η.Ε.
Η Έκθεση του 2020 παρακολουθεί τις εξελίξεις που έχουν μεσολαβήσει και θέτει ή ενίοτε επαναφέρει ζητήματα που ήδη είχαν τεθεί στην πρώτη Έκθεση, αναδεικνύοντας τα ζητήματα αιχμής της περιόδου που καλύπτει.
Η Έκθεση διαρθρώνεται σε τρία κεφάλαια…
Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα ζητήματα που αποτέλεσαν αντικείμενο παρεμβάσεων της Αρχής το έτος 2020, είτε πρωτογενώς είτε στο πλαίσιο παρακολούθησης παρεμβάσεων ή συστάσεων που παραμένουν σε εκκρεμότητα.
Στο δεύτερο κεφάλαιο της έκθεσης περιλαμβάνονται οι δράσεις της Αρχής για τα άτομα με αναπηρία στο πλαίσιο της πανδημίας covid-19, είτε στο πλαίσιο εξέτασης ατομικών αναφορών είτε στο πλαίσιο κεντρικότερων δράσεων και παρεμβάσεων.
Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι βασικές παρατηρήσεις της Αρχής για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΔ) στη χώρα μας.
Στην κεντρική ενότητα της Έκθεσης διατηρείται η κατ’ άρθρο της Σύμβασης παρουσίαση των θεμάτων και προστίθεται η συνοπτική παράθεση των συστάσεων της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η σύνδεση των διαπιστωμένων προβλημάτων με το περιεχόμενο των προστατευόμενων στη Σύμβαση δικαιωμάτων, αλλά και η ανάδειξη της αλληλεπίδρασης της Σύμβασης και των προβλέψεών της με το πραγματικό κοινωνικό πεδίο που βιώνουν τα άτομα με αναπηρίες στη χώρα μας. Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται τα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία, όπως αυτά αναδεικνύονται στις αναφορές που κατέθεσαν είτε τα ίδια τα άτομα με αναπηρία είτε οργανώσεις του αναπηρικού κινήματος που τα εκπροσωπούν, αλλά και τα ειδικότερα ζητήμα τα που προέκυψαν εντός του έτους και αποτέλεσαν αντικείμενο ειδικών παρεμβάσεων της Αρχής.
Οι βασικές θεματικές που αναδεικνύονται στο πρώτο κεφάλαιο της Έκθεσης αφορούν ζητήματα σχετιζόμενα με την προσβασιμότητα στο δομημένο και ψηφιακό περιβάλλον, τις σοβαρές καθυστερήσεις στη μεταφορά της φροντίδας των ατόμων με αναπηρίες από το ίδρυμα στην κοινότητα, τα εμπόδια στην ανεξάρτητη μετακίνηση, τις δυσχέρειες ισότιμης πρόσβασης στην εκπαίδευση και στην εργασία, τα προβλήματα εφαρμογής θετικών μέτρων στην απασχόληση, ζητήματα σχετιζόμενα με την πιστοποίηση της αναπηρίας και τις διαδικασίες πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, τους αποκλεισμούς ή τους αθέμιτους περιορισμούς κατά τη συμμετοχή στην πολιτική και πολιτιστική ζωή και τέλος, την ιδιαίτερη ευαλωτότητα των ατόμων με αναπηρία που τελούν σε ειδικές συνθήκες όπως οι συνθήκες κράτησης, οι συνθήκες διαμονής σε μονάδας φροντίδας ή σε κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας μεταναστών και προσφύγων.
Τα χρόνια προβλήματα και ελλείμματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες αποτέλεσαν παράγοντες πολλαπλών πρόσθετων επιβαρύνσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας covid-19 και αποτελούν αντικείμενο του δεύτερου κεφαλαίου της παρούσας Έκθεσης. Η δυσκολία λήψης μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης δεδομένων μάλιστα των πρόσθετων αναγκών υποστήριξης που δημιουργήθηκαν, οι πολλαπλά δυσμενείς επιπτώσεις σε κλειστές δομές φροντίδας, σε μονάδες ψυχικής υγείας, σε παιδιά που διαβιούν σε ιδρύματα, σε εργαζόμενους με αναπηρία ή φροντιστές ατόμων με αναπηρία, οι δυσχέρειες πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και στις πληροφορίες για την προστασία της δημόσιας υγείας, οι σοβαρές επιπλοκές στη λειτουργία υπηρεσιών, η αυξημένη ανάγκη χρήσης ηλεκτρονικών και ψηφιακών μέσων χωρίς πάντα την αναγκαία διασφάλιση προσβασιμότητας και προσαρμογής για τα άτομα με αναπηρίες, ανέδειξαν τη σημασία της συνεκτίμηση της διάστασης της αναπηρίας και του καθολικού σχεδιασμού στις εφαρμοζόμενες πολιτικές.
Στις 21.09.2020 αναρτήθηκε και τέθηκε σε διαβούλευση το πρώτο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΔ) στη χώρα μας. Πρόκειται για ένα σημαντικό και αναγκαίο βήμα στην κατεύθυνση της υλοποίησης των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα μας με την υπογραφή και την κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Η κατάρτιση και η υιοθέτηση Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΔ) αναμένεται να αποτελέσει το σημείο αναφοράς για τον συντονισμένο σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών και δράσεων για τα άτομα με αναπηρία στις κατευθύνσεις που υποδεικνύει η ΣΔΑμεΑ και η αρμόδια για την παρακολού θηση της εφαρμογής της Επιτροπή των Η.Ε. Στο πλαίσιο δε του ρόλου του Συνηγόρου ως πλαίσιο προαγωγής της Σύμβασης (αρ. 72 του ν. 4488/2017), ο Συνήγορος θα παρακολουθεί την πορεία εφαρμογής του ΕΣΔ, με σκοπό να αναδείξει τις καλές πρακτικές και να επισημάνει τυχόν αστοχίες που θα προκύψουν και θα διαβουλεύεται με όλους τους εμπλεκόμενους θεσμικούς φορείς για τις αναγκαίες έγκαιρες βελτιώσεις. Οι παρατηρήσεις επί του Σχεδίου αυτού αποτελούν το τρίτο κεφάλαιο της Έκθεσης.
Δείτε εδώ την Ειδική Έκθεση 2020 – Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες
Η Ειδική Έκθεση για το 2020 τυπώθηκε το 2021 σε 300 αντίτυπα από τη Γενική Γραμματεία
Πληροφοριακών Συστημάτων και διατίθεται στην πλήρη της μορφή στην ιστοσελίδα της Αρχής:
www.synigoros.gr
