Μία αυτοκτονία, η οικογένεια που έμεινε πίσω και ο αυτισμός: "Το Δικό μας Βασίλειο"

Τα τελευταία χρόνια η θεματολογία των ντοκιμαντέρ καθώς και ο τρόπος που παρουσιάζουν τα θέματα έχουν αλλάξει. Ευτυχώς δεν ασχολούνται πια μόνο με φυσιοκεντρικά θέματα οπως η αναπαραγωγή της σουρικάτας (αν και παραδέχομαι ότι είναι πολύ σημαντική και ιδιαίτερα για τη σουρικάτα) και δεν χρησιμοποιούν καταχρηστικά παραδοσιακές μεθόδους αφηγήσης όπως η δραματοποίηση ιστορικών γεγονότων.

του Βαγγέλη Καρατζά – Πατέρας παιδιού στο Φάσμα του Αυτισμού

Έτσι λοιπόν το ντοκιμαντέρ παραγωγής Netflix του 2017 «Kingdom of Us» (To Δικό μας Βασίλειο) μιλαει για δύο πολύ σημαντικά πράγματα: την απώλεια και την οικογένεια.

Μπαίνουμε στη ζωή επτά παιδιών, καθώς και της μητέρας τους έξι χρόνια μετά την αυτοκτονία του πατέρα τους, Paul.

Η ταινία μας δείχνει στο διάστημα τριών ετών το πώς βιώνει η οικογένεια την απώλεια αυτή και στιγμές από την καθημερινή της ζωή με έναν άμεσο και λιτό τρόπο.

Αυτό που δεν περίμενα και ανακάλυψα λίγη ώρα αφού ξεκίνησε η ταινία είναι ότι τα έξι από τα επτά παιδιά βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού.

Ο πατέρας…

Βλέπουμε ένα σπίτι γεμάτο από πράγματα και γεμάτο από ανθρώπους αλλά γεμάτο και με την απουσία-παρουσία του Paul.

Η ταινία χρησιμοποιώντας τις αμέτρητες ώρες οπτικού υλικού από τα home video που γύριζε ο Paul και τις μαρτυρίες της οικογενειας μας δείχνει κάποια στοιχεία για το χαρακτήρα και την ψυχοσύνθεσή του.

Καλλιτέχνης ο ίδιος, απομόνωσε την οικογένειά του σε ένα σπίτι σε ένα τεράστιο κτήμα προσπαθώντας να φτιάξει ένα μικρόκόσμο με μουσική, με πολύ αγάπη, δίνοντας χώρο στα παιδιά να παίξουν, να μεγαλώσουν προστατευμένα και να εκφραστούν όσο γίνεται πιο δημιουργικά .

Όμως όλα αυτά έκρυβαν έναν άνθρωπο που πάλευε καθημερινά να βρει ισορροπίες και προσπαθούσε να κρατήσει την εσωτερική πάλη του κρυφή από τον εξωτερικό κόσμο. Αμφιθυμία, εμμονές, υπερπροστατευτικότητα, τεράστια χρέη ήταν η σκοτεινή πλευρά της ζωής του που επηρέαζε σαφώς ολόκληρη την οικογένεια..

Μπορεί να κάνω λάθος αλλά δεν θα μου φαινόταν περίεργο αν και ο ίδιος ο Paul πρέπει να ήταν αδιάγνωστος αυτιστικός. Θα σχηματίσετε τη δικιά σας άποψη. Αλλωστε είναι πολλοί οι αδιάγνωστοι αυτιστικοι ανάμεσά μας.

Ένα κυνήγι θησαυρού…

Αυτό που είχε σημασία είναι ότι ακόμα και με τις σκοτεινές του πλευρές ο Paul ήταν ένας άνθρωπος που είχε καθοριστικό ρόλο και μερίδιο στην ανατροφή των παιδιών που έφυγε με έναν εξαιρετικά βίαιο τρόπο αφήνοντας την οικογένειά του το αίσθημα του κενού.

Πένθος, άρνηση, απώλεια, το αίσθημα της εγκατάλειψης και της προδοσίας σημάδεψαν την οικογένεια για χρόνια μετά την αυτοκτονία του.

Παρόλα αυτά βλέπουμε μία πολύ δεμένη οικογένεια σε ενα πολύ ζωντανό σπίτι γεμάτο τρυφερότητα, τους απαραίτητους καυγάδες, με αγάπη και αλληλοϋποστήριξη.

Είναι χαρακτηριστική η σκηνή που κάποια από τα παιδιά προσπαθούν να νουθετήσουν τη Βίκυ (τη μητέρα τους) να μαζέψει το δωμάτιο της γιατί καταλαβαίνουν ότι κάποιες φορές είναι δύσκολο να ανταπεξέλθει.

Η Vicky είναι μια αληθινά στωική γυναίκα, που παραδέχεται και δεν έκρυψε την αδυναμία της προβάλλοντας την τεράστια δύναμη που χρειάστηκε για να μεγαλώσει επτά παιδιά, αντιμετωπίζοντας τον αυτισμό, την αυτοκτονία του συζύγου και χρέη πάνω από ένα εκατομμύριο λίρες

Σε ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία του εξωτερικού μπορείτε να βρείτε το βιβλίο της «Unravelled: The inspirational true story of a journey out of darkness» και να παρακολουθήσετε μια ομιλία της εδώ.

Η ταινία είναι σαν συναισθηματικό κυνήγι θησαυρού αφού, κάθε αποθήκη, καθέ συρτάρι, κάθε χώρος είναι γεμάτος από ηχογραφήσεις, βίντεο, γραπτά του πατέρα τους. Η κάθε ανακάλυψη κάνει τα παιδιά να τον θυμούνται ακόμα πιο έντονα ή και για κάποια που ήταν μικρά, όπως η Πίπα που ήταν 6 χρονών όταν τον έχασε, να τον γνωρίσει καλύτερα.

Είναι εντυπωσιακό ότι πολλές φορές είναι δυσλειτουργικές οι οικογένειες, που φαινομενικά δεν έχουν σοβαρά προβλήματα και ταυτόχρονα άλλες οικογένειες σε πολύ δύσκολη θέση, όπως αυτή που δείχνει το ντοκιμαντέρ, στέκονται πραγματικά ως ένα σύστημα υποστήριξης και αγάπης ακόμα και στις πιο δυσχερείς, αντικειμενικά, συνθήκες.

Ο αυτισμός…

Στην ταινία κάθε παιδί αντιλαμβάνεται και ζει τον αυτισμό διαφορετικά.

Το αγόρι της οικογένειας, ο Οσμπορν, μπορώ να πω ότι με εξέπληξε με τη ωριμότητα σκέψης του. Είναι πραγματικά σπάνιο να βλέπεις ένα παιδί στην εφηβεία να αντιμετωπίζει θέματα όπως ο θάνατος ή οι ανθρώπινες σχέσεις με τη σοβαρότητα και την ωριμότητα που το κάνει.

Δύσκολα θα μπορούσα να διαφωνήσω μαζί του οταν λέει «Το πιο σημαντικό είναι να είσαι ευτυχισμένος, γιατί συνήθως κάνουμε πράγματα σε όλη μας τη ζωή που δεν μας αρέσουν, γιατί πιστεύουμε ότι θα ζήσουμε για πάντα, μιας και ειναι ταμπού για μας να σκεφτούμε ότι θα πεθάνουμε».

Μια από τις αδερφές του δίνει ένα πολύ καλό ορισμό για τον αυτισμό της: «Είναι σαν να προσπαθείς να βάλεις μία κλωστή σε μία βελόνα ενώ βλέπεις πολύ θολά: θέλεις πάρα πολύ να το κάνεις αλλά δεν ξέρεις πώς να το κάνεις».

Το αυτιστικό ξέσπασμα της Νικίτα στα δέκατα όγδοα γενέθλια της, η εξομολόγηση της αδερφής της ότι όταν ήταν μικρή δεν καταλάβαινε ούτε η ίδια τι έλεγε, προσποιούνταν και από μέσα της ούρλιαζε, καθώς και ο αγώνας που βλέπουμε ότι δίνει η Πίπα και με τη ψυχική διαταραχή, μας δίνει μία ιδέα για τις δυσκολίες του αυτισμού χωρίς ρετούς, ακόμα κι αν εντάσσεται στο πλαίσιο της «υψηλής λειτουργικότητας».

Η αυτοκτονία και το σημειωματάριο…

Τα σημάδια ήταν πάντα εκεί. Όταν όμως άρχισε η κατάρρευση αυτή εγινε πάρα πολύ γρήγορα και ο Paul άργησε πάρα πολύ να ζητήσει βοήθεια, κυριολεκτικά την τελευταία μέρα της ζωής του, λέγοντας σε ένα από τα παιδιά του «Είσαι η τελευταία μου Ελπίδα».

Ιδιαίτερα επώδυνη η σκηνή που τα παιδιά βλέπουν ένα βίντεο από γενέθλια του πατέρα τους και συνειδητοποιούν πόσο δυστυχισμένος ήταν.

Ευτυχώς η Πίπα αντιμετώπισε με θάρρος το πρόβλημά της και ζήτησε βοήθεια. Έχοντας μεγαλώσει σε μία πιο ανοιχτή εποχή κατάλαβε ότι δεν είναι υποτιμητικό όταν δεν μπορείς να τα καταφέρεις μόνος σου, να το αποδεχτείς και να προσπαθήσεις.

Αντίθετα θέλει μεγάλη δύναμη και θάρρος.

Κομβικό σημείο είναι όταν η οικογένεια ανακάλυψε κάτι συνταρακτικό, τρεις μέρες μετά το θάνατό του Paul σε ένα από τα σημειωματάρια του.

Το σκέφτομαι ακόμα και νομίζω ότι κάθε θεατής θα το κρίνει διαφορετικά.

Όπως και να ‘χει όμως τα όρια ανάμεσα στην αδυναμία, στην αυτοθυσία ή στην εγκατάλειψη είναι στην πραγματικότητα πολλές φορές δυσδιάκριτα.

Ο Πολ ίσως να είχε βοηθήθει εάν δεν είχε εμποτιστεί με ένα πρότυπο στρεβλωμένης αρρενωπότητας που έχει επιβληθεί στο ανδρικό φύλο. Οι άντρες μαθαίνουμε να κρύβουμε τις αδυναμίες μας, να μη ζητάμε βοήθεια, να τα καλύπτουμε όλα πίσω από ένα προσωπείο κούφιας υπερηφάνειας.

Αυτό που μένει…

Η ταινία είναι τρυφερή χωρίς να γίνεται επιτηδευμένα συναισθηματική, δείχνει αφιλτράριστη την πραγματικότητα χωρίς να γίνεται ριάλιτι, τονίζει τη σημασία της οικογένειας χωρίς να κρύβει τα προβλήματά της.

Και μας δείχνει ότι η ενηλικίωση και η αυτοπραγμάτωση περνάει μέσα από την αποδοχή, την στήριξη σε αυτούς που αγαπάς, αλλά και την ωριμότητα του να δέχεσαι την βοήθειά τους όταν την χρειάζεσαι.