Ο ρόλος του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (ΕΒΠ) στην Εκπαίδευση

Μαθητές και εκπαιδευτικοί θα ξαναβρεθούν στις σχολικές αίθουσες, για τη νέα σχολική χρονιά.
Οι μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, που φοιτούν σε σχολικές μονάδες είτε ειδικής είτε γενικής εκπαίδευσης, εκτός από τους εκπαιδευτικούς τους, θα γνωρίσουν και το Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό που θα τούς υποστηρίξει εντός του σχολείου, για τη φετινή χρονιά.

του Νεκτάριου Βεντούρη – Πατέρας Παιδιού με Αναπηρία

Το Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό που υπηρετεί στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ), καλύπτει τις ανάγκες όλων των μαθητών της σχολικής μονάδας. Αντίθετα, το Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό που τοποθετείται σε γενικό σχολείο, καλύπτει τις ανάγκες συγκεκριμένου μαθητή.

Η πλειοψηφία της εκπαιδευτικής κοινότητας του γενικού πλαισίου, παραδόξως, συγχέει το ρόλο που καλείται να εκπληρώσει το Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό, με αυτόν της Παράλληλης Στήριξης. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές ειδικότητες με διακριτούς ρόλους, αρμοδιότητες και καθήκοντα.

Για να το θέσουμε όσο πιο απλοϊκά γίνεται:

Το Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό καλύπτει τις ανάγκες αυτοεξυπηρέτησης και μετακίνησης του μαθητή, ενώ η Παράλληλη Στήριξη καλύπτει συμπληρωματικά τις εκπαιδευτικές ανάγκες του μαθητή.

Ποιες είναι οι αρμοδιότητες και τα καθήκοντα του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού;

Α) Σε Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.

Σύμφωνα με την υπ’ αριθμό 27922/Γ6/08-03-2007 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β΄449/2007), όπως αυτή τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθμό 66082/Δ3/26-04-2018 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 1585/2018) και ισχύει, τα ιδιαίτερα καθήκοντα κι οι αρμοδιότητες όσων υπηρετούν ως Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό σε Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης είναι τα εξής:

1. Υποβοηθούν τους μαθητές στις βασικές τους ανάγκες, όπως στη χρήση τουαλέτας, ατομικής υγιεινής, καθαριότητας, αλλαγής ρούχων, σίτισης και γενικά στην αυτοεξυπηρέτησή τους. Σε εξαιρετικά δύσκολες και ιδιαίτερες περιπτώσεις μαθητών, έχουν τη συνδρομή και του λοιπού προσωπικού του σχολείου με την έγκριση ή ενημέρωση του διευθυντή.
2. Συνεργάζονται με τους εκπαιδευτικούς των τάξεων, απασχολούν δημιουργικά τους μαθητές και ενθαρρύνουν τη συμμετοχή τους στις διάφορες δραστηριότητες μέσα και έξω από την τάξη, ακολουθώντας το ημερήσιο πρόγραμμα του σχολείου. Δεν υποκαθιστούν τους εκπαιδευτικούς των τμημάτων, οι οποίοι έχουν την ευθύνη εκπαίδευσης των μαθητών.
3. Βοηθούν στην αποβίβαση και επιβίβαση των μαθητών στα σχολικά λεωφορεία, χωρίς να τους συνοδεύουν στα δρομολόγια, και συνεργάζονται με τους εφημερεύοντες.
4. Συμμετέχουν στις συνεδριάσεις ως μέλη του συλλόγου προσωπικού του σχολείου. Λαμβάνουν μέρος ισότιμα στις δραστηριότητές του και διατυπώνουν τις απόψεις τους για θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα τους ή είναι γενικότερου ενδιαφέροντος. Δεν απαλλάσσονται από τα γενικά ή ειδικά καθήκοντα και από την ανάληψη εργασιών που ο διευθυντής του σχολείου μπορεί να τους αναθέσει στο πλαίσιο της ίσης μεταχείρισης.
5. Επικοινωνούν με τους γονείς, έπειτα από συνεννόηση με το διευθυντή, ενημερώνοντάς τους για θέματα διαβίωσης των μαθητών στο σχολείο και τους προτείνουν τρόπους στήριξης και καθημερινής φροντίδας στο σπίτι, αντίστοιχους με αυτούς που εφαρμόζονται στο σχολείο.
6. Εξαιρούνται από τις εφημερίες του σχολείου, λόγω της ιδιομορφίας που παρουσιάζει το εργασιακό τους πρόγραμμα, το οποίο μπορεί να διαφοροποιείται εξαιτίας των μη προβλέψιμων αναγκών των μαθητών. Ο διευθυντής του σχολείου, σε συνεργασία με το Σύλλογο Διδασκόντων, εξασφαλίζει χρόνο διαλείμματος δεκαπέντε (15) λεπτών, στο ΕΒΠ, κατά τη διάρκεια του ημερήσιου προγράμματος.
7. Παρευρίσκονται και προσφέρουν τις υπηρεσίες στους μαθητές τουλάχιστον δεκαπέντε (15) λεπτά πριν την έναρξη λειτουργίας του σχολείου.

Β) Σε ό,τι αφορά την υποστήριξη μαθητών από Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό, στο Γενικό Πλαίσιο Εκπαίδευσης, αυτή θεσμοθετήθηκε με το άρθρο 2 της παραγράφου 6 του Νόμου 3699/2008 (ΦΕΚ Α’ 199/2008), όπου αναφέρει ότι:

“Μαθητές που δεν αυτοεξυπηρετούνται, φοιτούν ή σε αυτοτελείς ΣΜΕΑΕ ή σε σχολεία της γενικής εκπαίδευσης ή σε Τμήμα Ένταξης με την ανάλογη στήριξη και την παρουσία Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (ΕΒΠ), ανάλογα με το είδος της αναπηρίας τους και τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που απορρέουν από αυτή”.

Οι αρμοδιότητες και τα καθήκοντα του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού, που τοποθετείται σε σχολεία γενικής εκπαίδευσης, καθορίστηκαν με την υπ’ αριθμό 88348/Δ3/30-05-2018 Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β΄ 2038/2018) και είναι τα κάτωθι:

1. Υποδέχεται τους υποστηριζόμενους μαθητές κατά τον οριζόμενο χρόνο υποδοχής του σχολικού προγράμματος, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, και φροντίζει για την ασφαλή αποχώρηση των μαθητών.
2. Υποστηρίζει τους μαθητές σε θέματα καθημερινής διαβίωσης, αυτοεξυπηρέτησης, προσωπικής υγιεινής και φροντίδας, αγωγής τουαλέτας, σίτισης, ένδυσης, κινητικότητας και σε άλλα θέματα ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών.
3. Υποστηρίζει τους μαθητές καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, τόσο κατά τη διάρκεια των μαθημάτων όσο και κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, καθώς επίσης και σε όλες τις δραστηριότητες της σχολικής ζωής, όπως περιπάτους, διδακτικές επισκέψεις, εκδρομές και σε κάθε είδους εκδήλωση που οργανώνει το σχολείο. Σε καμία περίπτωση το ΕΒΠ δεν υποκαθιστά τον εκπαιδευτικό της τάξης, ο οποίος έχει την ευθύνη εκπαίδευσης του μαθητή.
4. Συνεργάζεται με τους εκπαιδευτικούς των τάξεων, έχει ενεργό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία σύμφωνα με τις οδηγίες των εκπαιδευτικών και ενθαρρύνει τη συμμετοχή των μαθητών στις διάφορες δραστηριότητες μέσα και έξω από την τάξη, ακολουθώντας το ημερήσιο πρόγραμμα του σχολείου.
5. Συμμετέχει στη διερεύνηση των αναγκών και στη διαμόρφωση του εξατομικευμένου προγράμματος εκπαίδευσης των μαθητών, υποβάλλοντας ανάλογες προτάσεις στους εκπαιδευτικούς στο πεδίο των αρμοδιοτήτων του.
6. Εισηγείται συγκεκριμένο πρόγραμμα, σύμφωνα με τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, το οποίο καταρτίζεται από το διευθυντή του σχολείου, μετά από συνεργασία και με τους εκπαιδευτικούς των τμημάτων των μαθητών.
7. Συνεργάζεται με τους γονείς των μαθητών που υποστηρίζει, ενημερώνεται για τις ιδιαίτερες ανάγκες αυτών και ενημερώνει για θέματα της αρμοδιότητάς του, σε συνεργασία με το Διευθυντή του σχολείου.
8. Σε περίπτωση βραχύχρονης απουσίας των μαθητών που υποστηρίζει, από οποιαδήποτε δραστηριότητα του σχολικού προγράμματος, αναλαμβάνει εργασίες που τα όργανα διοίκησης του σχολείου δύνανται να αναθέσουν, είτε εντός του σχολικού χώρου είτε εκτός αυτού, σε προγραμματισμένη δραστηριότητα του σχολείου. Σε περίπτωση μακροχρόνιας απουσίας των υποστηριζόμενων μαθητών, με απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης ύστερα από πρόταση του Π.Υ.Σ.Ε.Ε.Π. (Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού), τοποθετείται για την άσκηση καθηκόντων σε άλλη σχολική μονάδα για την υποστήριξη μαθητή/ών με αναπηρία ή/ και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, για τον/τους οποίο/ ους έχει εκδοθεί απόφαση έγκρισης υποστήριξης.
9. Συμμετέχει ισότιμα στο Σύλλογο Διδασκόντων της σχολικής μονάδας που υπηρετεί και λαμβάνει μέρος στις δραστηριότητες και στις αποφάσεις.
10. Δεν απαλλάσσεται από γενικά ή ειδικά καθήκοντα και από την ανάληψη εργασιών που τα όργανα διοίκησης του σχολείου μπορεί να του αναθέσουν στο πλαίσιο της ίσης μεταχείρισης με τα υπόλοιπα μέλη του Συλλόγου Διδασκόντων.
11. Κατά την ώρα των διαλειμμάτων φροντίζει για την κάλυψη των αναγκών των μαθητών και συνεργάζεται με τους εφημερεύοντες.
12. Ο Διευθυντής του σχολείου σε συνεργασία με το Σύλλογο Διδασκόντων εξασφαλίζει χρόνο διαλείμματος δεκαπέντε (15) λεπτών, στο ΕΒΠ, κατά τη διάρκεια του ημερήσιου προγράμματος.
13. Το εβδομαδιαίο υποχρεωτικό ωράριο του υποστηρικτικού έργου του ΕΒΠ καθορίζεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις για το ωράριο του ΕΒΠ και σε καμία περίπτωση ο χρόνος παραμονής του στη σχολική μονάδα δεν μπορεί να είναι:

α) μικρότερος του διδακτικού ωραρίου των υποστηριζόμενων μαθητών και
β) μεγαλύτερος του εργασιακού ωραρίου των τριάντα (30) ωρών την εβδομάδα.

Έχει παρατηρηθεί το θλιβερό φαινόμενο, πώς όταν σε μία σχολική μονάδα του γενικού πλαισίου φοιτούν δύο μαθητές που χρήζουν υποστήριξης, να τοποθετείται μόνο ένα Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό. Αν μη τι άλλο, πρόκειται για μία παρελκυστική τακτική των αρμόδιων φορέων, η οποία υφίσταται με την ανοχή των γονέων των μαθητών.

Θεωρούμε ότι για να παύσει το παραπάνω φαινόμενο, πρέπει οι γονείς ν’ απευθύνονται στο Διευθυντή της σχολικής μονάδας, στην οικεία Διεύθυνση Εκπαίδευσης, στην οικεία Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης και στο Σχολικό Σύμβουλο Ειδικής Αγωγής, ώστε να εκφράσουν τη διαφωνία τους και να αιτηθούν την τοποθέτηση επιπλέον Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού.