Ο Γιώργος Στάθης είναι γνωστός και καταξιωμένος στο χώρο της διερμηνείας στην ΕΝΓ. Στο ευρύ κοινό ίσως είναι γνωστότερος ως ένας εκ των δύο διερμηνέων του δελτίου ειδήσεων για κωφούς και βαρήκοους του AΝΤ1. Στην αναπηρική κοινότητα όμως είναι γνωστότερος ως διερμηνέας για πάνω από μια δεκαετία και ιδρυτής της HandsUp Agency, του πρώτου πρακτορείου Διερμηνέων Νοηματικής Γλώσσας στην Ελλάδα. Παράλληλα διαγράφει μια λαμπρή εκπαιδευτική πορεία ως διερμηνέας, όντας υποψήφιος διδάκτωρ στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, στο τμήμα διερμηνείας και μετάφρασης, πάνω στη διερμηνεία της νοηματικής γλώσσας. Όλα τα παραπάνω τον καθιστούν ιδανικό για να μας αναλύσει την εκπαιδευτική και επαγγελματική πορεία που πρέπει να ακολουθήσει κάποιος για να ασχοληθεί σοβαρά με τη διερμηνεία.
της Νάνσυ Παναγουλοπούλου – Δημοσιογράφος
Όπως αναφέρει πολύ άρτια και ο ίδιος «Τα τελευταία χρόνια υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για το επάγγελμα του διερμηνέα ΕΝΓ, καθώς αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο η σημασία της διερμηνείας στη νοηματική γλώσσα.» Οι εκπαιδευτικές απαιτήσεις για την κατάκτηση των βασικών γνώσεων στη νοηματική είναι αρκετές.
«Ένας εκπαιδευόμενος μπορεί να αποκτήσει βασικές δεξιότητες επικοινωνίας στην ΕΝΓ σε περίπου 1-2 χρόνια, ανάλογα με την εντατικότητα των μαθημάτων και την προσωπική του εξάσκηση.» Αυτά φυσικά αφορούν την συμμετοχή και την κατανόηση πολύ απλών συζητήσεων στη νοηματική.
Επίσης αξίζει να αναφερθεί ότι η προσωπική εξάσκηση είναι πιο δύσκολη δεδομένης της μικρής έκθεσης στη νοηματική στην καθημερινότητα – τουλάχιστον συγκριτικά με κάποια ευρωπαϊκή γλώσσα όπως τα αγγλικά ή τα γαλλικά. Έτσι ο εκπαιδευόμενος πρέπει να αναζητήσει ευκαιρίες εξάσκησης της γλώσσας κάτι που απαιτεί μια επιπλέον δέσμευση από τον ίδιο τον μαθητή. «Για κάποιον που δεν έχει καμία προηγούμενη επαφή με την ΕΝΓ, η διαδικασία μπορεί να φαίνεται απαιτητική, καθώς απαιτεί συνεχή εξάσκηση και αφοσίωση, αλλά η γνώση αυτής της γλώσσας αποτελεί μια πολύτιμη δεξιότητα τόσο για επαγγελματική όσο και για προσωπική χρήση.»
Αναφορικά με την πρόσβαση στην εκπαίδευση πάνω στη νοηματική, είναι σαφώς πιο εύκολη στις μεγάλες πόλεις όπου υπάρχουν αρκετά πιστοποιημένα κέντρα εκμάθησης της ΕΝΓ. «Υπάρχουν ωστόσο εξ αποστάσεως μαθήματα που βοηθούν όσους δεν μπορούν να παρακολουθήσουν δια ζώσης.»
Όμως, ένας επαγγελματίας διερμηνέας στην ΕΝΓ απαιτείται να έχει αφιερώσει πολύ περισσότερο χρόνο και κόπο στις σπουδές του. «Για να γίνει κάποιος επαγγελματίας διερμηνέας ΕΝΓ, πρέπει να ολοκληρώσει 4 έτη σπουδών σε πιστοποιημένο φορέα εκπαίδευσης και να περάσει τις εξετάσεις πιστοποίησης της επάρκειας της γλώσσας που διενεργεί η Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος. Στη συνέχεια, απαιτούνται 2 επιπλέον έτη σπουδών πάνω στη διερμηνεία της νοηματικής γλώσσας σε πιστοποιημένες σχολές. Παράλληλα, ο υποψήφιος πρέπει να ολοκληρώσει πρακτική άσκηση σε πραγματικές συνθήκες διερμηνείας και να συνεχίζει την εκπαίδευσή του μέσω σεμιναρίων και εξειδικευμένων προγραμμάτων. Τέλος, για να αποκτήσει την επαγγελματική ιδιότητα, πρέπει να περάσει επιτυχώς τις εξετάσεις του Σωματείου Διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας, οι οποίες διενεργούνται με την υποστήριξη της Ομοσπονδίας Κωφών Ελλάδος, υπό την αιγίδα του Ιονίου Πανεπιστημίου και τη συμμετοχή του Συλλόγου Διδασκόντων ΕΝΓ.»
Ως Πρόεδρος του Σωματείου Διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας στην τρίτη του θητεία, ο κύριος Γιώργος Στάθης γνωρίζει ότι η εκπαίδευση αυτή είναι αρκετά απαιτητική. Όμως η προσβασιμότητα και η συμπερίληψη μιας ομάδας αναπήρων που είναι αρκετά παραμελημένες από τον ευρύ πληθυσμό, κάνει όλη αυτή την προσπάθεια να αξίζει τον κόπο. Την ίδια στιγμή, αυτό το τόσο απαιτητικό επάγγελμα που απαιτεί εξέλιξη προκειμένου να ακολουθεί τους γρήγορους ρυθμούς εξέλιξης της ΕΝΓ και της κωφής κοινότητας στην Ελλάδα, παρουσιάζει ολοένα και μεγαλύτερη ζήτηση αν και «δυστυχώς δεν υπάρχουν ακόμα μόνιμες θέσεις διερμηνέων σε δημόσιες υπηρεσίες». Ως αποτέλεσμα, επί του παρόντος οι διερμηνείς απασχολούνται κυρίως σε ιδιωτική βάση στους ακόλουθους τομείς:
«• Εκπαιδευτικά ιδρύματα (δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια)
• Δημόσιες υπηρεσίες και δικαστήρια
• Τηλεοπτικά κανάλια και ειδήσεις στη νοηματική γλώσσα
• Ιδιωτικά πρακτορεία διερμηνείας και πολιτιστικούς χώρους
• Νοσοκομεία και ιατρικές δομές
• Μη κυβερνητικές οργανώσεις που παρέχουν υπηρεσίες προσβασιμότητας»
Δεδομένης όμως της ολοένα αυξανόμενης νομοθεσίας για την ισότητα, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι οι κρατικά παρεχόμενοι διερμηνείς της ΕΝΓ σε δημόσιους φορείς όπως σχολεία, νοσοκομεία, αστυνομία κλπ. Θα αποτελέσουν σύντομα μέρος ενός θεσπισμένου νόμου στη χώρα μας.
Πλησιάζοντας προς το τέλος της συνέντευξης, ο κύριος Γιώργος Στάθης μάς ανέλυσε τι θεωρεί εκείνος ότι συνιστά έναν καλό διερμηνέα της ΕΝΓ αλλά και πως οφείλει να προστατευτεί συναισθηματικά από μια δύσκολη διαδικασία διερμηνείας.
«Ένας εξαιρετικός διερμηνέας ΕΝΓ δεν είναι απλώς κάποιος που γνωρίζει άριστα τη νοηματική και την ομιλούμενη γλώσσα. Είναι ένας επαγγελματίας με βαθιά κατανόηση της κουλτούρας και των αναγκών της κοινότητας των κωφών και βαρήκοων ατόμων. Ο ρόλος του δεν περιορίζεται στη μετάφραση λέξεων, αλλά επεκτείνεται στη μετάδοση του νοήματος, των συναισθημάτων και της πρόθεσης του εκάστοτε ομιλητή….»
Ταυτόχρονα όμως, η διερμηνεία μιας απαιτητικής ή ακόμη και τραυματικής εμπειρίας σε χώρους όπως αστυνομικά τμήματα, δικηγορικά γραφεία ή δικαστήρια και νοσοκομεία, μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα συναισθηματικά εξουθενωτική για τον διερμηνέα.
Αυτό είναι το σημείο στο οποίο ο ίδιος ο διερμηνέας πρέπει να φροντίσει τη συναισθηματική του υγεία σε τρεις άξονες:
- Επαγγελματική αποστασιοποίηση, δηλαδή μη-συναισθηματική εμπλοκή χωρίς αυτό να σημαίνει έλλειψη ενσυναίσθησης
- Υποστήριξη από συναδέλφους που ενδεχομένως έχουν περάσει κάτι παρόμοιο και μπορούν να καθοδηγήσουν, και
- Αυτοφροντίδα, με τη μορφή διατήρησης της ψυχικής και σωματικής υγείας αλλά και την εξασφάλιση χρόνου και χώρου για ηρεμία και χαλάρωση. «Ο διερμηνέας δεν είναι απλώς ένας επαγγελματίας είναι ένας κρίκος επικοινωνίας, και για να μπορεί να ανταπεξέλθει, χρειάζεται να φροντίζει και τον εαυτό του.»
Τέλος, «Η δεοντολογία παίζει επίσης κεντρικό ρόλο: ο διερμηνέας οφείλει να τηρεί το απόρρητο, να διατηρεί αμεροληψία και να λειτουργεί με επαγγελματισμό. Η ικανότητά του να συνεργάζεται με άλλους επαγγελματίες, να χτίζει σχέσεις εμπιστοσύνης και να προάγει τη συμπερίληψη, κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε έναν ικανοποιητικό και έναν πραγματικά εξαιρετικό διερμηνέα.»
Γράφει: η Νάνσυ Παναγουλοπούλου – Δημοσιογράφος
Επιμέλεια: Πόπη Μάλεση – B.A, M.A Psychology
