Οφείλουμε, ως κοινωνία, ν’ ανταποκριθούμε στις ανάγκες των ηλικιωμένων και να τους προσφέρουμε καλύτερες και ποιοτικότερες ημέρες ζωής.
«Γήρας και πενία δύο τραύματα δυσθεράπευτα» είχε διατυπώσει ο Δημόκριτος (φιλόσοφος).
Καραντίνα και απομόνωση από το κοινωνικό σύνολο, των ατόμων της 3ης και 4ης ηλικίας, θα προσέθετα, ως ένα τρίτο τραύμα.
του Νικόλα Τζαβάρα – Δημοσιογράφος
Κατά τη διάρκεια των γηρατειών (65+) ο άνθρωπος αλλάζει, όχι μόνο οργανικά αλλά και ψυχολογικά. Μια φθίνουσα πορεία σε όλες τις δεξιότητες και στη λειτουργία των συστημάτων του.
Η απομόνωση από την κοινωνία και οι ενοχικές τάσεις του «δεν είμαι χρήσιμος και παραγωγικός πια» είναι το κύριο φορτίο των ηλικιωμένων, οι οποίοι δεν θέλουν να επιβαρύνουν τα παιδιά τους, που ζουν με τις οικογένειές τους και προσπαθούν να επιβιώσουν όσο πιο ανώδυνα, μακριά από τα «πόδια» τους, συνήθως σε ιδρύματα, γηριατρικούς ξενώνες ή σε γηριατρικές κοινότητες.
Μια πανθομολογούμενη και πρωτόγνωρη συγκυρία είναι εκείνη που βιώνουμε αυτή τη στιγμή με την πανδημία του ιού που προσβάλλει –σύμφωνα με τις τοποθετήσεις των λοιμοξιολόγων- ηλικιωμένα άτομα με υποκείμενα καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα υγείας. Εκείνοι υπάγονται στις υψηλού κινδύνου ομάδες ή αλλιώς ευάλωτες, και οι οποίοι θα πρέπει να προφυλαχθούν περισσότερο στερώντας τους, καθολικά, το δικαίωμα της κοινωνικοποίησης με πρόσχημα την προφύλαξή τους.
Όσοι δε από τους ηλικιωμένους συνανθρώπους μας περνούν το υπόλοιπο του βίου τους σε κλειστές δομές, δεν έχουν καν το δικαίωμα να δουν και να τους επισκεφθούν οι δικοί τους άνθρωποι. Φυλακή σύγχρονου τύπου; Καθημερινός θάνατος; Μαρασμός και συναισθηματική ματαίωση.
Η ένταξη και κοινωνικοποίηση των ηλικιωμένων είναι επιβεβλημένη
Η γεροντολογία είναι η επιστήμη που ερευνά τα προβλήματα της προχωρημένης ηλικίας στη σφαίρα της σωματικής αλλά και ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με αυτήν, οι ηλικιωμένοι δέχονται ραγδαίες αλλαγές που υφίσταται το περιβάλλον τους, καθώς οι στάσεις, οι πεποιθήσεις και οι αξίες τους διαφοροποιούνται όπως επίσης τα όργανα και οι λειτουργίες των συστημάτων τους αποδυναμώνονται. Έρχονται και οι ψυχολογικές αλλαγές οι οποίες επηρεάζουν τα συναισθήματα, την προσωπικότητα και τις νοητικές ικανότητες τους.
Συχνά, είναι ο κοινωνικός περίγυρος εκείνος που κάνει το άτομο να καταλάβει ότι έχει γεράσει καθώς οι κοινωνικοί του ρόλοι περιορίζονται, αν και ο ίδιος δεν αισθάνεται καθόλου ηλικιωμένος.
Στο δυτικό κόσμο υπάρχει, τα τελευταία χρόνια, μια αύξηση των ηλικιωμένων ατόμων. Αυτό οφείλεται στις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, στην πρόοδο της ιατρικής και στην κοινωνική πρόνοια.
Η αναλογία των ηλικιωμένων στην Ευρώπη είναι αισθητά μεγαλύτερη από την Αφρική και την Ασία. Στην Ελλάδα το προσδόκιμο επιβίωσης είναι στα 79 χρόνια για τους άνδρες και τα 81 για τις γυναίκες. Γενικότερα οι γυναίκες επιβιώνουν περισσότερο από τους άνδρες. Παρ’ όλα αυτά ο νόμος της φθοράς λειτουργεί αμείλικτα για όλους ανεξαιρέτως.
Προστατευμένα και εξατομικευμένα περιβάλλοντα για ηλικιωμένους
Οφείλουμε, ως κοινωνία, ν’ ανταποκριθούμε στις ανάγκες των ηλικιωμένων και να τους προσφέρουμε καλύτερες και ποιοτικότερες ημέρες ζωής κι όχι να τους περιορίσουμε και να τους απομακρύνουμε περισσότερο από την ανθρώπινη κοινότητα.
Ειδικά σ’ αυτές τις δύσκολες ώρες για την χώρα, θα πρέπει να γίνει μέριμνα για συμπεριληπτικά θεραπευτικά προγράμματα ηλικιωμένων, σε κλειστές δομές μέσω:
- Εκπαίδευσης,
- Ομάδες ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής,
- Δημιουργικών δραστηριοτήτων,
- Τηλεπικοινωνιών
- Ή ακόμη και μια εθελοντική τους ενασχόληση, προσφορά προς την κοινωνία πχ. σε ένα τηλεφωνικό κέντρο κλήσεων για βοήθεια, μέσα σε ένα προστατευμένο και δομημένο περιβάλλον άμεσα εξατομικευμένο.
Γράφει: o Νικόλας Τζαβάρας – Δημοσιογράφος
