«Σε τόσο εξαιρετικές καταστάσεις αποφασίζεις, άμεσα, γι’ απαντήσεις που έψαχνες καιρό»

Ο Έλληνας ηθοποιός Κωνσταντίνος Συμσιρής, επαναπατρίστηκε από την Αγγλία, εν μέσω πανδημίας και μας αφηγείται με λυρισμό την εκεί κατάσταση, τις συνθήκες που βίωσε κατά την επιστροφή του, συγκρίνοντας τις φιλοσοφίες, την κουλτούρα και τις δομές των δύο κρατών:

του Κωνσταντίνου Συμσιρή – Ηθοποιός

Ήταν πριν από χρόνια που έφυγα από τα πάτρια εδάφη. Δεν ήταν ότι δε μου άρεσε στην Ελλάδα, την αγαπώ την Ελλάδα ήταν πιο πολύ η ανάγκη να ανακαλύψω τον κόσμο, να ξεχυθώ στο σύμπαν, να ταξιδέψω, να δω πόλεις, τόπους και ανθρώπους αλλιώτικους. Ήταν η ανάγκη να εξελίξω την τέχνη μου, να ζήσω και μέσα απ ‘αυτό να εξελιχθώ. Οι φίλοι μου, μου έλεγαν «θα πας στο Λονδίνο να κάνεις τι; Να γίνεις ηθοποιός; Πας καλά; Και λεφτά; Πως θα ζεις; Σιγά μην τα καταφέρεις». Δεν τους άκουσα. Και καλά έκανα.

Πήγα στο Λονδίνο. Μία μητρόπολη. Γεμάτη ανθρώπους και διαφορετικούς πολιτισμούς. Γεμάτη τέχνη, διαφορετικές κουζίνες, γλώσσες και ευκαιρίες. Οι πρώτοι δέκα μήνες ήταν πολύ όμορφοι. Ταξίδεψα και ξαναταξίδεψα κι επισκέφθηκα όλα τα μουσεία, τα θέατρα, περιπατητής τους κόσμου. Η αλήθεια είναι ότι το Λονδίνο άρχισα πραγματικά να το ζω μετά από μισό χρόνο. Κι ήμουν χαρούμενος κι ευγνώμων που στην πόλη αυτή κατάφερα να πατήσω στα πόδια μου και να ενηλικιωθώ. Βρήκα δουλειά και μπορούσα να αυτοσυντηρούμαι, να πληρώνω τα έξοδα μου και τα ταξίδια μου σε σύγκριση με μία Ελλάδα που δουλειά γιοκ και υπήρχε πολλή γκρίνια απ’ όλους κι απ’ όλα. Ουδέν σχόλιον για το χώρο μου, όπου οι περισσότεροι είναι γνωστοί γνωστών και η βασική νοοτροπία τους είναι «να πεθάνει η κατσίκα του γείτονα». Δυστυχώς. Κι έτσι έφυγα.

Τα πρώτα σύννεφα της ξενιτιάς

Μετά τους δέκα πρώτους μήνες κάτι άρχισε να μ’ ενοχλεί. Βλέποντας και ζώντας σε μία μεγαλούπολη όπως το Λονδίνο, όσο περνάει ο καιρός συνειδητοποιείς ότι σου λείπει κάτι. Κι εγώ αυτό το κάτι δεν ήξερα τι ήταν. Το μόνο που κατανοούσε το συναισθηματικό μου σύστημα ήταν κάτι απροσδιόριστο σε στιγμές που θα άκουγα κατά τύχη Μανό Χατζιδάκι, βάζοντας μόνος μου τα κλάματα στο δωμάτιο, ήσυχα ήσυχα μην τυχόν και μ’ ακούσουν οι συγκάτοικοί μου. Κι αυτό συνεχίστηκε για μεγάλο διάστημα. Όσο περνούσαν οι μήνες, είχα αρχίσει να συνειδητοποιώ ότι μ’ ενοχλεί ο καιρός, το συνεχές άγχος για τα οικονομικά μου και οι ατέλειωτες κλήσεις μέσω skype με δικούς μου ανθρώπους που μου έλειπαν, έστω κι αν η ζωή στο Λονδίνο συνεχιζόταν και εξελισσόταν. Αυτό το πράγμα συνεχίστηκε χρόνια. Ήταν μία μοναχική ζωή, μία τρόπον τινά καραντίνα. Κι ο καιρός έτσι κι αλλιώς εκεί δε σε εμπνέει για να βγεις. Χρόνια αυτό. Για την ακρίβεια έξι… Από τον πρώτο χρόνο κι εξής, ήξερα ότι κάτι μ’ ενοχλεί, αλλά επίσης ήξερα ό,τι κι αν είναι το Λονδίνο, είναι μία οργανωμένη πόλη και υπάρχουν πολλές ευκαιρίες που στην Ελλάδα σε καμία περίπτωση δε θα έβρισκα. Κι αυτός ο φόβος με κρατούσε εκεί. Και πέρασαν τα χρόνια. Σπούδασα εκεί, βρήκα ατζέντη, έκανα βήματα επαγγελματικά κ.ο.κ.

Στην Αγγλία ξεχνάς την ενσυναίσθηση, το φιλότιμο, την συμπόνια

Μέσα σ’ αυτό το διάστημα των πέντε χρόνων είχα συνειδητοποιήσει τι μ’ ενοχλεί. Περίμενα μία αφορμή για να με ξεκλειδώσει ώστε να το λεκτικοποιήσω κιόλας. Κι ήρθε. Το Λονδίνο όσο φαντασμαγορικό κι αν μοιάζει, είναι απλά ένας τόπος ευκαιριών. Όσοι βρίσκονται ή μένουν στο Λονδίνο, το μόνο που κάνουν είναι να κυνηγούν ευκαιρίες. Αυτό αυτόματα σημαίνει ότι τα λεφτά παίζουν καθοριστικό ρόλο. Και εφόσον τα βγάζεις, τα δίνεις επίσης. Αυτό συνεπάγεται ότι από ένα σημείο κι εξής, ξεχνάς το ανθρώπινό σου κομμάτι, το κομμάτι της ενσυναίσθησης, της αλληλεγγύης, της συμπόνιας, ξεχνάς το φιλότιμο. Από κει και πέρα δεν έχει κάτι άλλο να ζηλέψει κανείς. Λεφτά, Ευκαιρίες και Δουλειά πολλή. Ζωή μηδέν. Ποιότητα ζωής υπό του μηδενός (δε μιλώ για τους πλούσιους ή φτασμένους). Το βασικότερο όμως είναι ότι σε μεγαλουπόλεις όπως το Λονδίνο, δεν Υπάρχεις ούτε αντιμετωπίζεσαι ως Άνθρωπος ,παρά ως καταναλωτική μονάδα. Κι άπαξ και οι συνθήκες χειροτερεύσουν για τον οποιονδήποτε λόγο, εκεί είναι που αντιλαμβάνεσαι άμεσα το ποσό αναλώσιμος κι αντικατάστατος είσαι!

Κορονοϊός… ενόψει

Έχοντας εδώ και κάποιο καιρό ξυπνήσει κι έρθει στα «συγκαλά» μου, αποδέχομαι ότι σε μία μητρόπολη είμαι μονάδα κι αναλώσιμος. Υπάρχει άλλωστε ένα οικονομικό σύστημα που οφείλει να συνεχίζει να κινείται για να συνεχίζουν να υπάρχουν μεγαλουπόλεις όπως το Λονδίνο. Κι ο παράγοντας άνθρωπος πάει περίπατο. Δυστυχώς. Κορονοϊός. Οι φίλοι μου στην Ελλάδα φοβούνται. Οι φίλοι μου στην Ισπανία επίσης. Οι φίλοι μου στην Ιταλία είναι σε καραντίνα. Οι φίλοι μου στη Γαλλία κάτι νιώθουν να τους ενοχλεί. Οι φίλοι μου στη Γερμανία κάτι τους ενοχλεί αλλά γερμανική οικονομία είναι αυτή, συνεχίζουν τις δουλειές τους. Οι φίλοι μου στο Λονδίνο γελάνε και κοροϊδεύουν την πανικόβλητη Ευρώπη. Τα βράδια δεν κοιμόμουν, έψαχνα στο Ίντερνετ και συζητούσαμε με τους Έλληνες φίλους μου. Τα πρωινά πήγαινα στη δουλειά, στοιβαγμένος σαν σαρδέλα στο μετρό. Πολλοί έβηχαν. Ο ένας πάνω στον άλλο. Κι εγώ μέσα στο φόβο, μη τυχόν και κολλήσω κι έπειτα κολλήσω κάποιον ηλικιωμένο. Ηθικά δεν ένιωθα καλά που πήγαινα στη δουλειά. Ήθελα να καλέσω και να πω ψέματα ότι είμαι άρρωστος μπας και για λίγο καιρό μ’ αφήσουν ήσυχο αλλά υπήρχε ο φόβος ότι μπορεί να με απολύσουν. Οπότε, συνέχισα αυτό το τροπάριο. Δύο εβδομάδες άντεξα. Συμπεριφερόμουν λες και είμαι θετικός στον ιό. Κι ήμουν γεμάτος ενοχές όταν «αναγκαστικά» έπρεπε να πάω στη δουλειά μου. Οι μέρες περνούσαν και διάβαζα τα νέα από την Ιταλία. Η κατάσταση ήταν τραγική παντού και στην Αγγλία δε γινότανε τίποτα. Μία φίλη μου με πυρετό –ημερών- πήγε στο νοσοκομείο για τεστ και την έδιωξαν χωρίς να της κάνουν τεστ, γελώντας μαζί της. Όταν μάλιστα τους ρώτησε τι χρειάζεται να κάνει της είπαν: «Κάνε ο,τι θέλεις. Αν θέλεις να μείνεις σπίτι μείνε, αν θέλεις να βγεις βγες». Οι αριθμοί τους είναι εντελώς πλασματικοί. Έχουν και μία οικονομία να διασφαλίσουν, έρχεται κι ένα brexit, κάπως πρέπει να «σώσουν το τομάρι τους» ή για την ακρίβεια «την οικονομία τους»!

«Πως θέλεις να το περάσεις όλο αυτό Κωνσταντίνε;»

Θυμός, αγανάκτηση κι έπειτα αποδοχή και συνειδητοποίηση. Ήρθε λοιπόν η «επιφοίτηση». «Πώς θέλεις να το περάσεις όλο αυτό Κωνσταντίνε;» αυτή ήταν η ερώτηση στο μυαλό μου. «Θέλεις να μείνεις στο Λονδίνο, να γελάνε οι γιατροί μαζί σου όταν τους λες ότι έχεις πυρετό και να συνεχίζεις να πηγαίνεις στη δουλειά πιθανότατα άρρωστος κολλώντας τους πάντες γύρω σου, κι έπειτα να πηγαίνεις σπίτι και να ζεις με το άγχος ότι είσαι μακριά από τους δικούς σου; Κι αν πάθουν κάτι, ποιός θα τους τρέξει;». Η απάντηση ήταν αυτόματη. Επιστροφή στις ρίζες! Επιστροφή στην όμορφη Ελλάδα και στην οικογένεια μου. Να είμαι εδώ αν με χρειαστούν. Από κοντά. Όχι από skype. Σε τόσο εξαιρετικές καταστάσεις αποφασίζεις, άμεσα, γι’ απαντήσεις που έψαχνες καιρό. Στις επόμενες δύο ημέρες κι άλλοι δύο φίλοι μου μάζεψαν τα πράγματά τους για Ελλάδα (η μία εκ των οποίων ήταν η κοπέλα που την κορόιδευαν στο νοσοκομείο).

Πήρα το αεροπλάνο κι έφυγα. Στο αεροδρόμιο του Λονδίνου, δεν υπήρχε ψυχή. Μόνο κάτι τουρίστες που τα ταξίδια τους αναβλήθηκαν. Φοβόμουν ν’ αγγίξω το οτιδήποτε. Στο αεροπλάνο με μάσκες, γάντια, αγαλματάκια ακούνητα, αμίλητα, αγέλαστα. Ούτε να κατουρήσω δεν πήγα, από φόβο. Κι έφτασα Ελλάδα.

Θα ήθελα να φιλήσω τα πάτρια εδάφη ως άλλος Οδυσσέας που επέστρεψε στην Ιθάκη του, αλλά σε τέτοιες περιόδους δεν ενδείκνυται…

Η Ελλάδα οργανωμένη, σε αντίθεση με την Μ. Βρετανία

Έγινε φιλικός κι οργανωμένος έλεγχος σε όλους τους επιβάτες. Υπογράψαμε υπεύθυνες δηλώσεις. Έλαβαν τα στοιχεία μας. Μας έστειλαν μήνυμα για να μας υπενθυμίσουν την υποχρεωτική 14ήμερη καραντίνα στην οποία πρέπει όλοι να μπούμε. Όλο αυτό έγινε με απόλυτη ψυχραιμία κι οργάνωση. Έκπληξη μεγάλη. Έκπληξη ευχάριστη. Έφυγα πριν από χρόνια από μία Ελλάδα ανοργάνωτη για να πάω στην Αγγλία, που είναι μια οργανωμένη χώρα. Στο Λονδίνο συνειδητοποίησα ότι όλα είναι οργανωμένα, όχι όμως για το καλό των πολιτών ή επειδή υπάρχει κράτος πρόνοιας που μέριμνα για τους πολίτες, όλα είναι οργανωμένα για να τρέχει η οικονομία τους. Δεν τους νοιάζει για τις ανθρώπινες ζωές. Τους νοιάζει μόνο η οικονομία. Είναι επιλογή μου λοιπόν να πηγαίνω προς τον άνθρωπο, όπως θα έπρεπε να είναι επιλογή όλων των πολιτών και κυβερνήσεων. Επιστρέφω στην Ελλάδα, από επιλογή, για να είμαι κοντά στους δικούς μου. Και βρίσκω την Ελλάδα οργανωμένη, οχυρωμένη και πανέτοιμη, κοντά στον άνθρωπο και τον πολίτη. Η Ελλάδα είναι μία χώρα πανέμορφη. Η Ελλάδα είναι πρωτίστως μία χώρα ανθρώπινη. Και σε τέτοιες συνθήκες, αποδεικνύεται ότι είναι κιόλας μια οργανωμένη κοινωνία πια, ένα κράτος. Κι η Αγγλία από την άλλη είναι μια μεγάλη οικονομία. Δεν είναι κράτος οργανωμένο. Μόνο οι πλούσιοι θα επιβιώσουν εκεί δυστυχώς. Αν δε βάλουν μυαλό οι κυβερνήσεις κι έπειτα οι πολίτες, δεν πρόκειται να γίνει τίποτα.

O COVID-19 είναι ένας ιός που εξέθεσε τους ανθρώπους στο φόβο. Δημιουργεί μία καινούργια ανάγκη που όλος ο κόσμος είχε ξεχάσει για χρόνια. Την ανάγκη οι κυβερνήσεις να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να τεθούν θεμέλια για μία καλύτερη ποιότητα ζωής με άξονα και γνώμονα τον άνθρωπο κι όχι τις οικονομίες. Σχεδόν εκατό χρόνια πριν, υπήρξε μία τάση για να δημιουργηθούν κράτη ισχυρά τα οποία θα παρέχουν πρόνοια στους πολίτες τους. Στη Σουηδία ή στη Δανία επενδύθηκαν τα απαραίτητα ώστε να εξασφαλιστεί η ποιότητα ζωής των πολιτών, σε αντίθεση με Αγγλία ή Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής όπου ο καπιταλισμός νίκησε. Ακόμη όμως και σε χώρες που ο δημοκρατικός σοσιαλισμός υπερίσχυσε, ο σεβασμός στον άνθρωπο και τη ζωή δεν ενισχύθηκε. Οπότε, πια, δε μπορούμε να μιλάμε για κράτη πρόνοιας.

O COVID-19 αποκάλυψε ότι η πλειονότητα των ανθρώπων στον κόσμο είναι φοβισμένοι και ανασφαλείς κι ότι τελικά η αληθινή πανδημία δεν είναι ο ιός παρά ο φόβος που υπάρχει μέσα σε όλους μας. Ο φόβος ότι ζούμε σε κοινωνίες που δεν ασχολούνται με τον άνθρωπο και την εξέλιξη του παρά με τη συνέχεια κι εξέλιξη ενός οικονομικού συστήματος που παραπαίει εδώ και χρόνια. Στην Ελλάδα, τουλάχιστον, απ’ ότι έχει φανεί υπάρχει οργάνωση και πρόνοια έστω κι αν είμαστε μία μικρή χώρα (γεωπολιτικά).

Στην Ελλάδα υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων

Ήσυχος –πια- διανύω την 6η μέρα της καραντίνας μου, αλλά δε με νοιάζει όσο κι αν πάει. Γιατί εδώ ξέρω ότι και να μου λείψουν τα λεφτά, είμαι ασφαλής και υπάρχουν άλλα πράγματα τελικά που έχουν ουσία. Και να μου λείψει το ψωμί, μπορεί να με βοηθήσει και λίγο ο γείτονας. Κι είμαι ευγνώμων που μπορώ να έχω και ψωμί να φάω ακόμη. Εδώ ξέρω ότι υπάρχει αλληλεγγύη. Είναι αόρατη αλλά υπάρχει. Το νιώθω. Νιώθω αυτή την ησυχία κι ασφάλεια που φέρει η επιστροφή στις ρίζες. Στην Ελλάδα φαίνεται να υπάρχει δομή κι οργάνωση που εμπνέει ασφάλεια στους πολίτες. Ασφάλεια κι εμπιστοσύνη στους κυβερνώντες. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό σε τέτοιες περιόδους που διανύουμε, το να νιώθει κανείς μέλος ενός κράτους πρόνοιας και μιάς οργανωμένης κοινωνίας που όλα θα το καταφέρει βήμα βήμα. Υπάρχει, πρωτίστως, μία συλλογική ενσυναίσθηση αυτή τη στιγμή που χώρες πλούσιες και «μεγάλες» όπως η «Μεγάλη» Βρετανία δε μπορούν ν’ αγγίξουν. Γιατί έχουν απλά μάθει να κάνουν focus (εστιάζουν) σε άλλα πράγματα κι όχι στον άνθρωπο δυστυχώς.

Αυτή τη στιγμή σε καραντίνα, έχω την πολυτέλεια να γράφω αυτό το κείμενο και να το ποστάρω. Και είμαι τόσο ευγνώμων που είμαι ακόμη προνομιούχος και μπορώ να το κάνω. Σ’ άλλες χώρες για κάποιους ανθρώπους το «Μένουμε Σπίτι» ή οι «αποστάσεις ασφαλείας» ή το φαγητό ή το ιατρικό προσωπικό δεν είναι επιλογή. Στη δική μας χώρα, οι πρόσφυγες στα νησιά δεν έχουν τέτοιες πολυτέλειες όπως εμείς. Ας το εκτιμήσουμε αυτό. Χρειάζεται και προοπτική.

Δύσκολη περίοδος. Από την άνεση του σπιτιού όμως. Δεδομένο για εμάς, πολυτέλεια γι’ άλλους.

Εύχομαι ο καθένας μας στην καραντίνα του να κάνει την ενδοσκόπησή του, να συνεχίσουμε να είμαστε δημιουργικοί και υγιείς κι ίσως, έπειτα όταν βγούμε όλοι εκεί έξω να είμαστε εντελώς διαφορετικοί προς το καλύτερο.

Ίσως εκεί έξω να λάμπει ο ήλιος. Αυτή την περίοδο καλό είναι να βρούμε τον ήλιο μέσα μας. Έτσι που όταν βγούμε εκεί έξω να μπορούμε όλοι μαζί να χτίσουμε έναν καλύτερο κόσμο.