Το Ίδρυμα Ωνάση, τα τελευταία οχτώ χρόνια, έχει ασχοληθεί με τον αυτισμό επανειλημμένα, με συνέπεια και με ευθύνη.
Έχει «τρέξει» 4 επιτυχημένα προγράμματα, 4 δράσεις γύρω από –και για– τον αυτισμό, συντονισμένες από καταξιωμένους επαγγελματίες του χώρου και σχεδιασμένες μέχρι την τελευταία τους λεπτομέρεια, με απώτερο στόχο την προσφορά, την ενσωμάτωση, την ενημέρωση και τη συμπερίληψη.
της Ειρήνης Συνανίδου – Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας – Μητέρα ΑμεΑ
Άρα, το όραμα του Ιδρύματος Ωνάση συναντά το «Υπάρχουμε μαζί» του nevronas.gr, τόσο συχνά στο μυαλό μας, που μας ωθεί να αναζητήσουμε συνεργασίες και να οραματιστούμε τη δημιουργία νέων πρότζεκτ, αφού η βασική αρχή της ισότιμης συνύπαρξης στην κοινωνία του σήμερα είναι κοινό ζητούμενο.
Με λίγα λόγια…
«Στην καρδιά του αυτισμού»
Το «Στην καρδιά του αυτισμού» είναι ένα πρόγραμμα του Ιδρύματος Ωνάση, σε συνεργασία με το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο και υπό την επιστημονική αιγίδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, που στοχεύει στην εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού πάνω στο πώς να προσεγγίζουν ένα άτομο με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) και με ποιους τρόπους μπορούν να συμβάλλουν στη σωστή διαχείριση ασθενών με αυτισμό.
Βασικές αλλά και εξειδικευμένες εξετάσεις «σπάνε σε κομμάτια» και τα άτομα με ΔΑΦ, συνοδευόμενα από τους γονείς και τους θεραπευτές τους, μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τις διαδικασίες, να συναινούν και να συνεργάζονται, ξεπερνώντας άγχη, φοβίες και αισθητηριακά ή άλλα θέματά τους.
Παράλληλα, στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, το Ίδρυμα Ωνάση δημιουργεί ψηφιακό υλικό, προσβάσιμο και ανοιχτό σε όλους, που περιλαμβάνει έναν σύντομο οδηγό για τους γιατρούς, το νοσηλευτικό προσωπικό και τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, προκειμένου να ανταποκριθούν και οι ίδιοι στις ανάγκες των ανθρώπων με ΔΑΦ, ώστε να καταγράψουν την επίσκεψή τους στο νοσοκομείο ως θετική εμπειρία, αλλά και Κοινωνικές Ιστορίες, που θα αποτελέσουν οδηγό της προετοιμασίας ενός ατόμου με ΔΑΦ για την πραγματοποίηση καρδιολογικών εξετάσεων. Διαθέσιμο εδώ…
Το πρόγραμμα αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει οδηγό για όλες τις μονάδες υγείας, καθιστώντας τες έτσι πιο φιλικές και προσβάσιμες στα άτομα με αυτισμό.
«Boarding Pass στον αυτισμό»
Το «Boarding Pass στον αυτισμό» (ή «Συν-ταξιδεύοντας με τον αυτισμό») είναι ένα πρόγραμμα για το οποίο το Ίδρυμα Ωνάση μπορεί να είναι περήφανο.
Τα άτομα με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος, που συμμετείχαν, έμαθαν με τη βοήθεια επαγγελματιών ειδικής αγωγής τη διαδικασία ενός αεροπορικού ταξιδιού, από τη στιγμή που φτιάχνουμε βαλίτσες μέχρι την προσγείωση στο αεροδρόμιο προορισμού μας.
Μέσα από προσομοιώσεις διαδικασιών, όπως το check-in, ο έλεγχος αποσκευών, το boarding, αλλά και μέσα από κοινωνικές ιστορίες και modeling της απογείωσης, της προσγείωσης και της συνεργασίας με το προσωπικό του αεροδρομίου, οι συμμετέχοντες βοηθήθηκαν στο να μάθουν τι να περιμένουν ακριβώς σε ένα αεροδρόμιο, ποια είναι η ενδεικνυόμενη συμπεριφορά, ποιοι οι κανόνες, τι απαιτείται από αυτούς και αυτές.
Παράλληλα, το προσωπικό στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, αλλά και στην ευρύτερη αεροδρομική κοινότητα, ενημερώθηκε και εκπαιδεύτηκε για θέματα αυτισμού και για το πώς μπορεί να συνδράμει στη διευκόλυνση του αεροπορικού ταξιδιού ενός ατόμου με αυτισμό.
Τα εγχειρίδια με Κοινωνικές Ιστορίες για θεραπευτές και γονείς, όπως και τα ενημερωτικά φυλλάδια για κάθε ταξιδιώτη, που δημιουργήθηκαν από την επιστημονική ομάδα του προγράμματος, υπό την αιγίδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι διαθέσιμα εδώ…
Από προσωπική εμπειρία, ξέρω ότι τα ταξίδια δεν είναι μόνο θέμα διακοπών και αναψυχής, αλλά πολλές φορές είναι αναγκαιότητα. Χρειάστηκε να δουλέψω πολύ, για να καταφέρει το παιδί μου να προσαρμοστεί σε αυτή την πραγματικότητα.
Οπότε, το «Boarding Pass στον αυτισμό» διευκολύνει τα αυτιστικά άτομα είτε να ενωθούν πάλι με τους αγαπημένους τους, είτε να διευρύνουν τους ορίζοντές τους.
Ένα αεροπορικό ταξίδι μπορεί είναι μια περιπέτεια και, μέσω ενός τέτοιου προγράμματος, καινοτόμου για τα ελληνικά δεδομένα, μπορούν πλέον και τα άτομα με αυτισμό να την απολαύσουν!
«Εκπαιδευτικές Δράσεις για τον αυτισμό»
Αυτή είναι μια πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ωνάση, σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία, τη Δημοτική Αστυνομία Αθηνών και την Αστυνομία Κύπρου, υπό την επιστημονική αιγίδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Σύλλογο Αυτισμού για τις δράσεις στην Κύπρο.
Το πρόγραμμα αυτό στοχεύει στην ενημέρωση και επιμόρφωση των εργαζομένων της Ελληνικής Αστυνομίας, της Δημοτικής Αστυνομίας Αθηνών και της Αστυνομίας Κύπρου πάνω σε θέματα που άπτονται της Διαταραχής Αυτιστικού Φάσματος, αλλά και πάνω στους τρόπους με τους οποίους οι αστυνομικοί και οι αξιωματικοί των εν λόγω υπηρεσιών μπορούν να αντιμετωπίσουν διάφορα θέματα που προκύπτουν μέσα από τον επαγγελματικό τους ρόλο.
Απώτερος στόχος είναι να μπορέσουν τα άτομα με αυτισμό να συμμετέχουν απρόσκοπτα στο κοινωνικό γίγνεσθαι της πόλης, να έχουν πρόσβαση σε αυτό και να μπορούν να απολαύσουν με ασφάλεια μια βόλτα στη πόλη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Οι αλλαγές που έγιναν στον τρόπο ζωής και οι περιορισμοί στη μετακίνηση όλων μας, και ιδιαίτερα των αυτιστικών ατόμων, καθιστούν επιτακτική τη συνεχή ενημέρωση των Σωμάτων Ασφαλείας πάνω σε θέματα αλληλεπίδρασης με αυτιστικά άτομα.
Και γι’ αυτό το πρόγραμμα, το Ίδρυμα Ωνάση έχει δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό φυλλάδιο, που αποτελεί τον βασικό οδηγό για να κατανοήσει κανείς συμπεριφορές και αντιδράσεις ανθρώπων με ΔΑΦ, ενώ παράλληλα παρέχονται πρακτικές συμβουλές για το πώς μπορεί κανείς να συνδράμει και να διευκολύνει αυτούς τους συνανθρώπους μας. Διαθέσιμο εδώ…
Τέλος, το αγαπημένο μου πρόγραμμα…
«Η μουσική αγαπάει τον αυτισμό»!
Εδώ, θα σας μιλήσω μέσα από προσωπική εμπειρία, καθώς ο γιος μου συμμετείχε την πρώτη χρονιά, το 2013, που διοργανώθηκε το πρόγραμμα αυτό, σε ηλικία 8 ετών. Τον συνόδευα εγώ και ήμασταν μέρος μιας εικοσαμελούς ομάδας παιδιών και γονέων.
Το πρόγραμμα υλοποιείται αδιάλειπτα εδώ και 8 χρόνια στην Αθήνα, αλλά και σε πόλεις της περιφέρειας.
Παρόντες οι συντονιστές, αλλά και οι μουσικοί. Εξαίρετοι επαγγελματίες, άνθρωποι που σου έβγαζαν μια αίσθηση ηρεμίας, αλλά και βαθιάς γνώσης του αντικειμένου τους.
Ο χώρος, στη Στέγη του ιδρύματος Ωνάση, φιλόξενος, ζεστός, διαμορφωμένος για να αισθανθούμε όλοι άνετα, ασφαλείς και προστατευμένοι. Ο φωτισμός προσεγμένος, οι ήχοι στη σωστή ένταση, οι άνθρωποι ΟΛΟΙ χαμογελαστοί.
Τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με μουσικά όργανα, με μουσικές κλίμακες, κινήθηκαν, τραγούδησαν, συμμετείχαν σε μία «γιορτή». Όλα ισότιμα.
Όσα από τα παιδιά δυσκολεύτηκαν, οι συντονιστές τα αντιμετώπισαν με σεβασμό και υπομονή. Οι γονείς αισθανθήκαμε ότι δεν κρινόμαστε από κανέναν. Δεν υπήρχε «σωστό» ή «λάθος», ήμασταν εκεί για να χαρούμε τα παιδιά μας, στα οποία δόθηκε βήμα για έκφραση. Στο κάθε ένα χωριστά, και σε όλα μαζί!!
Στο τέλος των συναντήσεων –έξι δίωρες συναντήσεις σε διάστημα ενάμιση μήνα– εγώ ρώτησα αν θα επαναληφθεί το πρόγραμμα και αν θα μπορούσαμε να ξαναπάμε…
Γιατί δεν ήταν μόνο ένα διάλειμμα από τις θεραπείες, ήταν και θεραπεία ταυτόχρονα. Γιατί η μουσική έχει αυτή τη δύναμη, να σου δίνει τρόπο να βγάλεις όσα έχεις μέσα σου. Και αυτό συνέβη στον γιο μου… Γελούσε με την ψυχή του και απολάμβανε την προσοχή που του έδιναν και την παρέα των υπόλοιπων παιδιών.
Πρόσφατα το Ίδρυμα Ωνάση, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού στις 2 Απριλίου, γιορτάζει τη διαφορετικότητα και αποτυπώνει με νότες το μοναδικό ταξίδι των ανθρώπων που ζουν με διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ), διαθέτοντας δωρεάν τη μουσική συλλογή «Ένα παράθυρο μικρό». Ανακαλύψτε ένα μουσικό σύμπαν, με μια σειρά τραγουδιών που δημιουργήθηκε από τον συνθέτη Δημήτρη Παπαδημητρίου και τον ποιητή Μιχάλη Γκανά, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού εργαστηρίου του Ιδρύματος Ωνάση, «Η μουσική αγαπάει τον αυτισμό».
Το πρόγραμμα «Η μουσική αγαπάει τον αυτισμό» βοήθησε κι εμένα ως παιδαγωγό προσχολικής ηλικίας. Εκείνη τη χρονιά, με τη συνάδελφο Ελένη κάναμε μία από τις ωραιότερες καλοκαιρινές γιορτές στον παιδικό σταθμό, εφαρμόζοντας όσα έμαθα σε αυτό το εργαστήριο του Ιδρύματος Ωνάση. Να αφήνω τη μουσική να μιλήσει… να αφήνω τα παιδιά, μέσω αυτής, να εκφραστούν… να χωράνε… να γεμίζουν… να ξοδεύονται… και να περισσεύουν… ΟΛΑ τα παιδιά, και τα νευροτυπικά και τα αυτιστικά.
Ποια λοιπόν θα ήταν η δική σας πρόταση για το επόμενο πρότζεκτ του ιδρύματος Ωνάση όσον αφορά τον αυτισμό;
Μπορείτε να προσθέσετε στη λίστα… χορός και αυτισμός, ίσως… θέατρο και αυτισμός, γιατί όχι…;
Στείλτε μας τις προτάσεις σας στο team@nevronas.gr και θα τις επικοινωνήσουμε με το τμήμα Ειδικής Αγωγής του Ιδρύματος Ωνάση!
Βρείτε όλα τα κείμενα της στήλης Autism Stories…
Γράφει: η Ειρήνη Συνανίδου – Παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας – Μητέρα ΑμεΑ
Επιμέλεια: Πόπη Μάλεση – B.A, M.A Psychology