«Αποϊδρυματοποίηση ΤΩΡΑ». Μία εκδήλωση με σκοπό να ενώσουμε τις φωνές μας και να μιλήσουμε για τη θλιβερή κατάσταση που επικρατεί στις κλειστές ιδρυματικές δομές, ώστε να φέρουμε το οριστικό τέλος της ιδρυματικής «φροντίδας» για τα ανάπηρα, και μη, άτομα στην Ελλάδα.
της Νάνσυ Παναγουλοπούλου – Δημοσιογράφος
Tην Κυριακή 22 Ιανουαρίου του 2023, το nevronas.gr μαζί με πολλούς άλλους του κινήματος αποϊδρυματοποίησης -ακτιβιστές και πάρα πολλά ανάπηρα άτομα- βρέθηκε στον κινηματογράφο «Τριανόν» για την εκδήλωση «Αποϊδρυματοποίηση ΤΩΡΑ». Η εκδήλωση διοργανώθηκε από την Κίνηση Χειραφέτησης Αναπήρων: “Μηδενική Ανοχή“ σε συνεργασία με την Tandem.
Στο απολογιστικό Δελτίο Τύπου που μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά εδώ…
Δεν έχει άλλο δρόμο πέρα από τα ιδρύματα για τα ανάπηρα άτομα;
Η Ναταλία, ως τελειόφοιτη λυκείου δήλωσε πως θα ήθελε να μείνει εκτός δομής, μόνη της ή με συγκατοίκους, αλλά όπως ανέφερε δεν γνωρίζει βασικά πράγματα για την καθημερινότητα, «Πώς είναι η κοινωνία;… Πώς να πάω σούπερ μάρκετ;». Ο Μάριος είπε πως δεν έχει καν δικά του ρούχα ή πράγματα, αφού τα μοιράζονται όλα μέσα στη δομή, και ο Σπύρος ανέφερε την ανεξαρτησία που του λείπει: «Όλοι πρέπει να τα κάνουμε όλα την ίδια ώρα (φαΐ, ξεκούραση) … Δεν μπορώ να βγω, χωρίς έλεγχο». Ο Αχμέτ δήλωσε κι’ αυτός, μέσω του GRID, ότι ονειρεύεται μια ζωή σε ένα σπίτι μέσα στην κοινότητα και ότι εκείνο που γενικά τον ενοχλεί είναι ότι συχνά μιλούν γι’ αυτόν μπροστά σε αυτόν, χωρίς ο ίδιος να συμμετέχει. Επίσης είπε ότι θα ήθελε να ταξιδέψει και να κάνει δική του οικογένεια.
Μετά από αυτήν την προβολή, ακολούθησε συζήτηση με θέμα: «Ιδρύματα: Μύθοι και αλήθειες», με πάνελ από διάφορους χώρους σχετικούς με την αποϊδρυματοποίηση. Με συντονίστρια τη δημοσιογράφο Μαρινίκη Αλεβιζοπούλου, που έχει ασχοληθεί με τις κοινωνικές μειονότητες και ειδικά με τους αναπήρους, η συζήτηση του πάνελ ξεκίνησε.
Τον λόγο πήρε πρώτη η Θεώνη Κουφονικολάκου, Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, λέγοντας αρχικά ότι «Όλα τα ιδρύματα (δημόσια, ιδιωτικά, εκκλησιαστικά) είναι κακοποιητικά» διότι όπως εξήγησε, δεν επιτυγχάνεται «η πλήρης ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού, πλήρης ανάπτυξη των χαρισμάτων, των ταλέντων, των συναισθηματικών του δεξιοτήτων».
Η Ευαγγελία Αλεξίου από την Tandem πρόσθεσε σε όσα ειπώθηκαν, πως «Συχνά, τα ιδρύματα για ανάπηρα παιδιά δεν λειτουργούν αποκαταστασιακά, όπως είθισται για τα Κέντρα Αποκατάστασης, αλλά αναπηροποιητικά». Εξήγησε πως συνήθως οι βλάβες που έχουν χειροτερεύουν, ενώ παρουσιάζονται και πολλές επιπλέον βλάβες, αφενός λόγω ανεπαρκούς προσωπικού αλλά κυρίως λόγω της εξέλιξης που δεν προσφέρουν τα ιδρύματα κλειστού τύπου, ως θεσμός.
Στη συνέχεια ο Αντώνης Ρέλλας, ακτιβιστής από την «Κίνηση Χειραφέτησης Αναπήρων – Μηδενική Ανοχή», μίλησε για την κατάληψη του ιδρύματος-κολαστηρίου στα Λεχαινά στην οποία προέβησαν με την ομάδα. «Διεκδικήσαμε ορατότητα και δικαιοσύνη, για τους δεμένους και τις δεμένες [Στα Λεχαινά] – μέσα σε κλουβιά με χημική καταστολή». Είπε επίσης πως «Το ίδρυμα δεν είναι μονόδρομος, η εύκολη λύση είναι – για το σύστημα και τα συμφέροντα.»
Έπειτα ο Βασίλης Ιωακειμίδης, Καθηγητής Κοινωνικής Εργασίας στο Πα.Δ.Α., μίλησε για το πως το πανεπιστήμιο παρουσιάζει την ιδρυματική κατάσταση ως μονόδρομο. «Εγώ, στα Λεχαινά, πήγα ως φοιτητής στα μέσα του ’90, είδα την αποτρόποια εικόνα και τις μυρωδιές που είδε και ο Αντώνης, και μάς πήγαν από το πανεπιστήμιο εκεί για να δούμε τις καλές πρακτικές.» Συμπλήρωσε πως στο πανεπιστήμιο «το κοινωνικό μοντέλο πρέπει να διδάσκεται ως το μοναδικό μοντέλο που απαντάει στις ανάγκες τις κοινωνίας και των ανθρώπων».
Ακολούθησαν οι δηλώσεις του Γιώργου Νικολαΐδη, Ψυχίατρου και επικεφαλής της Δ/νσης Ψυχικής Υγείας και Κοιν. Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, μέσω βίντεο ο οποίος ανέφερε: «Στα Λεχαινά βρήκαμε άνθρωπο που ζούσε επί 22 συναπτά χρόνια μέσα στο κλουβί, ταΐζονταν, αλλάζονταν, ενώ πολλοί έπαιρναν θηριώδεις δόσεις ψυχοτρόπων φαρμάκων». Δηλαδή υπήρχε και μηχανική και φαρμακευτική καταστολή. Τέλος, σημείωσε για την αποϊδρυματοποίηση, ότι:
«Το πρόβλημα είναι αν τα ιδρύματα κλείσουν χωρίς να υπάρξουν συγκροτημένες και εκτενείς κοινοτικές υπηρεσίες που να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα [των αναπήρων] θα ξαναανοίξουν σε 2-3 χρόνια»
Η εκδήλωση συνεχίστηκε με παρεμβάσεις από το κοινό για την προσπάθεια των θεσμών να θεσπίσουν την αποϊδρυματοποίηση, για τη δυσκολία της ουσιαστικής αποϊδρυματοποίησης και όχι την απλή ύπαρξη υπηρεσιών «μόνο στα χαρτιά» για να έρθει το πολυπόθητο κλείσιμο των ιδρυμάτων κλειστού τύπου.
Τέλος, προβλήθηκε απόσπασμα από το εν εξελίξει ντοκιμαντέρ του Αντώνη Ρέλλα, «Από το Άσυλο στην Κοινωνία», που περιέγραφε την κατάληψη του ιδρύματος στα Λεχαινά, τις εικόνες που αντίκρυσαν εκεί, και τις δηλώσεις των μελών του προσωπικού του ιδρύματος.
Γράφει: η Νάνσυ Παναγουλοπούλου – Δημοσιογράφος
Επιμέλεια: Πόπη Μάλεση – B.A, M.A Psychology
