Παρατηρώντας τη ζωή, το φευγιό των ανθρώπων που τρέχουν για να προκάνουν, αλλά δεν γνωρίζουν κι ίδιοι γιατί ακριβώς, το σκοτεινό πρόσωπο των σύγχρονων κοινωνιών που μιλούν για δημοκρατία και δικαιοσύνη, αλλά και τα όνειρα, τους στόχους, τις σκέψεις και τις ελπίδες που πηγάζουν ενδόμυχα σε κάθε άνθρωπο, εξάγεται το συμπέρασμα πως όλα πρέπει να έχουν μια προσβασιμότητα κάπου, σε κάτι. Ένα αντίκρισμα. Μίαν απάντηση.
του Νικόλα Τζαβάρα – Δημοσιογράφος
Πανθομολογούμενα βιώνουμε δύσκολους καιρούς, πορεία σε ταραγμένες θάλασσες συνειδήσεων, ατομικών ελευθεριών και άνευ όρων συνύπαρξης ανθρώπων, των λεγόμενων ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, ένα εύλογο ερώτημα γεννιέται:
Έχουμε όλοι πρόσβαση στα αγαθά που δικαιούμαστε;
…που κάποιοι τα καρπώνονται και τα χαίρονται αφειδώς, ενώ κάποιοι άλλοι δεν τα έχουν δει καν;
Η πρόσβαση ή καλύτερα η προσβασιμότητα ακόμη και στα πράγματα που θεωρούνται αυτονόητα, είναι προτέρημα των ολίγων ή των πολλών;
Και πώς ορίζεται η προσβασιμότητα;
Τι έννοια δίνει ο καθένας μας σε αυτή; Υπάρχει, άραγε, κάποια πεπατημένη ή κάποια συγκεκριμένη ανάλυση της λέξεως προσβασιμότητα;
Ψάχνοντας την διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια, σχηματίζοντας τη λέξη προσβασιμότητα μου έβγαλε το αποτέλεσμα: «Η ιδιότητα του προσβάσιμου ή δυνατότητα που δίνεται σε κάποιον να έχει πρόσβαση σε ένα χώρο ή δικτυακό τόπο». Αυτό και μόνο…!
Άρα, μια γενικότητα που ο καθένας μπορεί να την μεταφράσει κατά το δοκούν. Ακόμη και οι νόμοι που υπάρχουν σε κάθε κράτος, έχουν γενικότητες, χωρίς σαφείς οδηγίες, προδιαγραφές και εφικτή εφαρμογή για την προσβασιμότητα.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (W.H.O.) και την έκθεσή του, το 2011, στατιστικά το 15% του πληθυσμού της γης, έχει κάποιου είδους αναπηρία! Κι η αναπηρία, όπως την έχουμε στο μυαλό μας κάποιοι, δεν είναι μόνο η κινητική… αλλά και η αόρατη, αυτή της νοητικής ή ψυχικής. Αόρατη, όπως αόρατοι είναι και οι άνθρωποι, αλλά και τα οικογενειακά περιβάλλοντά τους, απροστάτευτοι, χωρίς δομές, νομοθεσίες, αντιλήψεις, υποδομές και προσβασιμότητα.
Κι η προσβασιμότητα δεν είναι μόνο η προσέγγιση σε κάποιο σημείο ενός ατόμου που κινείται με αναπηρικό αμαξίδιο. Προσβασιμότητα είναι η αλληλεπίδραση της κοινωνίας με τους ανθρώπους, η πλήρης πληροφόρηση, ένα εξατομικευμένο πολεοδομικό περιβάλλον και η διαμόρφωση αυτού ώστε να «χωράει» όλους τους ανθρώπους.
Η προσβασιμότητα είναι σε όλα τα επίπεδα κοινωνικής ύπαρξης… εκπαίδευση, υγεία, κοινωνική συμμετοχή, κινητικότητα, μαζικά μέσα μεταφοράς, εργασία, ψυχαγωγία…
Ήδη ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) έχει προχωρήσει σε συνυπογραφή συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση για Ευρωπαϊκή Πράξη στην Προσβασιμότητα (European Accessibility Αct). Η οποία αφορά σε ίσα δικαιώματα, στην αξιοπρέπεια, στην ισότητα, στην απασχόληση, στην κοινωνική προστασία και θεμελιώδεις ελευθερίες προσβασιμότητας. Μια συμφωνία που βρίσκεται σε ισχύ από τις 3 Μαΐου του 2008 για την καταπολέμηση των διακρίσεων, παρέχοντας ίσες ευκαιρίες στα ΑμεΑ, αποσκοπώντας στην ενεργητική τους ένταξη, στην έρευνα, στην νομοθεσία και στην σταδιακή υλοποίηση των προαναφερθέντων.
Μια κοινωνία σχεδιασμένη για ΟΛΟΥΣ (D.F.A. Design For All).
Όμως, η προσβασιμότητα όλων των ανθρώπων επί γης, αντιμετωπίζει επιπλέον εμπόδια, όπως:
- Οι ανεπαρκείς πολιτικές
- Η έλλειψη πρόβλεψης υπηρεσιών
- Η έλλειψη ηλεκτρονικών χαρτών που να προσδιορίζουν κάθε πολιτεία, δήμο ή κοινότητα και την προσβασιμότητα σε αυτούς, στα δημόσια κτήρια, σε χώρους εστίασης και διασκέδασης, κατά το πόσο πληρούν κάποιες προδιαγραφές και ποιες είναι αυτές. Δηλαδή, έλλειψη έρευνας, καταγραφής και πληροφόρησης. Κάτι που για εμάς τους αρτιμελείς, φαντάζει εξωγήινο.
- Η έλλειψη συμμετοχής των αναπήρων σε κέντρα αποφάσεων. Λαμβάνονται αποφάσεις γι’ αυτούς, χωρίς αυτούς.
- Ανεπαρκή είναι και τα στοιχεία για την αναπηρία, το είδος της και οι αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα και καταπολέμηση των ήδη υπαρχόντων προβλημάτων τους, σε κάθε κράτος.
Η ανθρωπότητα εξελίσσεται, οι επιστήμες και η τεχνολογία προοδεύουν και δείχνουν σαφείς δρόμους και τρόπους για οργάνωση και προώθηση της προσβασιμότητας, αρκεί να υπάρξει δυνατή και σταθερή πολιτική και κοινωνική βούληση.
Προς το παρόν, το ερώτημα παραμένει…
Πώς βλέπουμε τελικά την αναπηρία;
Ως οικονομική επιβάρυνση; Γιατί επιλέγουμε – ως κοινωνίες- να έχουμε στο περιθώριο και να μην «χρησιμοποιούμε» τη δυναμική των ΑμεΑ στην εργασία, σε ειδικά διαμορφωμένα εργασιακά περιβάλλοντα; Δεν θα υπάρξει με αυτόν τον τρόπο παραγωγικό αποτέλεσμα; Δεν θα έχουμε ενσωματώσει μια επιπλέον γραμμή παραγωγής που θα φέρει οφέλη σε πολλούς τομείς στο Κράτος; Αρκούμαστε μόνο σε εξευτελιστικά επιδόματα με (τάσεις κουρέματος), συντάξεις για ένα κομμάτι ψωμί, 0% ποιότητα ζωής… λύπηση;
Με αυτόν τον τρόπο εξαργυρώνει το Κράτος τις κοινωνικές του επιταγές απέναντι στους ανάπηρους συμπολίτες μας; Και τι γίνεται μετά; Τελειώνει εκεί το καθήκον του;
Γιατί αδιαφορούμε στην ανάγκη του ανθρώπου με αναπηρία να συμμετέχει, ενεργά ή παθητικά, στον αθλητισμό, στην ψυχαγωγία, στην συμμετοχή κοινωνικών ή πολιτικών αποφάσεων;
Γιατί δεν εξελίσουμε τρόπους που μπορεί να τους διευκολύνουν στις καθημερινές μετακινήσεις τους; Βασική προϋπόθεση για οποιαδήποτε κοινωνική συμμετοχή τους εργασιακή ή ψυχαγωγική.
Η κοινωνία δεν έχει ερευνήσει αρκετά και δεν έχει προωθήσει συστήματα ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ, που μπορούν να αναδείξουν τις ικανότητες των αναπήρων και έτσι να φανεί σε όλους το πόσο πιο λειτουργικοί και αυτόνομοι μπορούν να γίνουν, αν είχαν μια ευκαιρία!
Μήπως βλέπουμε την αναπηρία ως χαμένο σκοπό (lost cause); Δηλαδή κάτι που εξ’ αρχής είναι καταδικασμένο να αποτύχει;
Δυστυχώς, εξάγεται το συμπέρασμα πως η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει με αναπηρία τους ανάπηρους και δεν τους θέλει πιο λειτουργικούς, πιο αυτόνομους! Με αυτό τον τρόπο τους στιγματίζει περισσότερο μη σεβόμενη τις πανανθρώπινες αξίες και τις ατομικές ελευθερίες της προσβασιμότητας σε όλα, για όλους κι από όλους.
Διαβάστε ακόμη…
Από την Αναπηρία στην… Λειτουργικότητα
Γράφει: ο Νικόλας Τζαβάρα – Δημοσιογράφος
