Η στιγμή που κάθε μητέρα παίρνει στα χέρια της το νεογέννητο παιδί της παραμένει μοναδική και ανεξίτηλη στην μνήμη της για πάντα. Η αγκαλιά, το χάιδεμα, η οπτική επαφή είναι μοναδικές στιγμές.
των Λαζαρίδη Μελίντα και Σάββας Λαζαρίδης – Συμπεριφορικοί Οπτομέτρες / BL VisionTherapy
Από την άλλη ένα παιδί γεννιέται με ένα ζευγάρι μάτια αλλά χωρίς έναν οπτικό κόσμο. Δηλαδή βλέπει, αλλά δεν έχει επίγνωση του τι βλέπει. Η οφθαλμική κίνηση και ο έλεγχος είναι μηχανισμοί που σταδιακά θα το βοηθήσουν στον καθορισμό και την κατανόηση του νέου περιβάλλοντος.
Ο A.Gesell έλεγε ότι «κάθε άνθρωπος γεννιέται με αδιάκοπη οπτική πείνα». Από την στιγμή που θα ξυπνήσει μέχρι τη στιγμή που θα κοιμηθεί, συνεχώς εξερευνά οπτικά το μικρόκοσμο μέσα στον οποίο ζει.
Στους πρώτους μήνες η ικανότητά του να διακρίνει πρόσωπα και αντικείμενα περιορίζεται σε πολύ κοντινές αποστάσεις, ενώ βρίσκεται σε μία διαρκή προσπάθεια να εναρμονίσει τις κινήσεις των ματιών με τα υπόλοιπα αισθητηριακά μέσα που διαθέτει.
Για τον λόγο αυτό η όραση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν μία ξεχωριστή, μεμονωμένη λειτουργία αλλά ως μία βαθιά ενσωματωμένη λειτουργία στο συνολικό σύστημα δράσης του παιδιού (στάση σώματος, οπτο-κινητικές δεξιότητες, ευφυΐα, σύνθεση της προσωπικότητας).
Η συνεχής αυτή εξερεύνηση παρέχει εμπειρίες και πληροφορίες που προάγουν την αντίληψη του κάθε νεογνού ώστε να σχηματίσει μια ακριβή εικόνα στο μυαλό του για το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Με αυτό τον τρόπο ο κάθε άνθρωπος χτίζει την δική του πραγματικότητα.
Τι συμβαίνει όμως όταν η ανάπτυξη της όρασης δεν ακολουθεί τα αναμενόμενα αναπτυξιακά στάδια; Πώς ανταποκρίνεται ο οργανισμός στην δυσλειτουργία αυτού του τόσο σημαντικού για τον άνθρωπο αισθητηριακού οργάνου;
Ο εγκέφαλός μας έχει μία και μόνη επιδίωξη «Nα επιβιώσει», (όπως σωστά έχει επισημάνει ο νεύρο-επιστήμονας B.Lotto). Γι’ αυτό αποκλειστικός σκοπός του είναι να βρει μία λύση στα προβλήματα που του δημιουργεί η όραση. Για να το πετύχει αυτό έχει πολλούς τρόπους. Στις πιο απλές περιπτώσεις προσπαθεί να αποφύγει την εργασία εκείνη που απαιτεί ιδιαίτερη οπτική επεξεργασία. Είναι αυτό το παιδί που μεγαλώνοντας συχνά θα θεωρηθεί «τεμπέλης» και «αδιάφορος». Στις πιο σύνθετες, θα επιλέξει να μειώσει την ικανότητα του ενός οφθαλμού (αμβλυωπία) ή να το στρέψει προς τα μέσα ή έξω (στραβισμός) προκειμένου να μπορέσει να δώσει έννοια στην οπτική του πραγματικότητα. Σε ακραίες περιπτώσεις θα προσπαθήσει να αποκόψει εντελώς την οπτική πληροφορία ως σημαντική πηγή πληροφοριών.(Αυτιστικό
φάσμα) Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένα «σύστημα χωρικής δράσης» και οι περισσότερες από τις πληροφορίες που λαμβάνουμε από το περιβάλλον μας προέρχονται από τις οπτικές διαδικασίες. Όταν αυτές οι διαδικασίες καταρρέουν, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό. Βλέποντας έναν κόσμο παραμορφωμένο, κατακερματισμένο, δισδιάστατο ή ακατανόητο, η μόνη λύση είναι η απενεργοποίηση της οπτικής επαφής.
Οι γονείς που βρίσκεστε μπροστά σε μία ανάλογη οπτική συμπεριφορά σκεφτείτε ότι αυτό που βλέπετε δεν είναι ούτε πάθηση, ούτε αναπηρία, ούτε ανικανότητα, αλλά η λύση που έχει βρει ο εγκέφαλος του παιδιού σας για να επιβιώσει. Και η προσπάθειά σας θα πρέπει να είναι όχι πώς να προσπαθήσετε να κάνετε την κοινωνία να αποδεχθεί την «αναπηρία» και την «ιδιαιτερότητα» αλλά πώς να του παρέχετε τις απαραίτητες εμπειρίες και συνθήκες, ώστε να υπερκεράσει αυτούς τους περιορισμούς.
Στα χρόνια της προσωπικής μας εμπειρίας έχουμε δει πολλά παιδιά στα οποία έχουν αποδοθεί πολλές ταμπέλες «δυσλειτουργίας». Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι σταδιακά μέσω της εκπαίδευσης τα περισσότερα παιδιά προσπερνούν τα εμπόδια και χτίζουν έναν κόσμο που παρέχει νόημα και αξία στα ίδια αλλά και στις οικογένειές τους.
Ενδεχομένως όλα αυτά που γράφονται στο κείμενο αυτό να ακούγονται ριζοσπαστικά αλλά σας ζητώ να αναλογιστείτε τις παρακάτω δύο φράσεις:
«Δεν υπάρχει τίποτα στο νου που να μην προϋπήρξε στις αισθήσεις μας»
Αριστοτέλης – Αρχαίος Φιλόσοφος
«Όταν η όραση λειτουργεί σωστά, οδηγεί και καθοδηγεί (την ανάπτυξη). Όταν αυτό δεν συμβαίνει, την εμποδίζει»
Dr. John Streff – Oπτομέτρης
Για έναν ειδικό του επαγγέλματος υγείας, του οποίου είμαστε εκπρόσωποι, αποκλειστική και μόνη επιδίωξη είναι η ενσωμάτωση και ανάδειξη της όρασης ως την κυρίαρχη πηγή εισόδου και επεξεργασίας των πληροφοριών.
Από την στήλη αυτή και με την συμπαράσταση του nevronas.gr θα έχουμε την τιμή να είμαστε σε μία συνεχή διαδικασία ενημέρωσης προσπαθώντας να εξηγήσουμε καταστάσεις και συμπεριφορές που παρατηρείτε στην καθημερινότητά σας και για τις οποίες συχνά δεν μπορείτε να δώσετε κάποια
εξήγηση.
Γράφουν: οι Λαζαρίδη Μελίντα και Σάββας Λαζαρίδης – Συμπεριφορικοί Οπτομέτρες / BL VisionTherapy
