Μιλήστε, γιατί είμαστε όλοι μαζί σε αυτό.
Μιλήστε, γιατί ο φόβος είναι απλά ένα συναίσθημα.
Μιλήστε, γιατί όταν ζητάς βοήθεια αφήνεις στον άλλο το περιθώριο να ενδιαφερθεί.
του Νικόλα Τσιλιβαράκου – Κοινωνικός Λειτουργός – Σύμβουλος Επικοινωνίας
Τζαστίν 13 χρονών. Κουρσάτ 13 χρονών. Λίαμ 13 χρονών. Ντέβαν 16 χρονών. Βιτόριο 11 χρονών. Στέφανος 25 χρονών. Βαγγέλης 11 χρονών. Φούντα 13 χρονών. Τζόρτζια 18 χρονών. Έλι 21 χρονών. Ηλιάννα 18 χρονών. Λευτέρης 18 χρονών. Ασίντ 11 χρονών. Μαρία 17 χρονών. Δημήτρης 17 χρονών.
Θύματα, θύτες και παρατηρητές σε περιστατικά ενδοσχολικής βίας που έχουν συμβεί στην Αγγλία, στην Ελλάδα και στη Νορβηγία.
Αφηγήσεις μαθητών, εξομολογήσεις παιδιών που παρενοχλήθηκαν και απομονώθηκαν.
Παραδοχές ανηλίκων ότι έχουν ασκήσει βία στο παρελθόν και το μετάνιωσαν ή αντιλήφθηκαν ότι ήταν λανθασμένη συμπεριφορά.
Στην πραγματικότητα το ποσοστό των ρόλων του θύματος και του θύτη είναι πολύ μικρότερα σε σχέση με αυτά του παρατηρητή. Το 85% παραμένει απλός παρατηρητής των γεγονότων ενδοσχολικής βίας, χωρίς να παρεμβαίνει. Χωρίς να προσφέρει βοήθεια.
«Χοντρός», «ξένος», «μαύρος», «ομοφυλόφιλος», «φυτό», «σπυριάρης»!
Τόσες ταμπέλες, τόσα βάρη και τόση πίεση που συχνά ασκείται σε ένα περιβάλλον που θα έπρεπε να χαρακτηρίζεται από ασφάλεια για όλους τους μαθητές και από παιδεία.
Παρόλα αυτά 1 στους 3 μαθητές έχει κακοποιηθεί, έχει κακοποιήσει ή έχει υπάρξει παρατηρητής και δεν το έχει αναφέρει πουθενά.
Νίκος, 40 χρονών…
Θα μπορούσα να ήμουν ένας από τους συμμετέχοντες σε αυτό το ντοκιμαντέρ. Από μικρό παιδί, ακόμα πιο πολύ στην εφηβική μου ηλικία, υπήρξα παχουλός, εσωστρεφής, δεν μου άρεσε να παίζω ποδόσφαιρο, ήμουν σχετικά καλός μαθητής, είχα έντονη τριχοφυΐα και φόραγα μεγάλα γυαλιά λόγω αστιγματισμού.
Κακοί συνδυασμοί και τα παιδιά είναι σκληρά.
Ομολογουμένως βίωσα δύσκολα συναισθήματα στο σχολικό περιβάλλον. Με θυμάμαι, την ώρα του διαλείμματος, να παραμένω μόνος μου σε μια αίθουσα και να τρώω βιαστικά και με φόβο μήπως με κοροϊδέψουν.
Ένιωθα άβολα να μετακινηθώ μπροστά σε άλλους. Φοβόμουν να μιλήσω και να υψώσω τη φωνή μου.
Και οι ταμπέλες. Αβάσταχτες είναι αυτές οι ταμπέλες: «κατσαροϋπόθετο», «τσίλι – μπέργερ», «φύτουλα», «χοντρέ».
Ένιωθα πολλές φορές ότι προκαλούσα την κοροϊδία και τον χλευασμό. Και όσο ένιωθα έτσι τόσο περισσότερο έπαιρνα τον ρόλο του θύματος.
Καλοκαίρι ήταν και είχα βγει βόλτα μόνος μου στο λιμάνι. Πέρασαν από δίπλα μου κάτι παιδιά – της ίδιας ηλικίας ή και μικρότερης ηλικίας από εμένα – που ήταν πάνω σε ποδήλατα και με έφτυσαν. Το θεώρησαν τόσο αστείο…
Ένα πελώριο ‘γιατί’ τριγυρνούσε στο κεφάλι μου. Τί κάνω λάθος;
Τρία χρόνια δύσκολα σε όλα το γυμνάσιο. Κανένας καθηγητής, ποτέ δεν με προσέγγισε, να με ρωτήσει γιατί κάθομαι μόνος μου. Κανένας δεν παρατήρησε έναν μαθητή στην ομάδα, απομονωμένο.
Οι γονείς μου στη Γ΄ γυμνασίου αποφάσισαν να μου αλλάξουν σχολείο. Κατάλαβαν ότι δυσκολευόμουν και ήταν και ο γονεϊκός τους ρόλος που πληγωνόταν: κοροϊδεύουν το παιδί μας;
Η αλήθεια είναι ότι πίστευαν ότι έτσι θα με προστάτευαν. Δυστυχώς η κατάσταση που αντιμετώπισα ήταν ακόμα πιο άσχημη. Βρέθηκα σε μια ομάδα που είχε ήδη τη σύνθεσή της και εγώ ήμουν ο «καινούργιος».
Ήμουν ο εύκολος στόχος για παιδιά που ήταν πιο «ξεψαρωμένα» από εμένα.
Ο μόνος τρόπος για να δείξω την παρουσία μου ήταν να προσπαθήσω να έχω τον ρόλο του καλού μαθητή. Ακόμα πιο πολύ όταν έπαιρνα τον ρόλο του «σπασίκλα». Σήκωνα χέρι επιδεικτικά την ώρα του μαθήματος για να καταλάβουν οι καθηγητές ότι ξέρω να απαντήσω στην ερώτησή τους. Ακόμα πιο επιδεικτικά, όταν οι υπόλοιποι δεν ήξεραν.
Με τράβηξαν πολλές φορές στο προαύλιο και στους διαδρόμους συμμαθητές μου που είχαν τον ίδιο σωματότυπο μ΄ εμένα για να παλέψουμε. Και δυστυχώς πάλευα…
Πάλευα τα θηρία εντός μου και γύρω μου. Πάλευα τη μοναξιά μου. Πάλευα τις δυσκολίες μου. Και πάντα έχανα.
Γιατί μπορεί τα κιλά μου να ήταν πολλά, ο όγκος μου να ήταν μεγάλος αλλά η δύναμή μου ήταν τόσο μικρή και η αντοχή μου τόσο εξουθενωμένη που πάντα έχανα.
Ποτέ δεν με κάλεσαν να βγω έξω μαζί τους, ποτέ δεν πήρα πρόσκληση για να πάω σε κάποιο party.
Συνήθως κάτι Σάββατα απογεύματα ντυνόμουν λίγο πιο καλά και έβγαινα μόνος μου. Περπατούσα μόνος μου και φανταζόμουν πώς θα ήταν, αν ήμουν μέλος μιας ομάδας. Και μετά επέστρεφα στο σπίτι ακόμα πιο μόνος.
Τελειώνοντας το Γυμνάσιο πήγα σε διαιτολόγο, έχασα αρκετά κιλά – που τα ξαναπήρα στην πορεία, για να τα χάσω οριστικά στη φοιτητική μου ζωή. Το Λύκειο ξεκίνησε διαφορετικά. Ομολογουμένως πέρασα καλύτερα. Έκανα φίλους, έκανα παρέες, βγήκα, πήγα εκδρομές, έδωσα το πρώτο μου φιλί και αισθάνθηκα πιο αποδεκτός.
Τα τραύματα όμως δεν φεύγουν έτσι απλά. Δεν απωθούνται και δεν θάβονται. Το σώμα πάντα θυμάται τα συναισθήματα. Και εγώ δεν τα ξέχασα ποτέ.
Ως φοιτητής, τα δυο πρώτα χρόνια, άσκησα bullying. Καθόμουν στην είσοδο της σχολής μαζί με φίλους και κοροϊδεύαμε όσους περνούσαν από μπροστά μας και έκαναν περίεργες κινήσεις, είχαν διαφορετικό ντύσιμο ή εμείς τα βλέπαμε διαφορετικά για να μπορούμε να γελάσουμε. Δυσκόλεψα ανθρώπους με αυτή τη συμπεριφορά μου. Ήμουν ο χειρότερος εχθρός για μια τωρινή αδελφική μου φίλη, η οποία για να αμυνθεί με είχε αποκαλέσει «χοντρό» σε ένα γεμάτο αμφιθέατρο. Ναι, ντράπηκα…
Κάπως όμως χρειαζόταν να εκτονωθεί αυτό το αδούλευτο τραύμα που το ακολουθούσα και με ακολουθούσε. Και εκτονώθηκε με αυτό τον τρόπο…
Στο δεύτερο έτος της φοιτητικής μου ζωής κατάφερα να χάσω αρκετά κιλά και να προσπαθώ να αγαπήσω το σώμα μου και τη νέα εικόνα του εαυτού μου. Έκανα τις πρώτες μου ερωτικές σχέσεις, έκανα νέους φίλους και σχετίστηκα πιο ουσιαστικά.
Ο πόνος όμως εκείνων των χρόνων παρέμενε. Με δυσκόλευε. Πάντα γύριζα πίσω σε αυτόν. Όταν ήμουν έτοιμος να τον αναγνωρίσω και να δουλέψω μαζί με αυτό το τραύμα και με τόσα άλλα ακόμα, τότε ξεκίνησα και το ταξίδι μου στην ψυχοθεραπεία.
Δυσκολεύτηκα πολύ ως παιδί και ως έφηβος…
Απορρίφθηκα πολύ και η αλήθεια είναι ότι δεν αισθάνθηκα χέρια συμπαράστασης. Με τον καιρό όμως δυνάμωσα. Με κοίταξα και από μέσα και από έξω και χαίρομαι που υπήρξα διαφορετικός από τους συνομήλικους μου. Αυτή η διαφορετικότητά μου, που μεταφράστηκε σε ταμπέλες που με κυνηγούσαν και τις κυνηγούσα, με έκανε τον ενήλικα που είμαι σήμερα και δύσκολα θα επέλεγα να είμαι κάτι άλλο.
Πάντα όμως ένα κομμάτι της καρδιάς μου θα ήθελε εκείνα τα δύσκολα χρόνια στο Γυμνάσιο, να υπήρχε ένας καθηγητής, ένας συμμαθητής, ένας κάποιος που απλά να μην ήταν παρατηρητής. Τώρα που το σκέφτομαι ούτε παρατηρητές θα μπορούσαν να είναι. Δυστυχώς τότε δεν με έβλεπαν.
Τα «Ημερολόγια Εκφοβισμού» είναι τα δικά μου ημερολόγια. Είναι όμως και τα δικά σας. ΄Η τουλάχιστον θα μπορούσαν να είναι και τα δικά σας.
Μιλήστε, γιατί είμαστε όλοι μαζί σε αυτό. Μιλήστε, γιατί ο φόβος είναι απλά ένα συναίσθημα. Μιλήστε, γιατί όταν ζητάς βοήθεια αφήνεις στον άλλο το περιθώριο να ενδιαφερθεί.
Θερμό ευχαριστώ στον Οργανισμό «Το Χαμόγελο του Παιδιού» γι’ αυτό το όμορφο ταξίδι μέσα από το ντοκιμαντέρ «Ημερολόγια Εκφοβισμού».
Δείτε το ντοκιμαντέρ
Γράφει: ο Νικόλας Τσιλιβαράκος – Κοινωνικός Λειτουργός – Σύμβουλος Επικοινωνίας
