Πολλά χρόνια πίσω στο μακρινό 2001, έπρεπε να επιλέξω το θέμα της πτυχιακής μου εργασίας που θα μου έδινε την δυνατότητα να ορκιστώ ως Εργοθεραπευτής. Για κάποιο περίεργο λόγο, απέφυγα όλα τα θέματα που υπήρχαν και ζήτησα από την υπεύθυνη καθηγήτριά μου να ασχοληθώ με τις παιδικές χαρές και την Προσβασιμότητα. 20 χρόνια πριν Προσβάσιμες παιδικές χαρές, τι λές τώρα…
του Νίκου Παγίδα – Εργοθεραπευτή
“Θα σε δυσκολέψει η αναζήτηση υλικού”, μου επισήμανε η καθηγήτρια. Όντως λίγα πράγματα σε ελληνική βιβλιογραφία, η συντριπτική πλειοψηφία από το εξωτερικό (κυρίως Αμερική και Γερμανία) μετά από μεγάλη προσπάθεια και συνεχή επικοινωνία με εταιρείες που σχεδίαζαν προσβάσιμες και συμπεριληπτικές παιδικές χαρές. Στην Ελλάδα βέβαια ούτε λόγος τότε για κάτι τέτοιο. Στο μυαλό πολλών από εμάς που με κάποιο τρόπο εμπλεκόμαστε με την αναπηρία, από την μια ήταν κρυφός πόθος, από την άλλη γνωρίζοντας πως λειτουργεί το ελληνικό κράτος, ήταν σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
2022 και τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο, όλο και συχνότερα ακούμε για νέες παιδικές χαρές που εγκαινιάζουν διάφοροι δήμοι στην χώρα μας, χρησιμοποιώντας κατα κύριο λόγο τα κονδύλια από το πρόγραμμα ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ ΙΙ. Παιδικές χαρές που διαφημίζονται ως προσβάσιμες σε ΑμεΑ και ως συμπεριληπτικές. Αρχικά να γράψω ότι αυτό που έψαχνα πριν 20 χρόνια σε χώρες του εξωτερικού και μου φαινόταν άπιαστο όνειρο για την Ελλάδα, το βλέπω να συμβαίνει και αυτό είναι σίγουρα ενθαρρυντικό. Να συνεχίσω όμως λέγοντας πως τελικά, οι περισσότερες από αυτές τις παιδικές χαρές, με δυσκολία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν προσβάσιμες και συμπεριληπτικές, καθώς ελάχιστες ακολουθούν τις οδηγίες περί προσβασιμότητας, σε πολλές υπάρχουν κακοτεχνίες και σίγουρα σε ακόμη λιγότερες όλα τα παιχνίδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλα τα παιδιά.
Και αναρωτιέμαι…
Τα κονδύλια υπάρχουν. Η διάθεση φαίνεται να υπάρχει. Η τεχνογνωσία υπάρχει και βελτιώνεται διαρκώς.
Τι είναι αυτό που τελικά εμποδίζει κάποιους να κάνουν σωστά τη δουλειά τους προς όφελος όλων των ανθρώπων;
Ένα παράδειγμα Πρότυπης Παιδικής Χαράς, είναι αυτό του Πανελλήνιου Συλλόγου Γονέων, Κηδεμόνων και Φίλων Ατόμων με Προβλήματα Όρασης και Πρόσθετες Αναπηρίες «Αμυμώνη».
Θα αφήσω την καταγγελία που μας έστειλε αναγνώστης του nevronas.gr να σας λύσει τις όποιες απορίες, ζητώντας σας να σκεφτείτε ότι αυτό που θα διαβάσετε στη συνέχεια δεν είναι κάτι μεμονωμένο.
Ο κος Κώστας Νικολαντωνάκης, προπονητής κολύμβησης ΑμεΑ, σκέφτεται φωναχτά “Υπάρχει έστω μια παιδική χαρά, στο δήμο Χανίων, που να καλύπτει τις απαιτήσεις του νόμου ώστε να την δώσουμε ως παράδειγμα;” και απαντάει ο ίδιος, με πιο δυνατή φωνή “Όχι δεν υπάρχει…”
Οι φωτογραφίες που ανέβασε στα social media δείχνουν ότι η παιδική χαρά των Αγίων Αποστόλων, που βρίσκεται σε τουριστική ζώνη (τους καλοκαιρινούς μήνες η επισκεψιμότητα ξεπερνάει τα 15.000 άτομα), όπως και οι περισσότερες στα Χανιά, είναι ακατάλληλες χωρίς παιχνίδια και μη προσβάσιμες σε ΑμεΑ.
Ζητούμενο για τις νέες παιδικές χαρές θα έπρεπε να είναι το σωστό παράδειγμα Ασφάλειας, Συμπερίληψης και Προσβασιμότητας.
H νομοθεσία καλύπτει τα δικαιώματα συμπερίληψης ανάπηρων και εμποδιζόμενων ατόμων. Η απλή λογική δεν μας προστάζει μόνο να είμαστε νόμιμοι στις υποχρεώσεις μας αλλά και στην ΙΣΗ αντιμετώπιση όλων των δημοτών.
Ο κος Νικολαντωνάκης, που είναι μέλος στο Δ.Σ. της ομάδας στήριξης “Συνάνθρωπος”, όπου μεταξύ άλλων μελετάνε την δημιουργία ενός πάρκου συνύπαρξης και συμπερίληψης στην περιοχή των Στερνών που θα είναι το μοναδικό στην Κρήτη, παραθέτει στη συνέχεια την σχετική Νομοθεσία:
Υπουργική Απόφαση 28492/2009 – ΦΕΚ 931/Β/18-5-2009 https://www.e-nomothesia.gr/.
Για τον σχεδιασμό της προσβασιμότητας ατόμων με αναπηρία θα ακολουθούνται οι Οδηγίες Σχεδιασμού «Σχεδιάζοντας για όλους» του Γραφείου Μελετών για ΑμεΑ του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Στην παιδική χαρά πρέπει:
α. η σχεδίαση του χώρου να αποσκοπεί στη βέλτιστη σωματική και πνευματική ανάπτυξη και κοινωνικοποίηση των παιδιών.
β. να επιτυγχάνεται ο διαχωρισμός των περιοχών δραστηριοποίησης των διαφορετικών ηλικιακών ομάδων χρηστών,
γ. να προβλέπεται σε κάθε παιδική χαρά μία θέση τουλάχιστον χρήστη ΑμεΑ ανά 10 τουλάχιστον θέσεις χρηστών, με τις κατάλληλες προσβάσεις και διατάξεις ασφαλούς χρήσης κάθε οργάνου σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις ευρωπαϊκές και διεθνείς προδιαγραφές (ASTM κ.λπ.). Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει οπωσδήποτε να προβλέπονται θέσεις ΑμεΑ στο σύνολο των θέσεων χρηστών όλων των παιδικών χαρών της περιφέρειας του Δήμου ή κοινότητας.
Απόφαση 27934 (ΦΕΚ 2029/Β/25-07-2014) https://www.elinyae.gr/sites/
Η παιδική χαρά πρέπει να διαθέτει:
• Είσοδο κοινού με ελάχιστο άνοιγμα 1,00μ. Στην περίπτωση που προβλέπονται είσοδοι υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, θα χωροθετούνται μακριά από την είσοδο κοινού για λόγους ασφαλείας.
• Ζώνη όδευσης στο εσωτερικό της, πλάτους 1,50μ.
• Κατάλληλο και επαρκή φωτισμό
• Επαρκή αριθμό καθισμάτων για τους συνοδούς
• Βρύση με πόσιμο νερό
• Σημεία σκίασης προστατευμένα από τον ήλιο προκειμένου για παιδικές χαρές άνω των 400 τμ.
• Εξωτερικές και εσωτερικές προσβάσεις για ΑμεΑ
• Καλάθια απορριμμάτων
• Σύστημα αποτροπής εισόδου αδέσποτων ζώων
• Ζώνες πρασίνου
• Πινακίδα εισόδου η οποία φέρει το σήμα πιστοποίησης καταλληλότητας λειτουργίας της παιδικής χαράς και τις εξής τουλάχιστον πληροφορίες:
− Τις ηλικιακές ομάδες παιδιών για τις οποίες προορίζεται η παιδική χαρά
− Τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης
− Τηλέφωνα επικοινωνίας με τον ΟΤΑ
− Απαγόρευση εισόδου για ζώα συντροφιάς, με εξαίρεση σκύλους − συνοδούς ατόμων με αναπηρία
− Προτροπή για διατήρηση της καθαριότητας
− Τις ώρες λειτουργίας της
«Σχεδιάζοντας για όλους» νομοθεσία:
Υπουργική Απόφαση Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/65826/699/2020 ΦΕΚ 2998/Β/20-7-2020 https://www.e-nomothesia.gr/
α. Προσβασιμότητα: Με τον όρο ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ νοείται το χαρακτηριστικό του περιβάλλοντος, που επιτρέπει σε όλα τα άτομα – χωρίς διακρίσεις φύλου, ηλικίας και λοιπών χαρακτηριστικών, όπως σωματική διάπλαση, δύναμη, αντίληψη, εθνικότητα – να έχουν πρόσβαση σε αυτό, δηλαδή να μπορούν αυτόνομα, με ασφάλεια και με άνεση να προσεγγίσουν και να χρησιμοποιήσουν τις υποδομές, αλλά και τις υπηρεσίες (συμβατικές και ηλεκτρονικές) και τα αγαθά που διατίθενται στο συγκεκριμένο περιβάλλον. Η προσβασιμότητα στο δομημένο περιβάλλον εξασφαλίζεται μέσω του προσβάσιμου σχεδιασμού, δηλαδή μια διαδικασία σχεδιασμού κατά την οποία οι ανάγκες των ατόμων με αναπηρίες εξετάζονται ειδικά, με στόχο τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και τις υποδομές ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν, κατά το δυνατόν, αυτόνομα από άτομα με διάφορες αναπηρίες.
Οι νόμοι που έχουν αγνοηθεί υπάρχουν από το 2009… Παράδοση έργου στο κοινό: Σεπτέμβριος 2021
1. Η παιδική χαρά δεν είναι περιφραγμένη όπως ορίζει ο νόμος αλλά η πινακίδα έχει σήμανση να κλείνουμε την πόρτα που δεν υπάρχει (η πινακίδα είναι νόμιμη)
2. Η παιδική χαρά δεν έχει πρόσβαση ΑμεΑ εσωτερική ή εξωτερική όπως ορίζει ο νόμος
3. Το δάπεδο δεν είναι όπως αναφέρει η ανακοίνωση
4. Τα παιχνίδια δεν είναι προσβάσιμα σε όλα τα παιδιά όπως λέει
5. Έχει ειπωθεί το θέμα για την ακαταλληλότητα παιχνιδιών τύπου survivor για παιδιά τυπικής ανάπτυξης, πόσο για παιδιά με διαφορετική κινητική ανάπτυξη.
6. Το δάπεδο και η επιδαπέδια περίφραξη αποτελούν εμπόδιο και καθιστούν την παιδική χαρά άκρως μη προσβάσιμη σε οποιοδήποτε τροχήλατο βοήθημα και εμποδιζόμενο / ανάπηρο συνοδό ή/και παιδί (γιατί κάποιοι ανάπηροι έχουν και παιδιά και θα τα πήγαιναν στην παιδική χαρά αν μπορούσαν)
Ίσως να έχει ενδιαφέρον να μας επισημάνουν κάποιοι πόσο δύσκολο είναι να βρεθούν σε μια τέτοια παιδική χαρά χρήστες/τριες αναπηρικού αμαξιδίου ή με κινητικές βλάβες;
Και ο κος Νικολαντωνάκης καταλήγει: «Εάν θέλει κάποιος από τον Δήμο Χανίων (Δήμαρχο, Αντιδημαρχους, Μελετητές, αυτοί που αποτελούν το Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων) τους προκαλώ να επισκεφτούμε την παιδική χαρά των Αγίων Αποστόλων που σε δηλώσεις του Δημάρχου Χανίων λέει μεταξύ άλλων για αυτήν την παιδική χαρά: “Και φτιάχνονται με νέα σύγχρονα και ασφαλή παιχνίδια που έχουν μελετηθεί για να εξυπηρετούν κάθε ηλικία προσβάσιμα σε όλα τα παιδιά με χρώμα και σχέδια που εξάπτουν την φαντασία και με ειδικό αντικραδασμικό δάπεδο που αποτρέπει τυχόν τραυματισμού…”».
Ισχύουν όλα αυτά;
Γράφει: ο Νίκος Παγίδας – Εργοθεραπευτής
Επιμέλεια: Πόπη Μάλεση – B.A, M.A Psychology
