Υπάρχουν ταινίες που είναι «ύπουλες». Σε βρίσκουν απροετοίμαστο και σε χτυπάνε εκεί που δεν το περιμένεις. Βρίσκουν το πιο ευάλωτο κομμάτι σου και σε αναγκάζουν να το αντιμετωπίσεις. Μια τέτοια ταινία είναι σίγουρα το “Aftersun”, βρετανικής παραγωγής του 2022.
του Βαγγέλη Καρατζά – Πατέρας αυτιστικού παιδιού
Μία φαινομενικά απλή ταινία…
Το φιλμ μάς δείχνει τις καλοκαιρινές διακοπές ενός χωρισμένου νεαρού πατέρα, του Κάλουμ, με την 11χρονη κόρη του, τη Σόφι, σε ένα τούρκικο θέρετρο, κάπου στη δεκαετία του ’90. Αν εξαιρέσεις την πρώτη σκηνή – όπου καταλαβαίνουμε ότι είναι η ενήλικη Σόφη που θυμάται – το ταξίδι αυτό, στα πρώτα 10-15 λεπτά, η ταινία μοιάζει αργή και χωρίς κάτι το ιδιαίτερο. Είμαι 100% σίγουρος ότι υπάρχουν άνθρωποι στους οποίους δεν άρεσε η ταινία, τη βρήκαν βαρετή ή χωρίς κάτι το ξεχωριστό.
Η ταινία όμως σιγά-σιγά βρίσκει τον τρόπο να μιλήσει στην ψυχή του θεατή. Η νοσταλγία, η απλότητα μιας άλλης εποχής, η τρυφερή και γλυκιά σχέση πατέρα-κόρης που ξεδιπλώνεται τόσο φυσικά, μαζί με το σκοτάδι που κρύβει ο πρωταγωνιστής πίσω από το φως του καλοκαιριού, σε κάνουν να νοιάζεσαι για αυτούς τους δύο.
«Είναι ωραίο να μοιραζόμαστε τον ίδιο ουρανό…»
Αυτό λέει κάποια στιγμή η Σόφη στον πατέρα της – και είναι συγκινητικό και αληθινό. Αυτό το έργο το έχω ζήσει και από τις δύο πλευρές. Οι γονείς μου χώρισαν όταν ήμουν πολύ μικρός, και στην ίδια ηλικία πάνω κάτω, ήταν το αυτιστικό αγοράκι μου, όταν χώρισα εγώ. Από τις απλές καθημερινές κινήσεις πατέρα-κόρης, φαίνεται πόσο αγαπιούνται οι δυο τους. Αλλά μέσα από αυτή την φράση της Σόφι και κάποιες άλλες συζητήσεις τους, βλέπουμε το πόσο την έχει επηρεάσει η απόσταση που τους χωρίζει. Ανάλογο είναι το κόστος και για τον Κάλουμ.
Και αυτό είναι κάτι που μπορώ να το καταλάβω. Ενώ τον έβλεπα τον γιο μου κάθε μέρα, για κάποια χρόνια είχα στερηθεί τις καθημερινές ρουτίνες του παιδιού μου, το να ξυπνάμε μαζί, να τον βάζω για ύπνο, να φροντίζω την καθημερινότητά του. Είναι κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ και αυτό που με πόνεσε περισσότερο ως πατέρα. Τώρα προσπαθώ να χαίρομαι κάθε τέτοια στιγμή, όσο μας το επιτρέπουν οι δυσκολίες μιας τόσο ιδιαίτερης αναπηρίας.
Το σκοτάδι και τα καλοκαίρια που δεν θα ξανάρθουν…
Η μικρή είναι έξυπνη, ο πατέρας έχει χιούμορ – αλλά κάτι δεν πάει καλά. Η σκηνή στο μπαλκόνι, το κλάμα του όταν δεν τον βλέπει κανείς, η διάθεση του την νύχτα του καραόκε – όλα δείχνουν έναν άνθρωπο που παλεύει με την κατάσταση της ψυχικής του υγείας, που δεν τον αφήνει να ζήσει, όπως το είχε ανάγκη, ούτε τις διακοπές με το παιδί του. Πολλές φορές το να είσαι γονιός είναι πάρα πολύ δύσκολο, γιατί δεν σου «επιτρέπεται» να μην είσαι καλά. Ότι και να σου συμβαίνει, «πρέπει» να εξασφαλίζεις στο παιδί σου την χαρά, να το κάνεις ευτυχισμένο. Πρέπει να συνεχίζεις να του δημιουργείς ευχάριστες αναμνήσεις. Στην πρόσωπο και την σιωπή της ενήλικης πια Σόφι, νοιώθουμε την απουσία και την απώλεια του πατέρα της. Και η απώλεια είναι περίεργο πράγμα. Εγώ δεν έχω κανένα καλοκαίρι να θυμάμαι με τον πατέρα μου. Θα ήθελα να είχα. Από την άλλη, με τη μητέρα μου περάσαμε πάρα πολλά – με πολλή αγάπη και πολλές δυσκολίες και οι πιο έντονες εικόνες που έχω από εκείνη, ευτυχώς, δεν είναι οι τελευταίες της, αλλά από κάποιες παραλίες που ήμασταν χαρούμενοι, οι δυο μας. Τα καλοκαίρια που δεν θα ξαναζήσουμε, είναι αυτά που δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ποτέ.
Αυτή η σκηνή…
Δεν ξέρω πώς θα αντιδράσετε στην ταινία – αν θα σας αρέσει ή όχι. Αλλά στην τελευταία σκηνή με το τραγούδι των Queen με τον David Bowie, “Under Pressure”, μοιάζει λες και πατέρας και κόρη χορεύουν στο τότε, στο σήμερα, και για πάντα.
Όταν χορεύεις, είναι από τις λίγες φορές που νιώθεις απόλυτα ελεύθερος. Αφήνεις για λίγο στην άκρη αυτά που σε πονάνε και είσαι μόνο εσύ, η μουσική, και –αν είσαι τυχερός– αυτοί που αγαπάς. Αυτή η σκηνή με ρήμαξε. Έσπασε κάτι μέσα μου και με έκανε να κλαίω αρκετή ώρα μετά το τέλος της (και τις δύο φορές που την είδα). Για αυτά που έζησα, για αυτά που ήθελα να ζήσω, για αυτά που ζω τώρα με τον γιο μου. Για αυτά που έχασα. Για τις πρώτες διακοπές που περάσαμε μόνοι οι δυο μας, πριν λίγα χρόνια. Για όλα αυτά που πρέπει, αλλά δεν μπόρεσα ακόμα να συγχωρέσω.
Why can’t we give love that one more chance?‘Cause love’s such an old-fashioned wordAnd love dares you to care forThe people on the edge of the nightAnd love dares you to change our way ofCaring about ourselvesThis is our last dance
Ευτυχώς…
Η ταινία εκτυλίσσεται στη Τουρκία, αλλά έχουμε τον ίδιο ουρανό, τον ίδιο ήλιο και θάλασσα, τα ίδια αρχαία θέατρα, τα ίδια ξενοδοχεία με τους ίδιους ανιματέρ και σερβιτόρους, τραγούδια, ηλεκτρονικά παιχνίδια, ρούχα όλα ίδια! Σαν να κάνεις ένα ταξίδι στο χρόνο στη Ελλάδα εκείνης της εποχής. Η σκηνοθέτρια Σάρλοτ Γουέλς, μεταμορφώνει το απλό σε κάτι που αγγίζει πραγματικά τον θεατή με τέτοιο τρόπο, που θα κρατήσει αυτήν την ταινία για πάντα στην καρδιά σου.
Είναι δύσκολο να περιγράψω πόσο καλή είναι η ερμηνεία του Πολ Μέσκαλ που υποδύεται τον πατέρα. Έχει αδιαμφισβήτητη χημεία με την εξαιρετική μικρή συμπρωταγωνίστριά του Φράνκι Κόριο. Θα το δείτε καλύτερα μόνοι σας.
Είναι ωραία που υπάρχει ακόμα σινεμά που ξυπνάει τα συναισθήματα μέσα μας.
