#MeToo…

Οι κοινωνικές αλλαγές όταν συμβαίνουν έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τον ρου της ιστορίας και τη δυναμική να ξεπερνούν κάθε hashtag σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

του Νικόλα Τσιλιβαράκου – Κοινωνικός Λειτουργός – Σύμβουλος Επικοινωνίας

Τις τελευταίες ημέρες παρακολουθούμε τη “σφαγή” ανάμεσα σε επώνυμους που παίρνουν θέση, είτε μέσω τηλεοπτικών εκπομπών είτε από αναρτήσεις που πραγματοποιούν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Πάντα πίστευα ότι όταν εκφέρεις δημόσιο λόγο οφείλεις να είσαι προσεκτικός σε όσα λες και σε όσα γράφεις.

Το ζήτημα που προκύπτει είναι ότι για κάθε θέση ή άποψη που εκφέρεται υπάρχουν δάχτυλα που σηκώνονται και ηθικολογούν, από χρήστες που ασκούν επιρροή στα social media.

Ουσιαστικά η ψηφιακή δημόσια σφαίρα μετατρέπεται σε πεδίο μάχης με “άρτον και θεάματα” για το φιλοθέαμον κοινό.

Ο τρόπος που διατυπώνεται και εκφράζεται ο λόγος πάντα είναι διαφορετικός και πίσω από κάθε λεκτικό μας σχήμα κρύβονται μηχανισμοί ψυχοσύνθεσης που δεν είναι φανεροί ή άλλες φορές υποδηλώνονται.
Πόσες φορές άραγε δεν έχουμε διαφωνήσει με συνομιλητές μας που φαινομενικά εκφράζουμε την ίδια άποψη αλλά την εκφέρουμε τόσο διαφορετικά που σε πρώτη ανάγνωση διαφωνούμε;

Εκείνο όμως που με τρομάζει πιο πολύ απ’ όλα είναι η ηθικολογία του καναπέ και του πληκτρολογίου.

Η ψηφιακή πανοπλία του “κριτή των πάντων” και της επίπλαστης ηθικολογίας.
Σαφώς και κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του αξιακό κώδικα.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό που συμβαίνουν αυτές οι αφηγήσεις κακοποίησης δεδομένου ότι το τραύμα γίνεται συλλογικό και σπάει ο κύκλος της σιωπής.

Ωστόσο, ούτε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ούτε οι παρουσιαστές μπορούν να έχουν τον ρόλο του ψυχοθεραπευτή, ακόμα πιο πολύ όταν δίπλα μας υπάρχουν άνθρωποι κακοποιημένοι που δεν έχουν τη δύναμη ακόμα να διαχειριστούν το τραύμα τους και χρησιμοποιούν ποικίλους μηχανισμούς άμυνας για να μπορέσουν να επουλώσουν τις πληγές τους.

Αρκεί άραγε μια δήλωση του τύπου: “είμαι φιλόζωος”, αλλά ποτέ να μην έχω φροντίσει κάποιο αδέσποτο;
Χρειάζεται να υπάρχει γνωστική συμφωνία ανάμεσα σε όσα δηλώνουμε και όσα πράττουμε, γιατί στις εκφάνσεις της καθημερινής μας ζωής συναντάμε τον προσωπικό μας κώδικα ηθικής και όχι σε ένα πλασματικό ψηφιακό περιβάλλον που οι δηλώσεις παραποιούνται, απομονώνονται ή κρίνονται με διάθεση αλληλοσπαραγμού.

Προφανώς και οφείλουμε να είμαστε δίπλα στον αδύναμο και σε όποιον χρειάζεται υποστήριξη. Προφανώς και είναι απαραίτητο να γίνουμε ασπίδα προστασίας για κάθε θύμα. Ωστόσο η εμμονή σε έναν ρόλο, του “προστάτη των πάντων”, κρύβει μέσα της κομμάτια χειρισμού και καλυμμένου ναρκισσισμού του τύπου “εγώ είμαι εδώ για εσένα” ή “εγώ θα σε σώσω”. Το θύμα πάντα θα είναι θύμα, αν το αντιμετωπίζουμε εξ’ ορισμού ως αδύναμο.

Στην κακοποίηση υπάρχουν δύο πόλοι. Εκείνος που κακοποιεί και εκείνος που κακοποείται. Ένας δυνατός και ένας αδύναμος. Στις προσωπικές σχέσεις που χαρακτηρίζονται από τοξικότητα συχνά οι ρόλοι περιπλέκονται. Το θύμα γίνεται θύτης και ο θύτης μετατρέπεται σε θύμα.

Παρόλα αυτά ο κίνδυνος μετατροπής της ιδιωτικής σφαίρας σε δημόσια κρύβει κινδύνους και παραπλανήσεις που μπορούν να εξελιχθούν σε επικίνδυνες γενικεύσεις.

Το κίνημα #metoo που εμπνεύστηκε η Αφροαμερικανή Tarana Burke δεν καλούσε τα θύματα σε δημόσιες αφηγήσεις. Εκείνο που προσπάθησε να κάνει, μέσω του Οργανισμού που ίδρυσε ήταν να αποτελέσει ένα μέσο άσκησης πίεσης για νόμους, υιοθέτησης πολιτικών και κοινωνικής πρόνοιας για τα θύματα.