Η Lego®-based therapy (θεραπεία με βάση τα Lego®) είναι ένα πρόγραμμα ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων για παιδιά στο φάσμα του αυτισμού ή και άλλων δυσκολιών στον επικοινωνιακό τομέα.
Η Psychomotor-Athens έφερε για πρώτη φορά,το 2016, στην Ελλάδα την Lego®-Based Therapy. Δημιούργησε το πρώτο Lego® Club το οποίο, χρόνο με τον χρόνο, αποκτά όλο και μεγαλύτερη εμβέλεια, ως ένας τόπος συνεύρεσης παιδιών με κοινωνικές δυσκολίες, που αγαπούν το παιχνίδι με τα Lego®.
Επίσης διοργανώνει Σεμινάρια εκπαίδευσης θεραπευτών, διαφόρων ειδικοτήτων, πάνω στη μέθοδο αυτή.
Η Χριστίνα Σύψα, επιστημονική υπεύθυνη του κέντρου Ειδικής Αγωγής Psychomotor Athens και του κέντρου δημιουργικής απασχόλησης Playgym, μας μιλά γι’ αυτό το τόσο θεραπευτικό «παιχνίδι με τα τουβλάκια»…
Ρ: Δώσε μου ένα κόκκινο τουβλάκι που μοιάζει με ράμπα skateboard και έχει ένα κουμπάκι.
Ν: Πάρε
Ρ: Οχι, όχι αυτό. Δεν είναι σωστό. Σου είπα μοιάζει με ράμπα skateboard.
Ν: (Αφού δοκιμάζει να δώσει ξανά το ίδιο κομμάτι) Μα δεν καταλαβαίνω τι μου λες… (Αρχίζει να εκνευρίζεται)
Ρ: Δεν καταλαβαίνεις τί σου λεω τόση ωρα; (εκνευρίζεται και αυτός) Να αυτό είναι το τουβλάκι.
Ν: Αυτό δεν είναι σαν ράμπα,είναι σαν τσουλήθρα. Δεν τα περιγράφεις καλά.
Κ: Σταματήστε! Δεν αντέχω τις φωνές. Αν δεν με θέλετε στην ομάδα να φύγω. (Ο Κ. σηκώνεται όρθιος έτοιμος να αποχωρήσει).
Συντονίστρια: Νομίζω ότι έχει προκύψει μια διαφωνία στην ομάδα και υπάρχει ένταση. Τι συνέβη;
Τα παιδιά αφηγούνται ο καθένας τη δική του οπτική της κατάστασης.
Συντονίστρια: Άρα ο τρόπος που περιέγραφε ο Ρ. Το τουβλακι ήταν διαφορετικός από τον τρόπο που θα το περιέγραφε ο Ν.
Κ: Ναι και εκνευριστήκαμε όλοι και φωνάζαμε. Δεν δουλέψαμε σαν ομαδα.
Ν: Ναι αλλά δεν φταίω εγώ,αυτός φταίει. (Δείχνει τον Ρ.)
Ρ: Ούτ’ εγώ φταίω, εσύ φταις που δεν καταλαβαίνεις. (Δείχνει τον Ν.)
Κ: Εεεεεε κανείς δεν φταίει, είμαστε ομάδα, όλοι φταίμε.
Συντονίστρια: Και τώρα τι προτείνετε να κάνουμε;
Κ: Να βάλουμε τα χέρια μας σε κύκλο και να φωνάξουμε συγγνώμη.
Ν: Ναι συγγνώμη…
Ρ: Ναι, ας το κάνουμε. Έχουμε και ένα φορτηγό να τελειώσουμε.
…και κάπως έτσι συνεχίστηκε το χτίσιμο μέσα σε φιλική ατμόσφαιρα και λαμβάνοντας λίγο περισσότερο υπ’όψη την οπτική του άλλου.
Χριστίνα, είσαι πιστοποιημένη practitioner στη Lego®- Based Therapy και πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια της μεθόδου. Δώσε μας μια περιγραφή. Τί γίνεται κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας;
Η Lego®- based therapy βασικά είναι παιχνίδι με Lego®, είτε δομημένο (δηλαδή χρησιμοποιώντας το manual), είτε ελεύθερο (free style), με την παρουσία πάντα κάποιου συντονιστή, εκπαιδευμένου στη μέθοδο αυτή.
Τα παιδιά, όπως κάθε φορά που συναντιούνται με τους φίλους τους, αποφασίζουν τί παιχνίδι θα παίξουν, στην προκειμένη, τί κατασκευή θα φτιάξουν. Παίρνουν το manual και χωρίζονται σε ρόλους. Ο ένας είναι ο μηχανικός, που περιγράφει τα τουβλάκια, ένας άλλος είναι ο προμηθευτής, που θα βρει αυτά τα τουβλάκια και ο τρίτος είναι ο χτίστης, ο οποίος θα τα τοποθετήσει σύμφωνα με τις οδηγίες του μηχανικού. Τα παιδιά λοιπόν, ύστερα από συζήτηση, αποφασίζουν πώς θα χωρίσουν τους ρόλους κι έπειτα ξεκινούν το παιχνίδι. Ύστερα από μερικές σελίδες, θα αλλάξουν ρόλους, κάτι που επίσης έχουν εκ των προτέρων συμφωνήσει, δηλαδή στις πόσες σελίδες θα γίνει η αλλαγή κ.ο.κ. Το παιχνίδι κυλά ομαλά, όπως θα έπαιζε το οποιοδήποτε παιδί με κάποιον φίλο του.
Ο συντονιστής παρακολουθεί και μόνον σε περίπτωση διαφωνίας θα επέμβει, κι αυτό όχι για να δώσει τη λύση, αλλά για να διευκολύνει τη διαδικασία επίλυσης του προβλήματος που πιθανόν να έχει προκύψει. Σίγουρα κάθε παιδί είναι διαφορετικό και κάθε ομάδα είναι διαφορετική. Το μόνο σίγουρο όμως είναι ότι οι κανόνες της ομάδας και η διαδικασία είναι σταθερά. Και αυτό δίνει ασφάλεια στα παιδιά. Και εδώ να αναφέρω ότι έχουμε διάφορες ομάδες παιδιών ανάλογα με την ηλικία τους, από 5 έως 12 ετών.
Όταν παρακολουθεί κάποιος απ’ έξω αυτές τις ομάδες, αυτό που βλέπει δεν είναι μια θεραπευτική ομάδα, παρά μόνο παιδιά να παίζουν, να διεκδικούν, να χαίρονται, να διαφωνούν. Το μαγικό κλειδί σε αυτή τη διαδικασία είναι η αγάπη των παιδιών για τα τουβλάκια. Αυτό από μόνο του, είναι ικανό να ξεκλειδώσει την πόρτα της αλληλεπίδρασης, της επικοινωνίας και της κοινωνικής συναναστροφής. Έτσι απλά!
Eπιγραμματικά, ποιά βλέπεις εσύ από την εμπειρία σου (πέραν των άλλων επιστημονικών ερευνών πάνω στην μέθοδο αυτή) να είναι τα ωφέλη για τα παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές που συμμετέχουν στις ομάδες σας;
Όταν τα παιδιά καταφέρουν να παίξουν ήρεμα, αποκτούν μία πολύ θετική εμπειρία, η οποία επιδρά με μεγάλο όφελος στην ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη. Πιο συγκεκριμένα, αυτό που εμείς βλέπουμε να πετυχαίνουν τα παιδιά που έρχονται στο Lego® Club είναι ότι μαθαίνουν να περιμένουν, να μη βιάζονται να πουν ή να κάνουν κάτι, να δίνουν χώρο και χρόνο στους συμπαίκτες τους, να μην καταρρέουν στην πρώτη ματαίωση, να μπαίνουν λίγο περισσότερο στη θέση του άλλου, να μη βλέπουν τα πράγματα ασπρο- μαύρο, αλλά να είναι φορά με τη φορά όλο και πιο ευέλικτα, να γίνονται πιο δημιουργικά, να βρίσκουν λύσεις σε διάφορα προβλήματα, να επικοινωνούν πιο αποτελεσματικά με τους άλλους, να συνεργάζονται κι εν τέλει να νιώθουν υπερήφανα, ικανότερα και πιο χαρούμενα στο τέλος της ημέρας.
Σε ποιού τύπου διαταραχές, εκτός του αυτισμού, έχετε δεί εσείς να λειτουργεί θεραπευτικά η μέθοδος;
Αν και η Lego®- based therapy έχει δημιουργηθεί για παιδιά με ΔΑΦ κι ευρύτερες κοινωνικές δυσκολίες, στη δική μας κλινική πράξη έχει φανεί ότι λειτουργεί πολύ θετικά και σε άλλες περιπτώσεις. Ύστερα από την εκπαίδευσή τους, οι θεραπευτές του Psychomotor Athens (εργοθεραπευτές, ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, ειδικοί παιδαγωγοί) εφάρμοσαν αμέσως τη μέθοδο και στις ατομικές τους θεραπείες με τα παιδιά.
Τα οφέλη έγιναν αμέσως ορατά ιδιαίτερα σε παιδιά με ΔΕΠΥ, τα οποία μαθαίνουν να ελέγχουν την παρόρμησή τους, την υπερκινητικότητά τους και να συγκεντρώνονται περισσότερο. Επίσης βλέπουμε ότι ωφελούνται παιδιά με δυσκολίες ψυχοκοινωνικού τύπου (χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολία ανάληψης πρωτοβουλίας, άγχος, συστολή). Παράλληλα, παιδιά με δυσκολίες στον περιγραφικό λόγο και στην ακολουθία σύνθετων εντολών έχει φανεί να βελτιώνονται σε αυτούς τους τομείς. Τέλος, έχουμε εφαρμόσει τη Lego®- based therapy στο πλαίσιο βελτίωσης της σχέσης μεταξύ αδερφών (siblings therapy), όπου έχει επιδράσει πολύ ευεργετικά.
Ποιούς θεωρείς τους πιο σημαντικούς παράγοντες για την θεραπευτική επιτυχία αυτής της μεθόδου σε σύγκριση με άλλες προσεγγίσεις; Πώς καταφέρνουν τα παιδιά με κοινωνικές δυσκολίες να παίζουν εκεί, ενώ δεν τα καταφέρνουν σε άλλες συνθήκες;
Κατ’ αρχήν το Lego® Club, από το όνομα και μόνο, ακούγεται πιο εύηχα στα αυτιά των παιδιών αλλά και των γονιών. Πρόκειται για μία συνάθροιση παιδιών με κοινό ενδιαφέρον για τα Lego®.
Έτσι τα παιδιά προθυμοποιούνται περισσότερο να συμμετέχουν σε αυτό, παρά σε μία θεραπευτική ομάδα με ένα θεραπευτή. Τα Lego® κάνουν τα πράγματα λίγο πιο εύκολα, διότι το focus όλων είναι στο παιχνίδι κι όχι στη θεραπεία. Και το πιο σημαντικό είναι ότι, όπως σε όλα τα club, τα παιδιά νιώθουν ότι ανήκουν σε μία ομάδα, κάτι που δύσκολα πετυχαίνουν εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζουν.
Επίσης ο ρόλος του συντονιστή είναι να διευκολύνει, να υποστηρίζει το παιχνίδι και να χτίζει τις προϋποθέσεις για επικοινωνία. Αφήνει τα παιδιά να κάνουν τα πολλά, κι εκείνος μένει πίσω. Θα επιτρέψει να ‘τσακωθούν’, αλλά όχι να παρεκτραπούν και αφού επέμβει καθοριστικά, για να πάρει η κουβέντα μία θετική τροπή, θα αποσυρθεί.
Επιπρόσθετα, στις βασικές αρχές μίας ομάδας κοινωνικών δεξιοτήτων περιλαμβάνονται στοιχεία οριοθέτησης, κανόνων, επιβράβευσης και άλλων γνωστών και κοινά αποδεκτών τεχνικών και μέσων, τις οποίες συνήθως, ο συντονιστής- θεραπευτής, ανάλογα με τις γνώσεις και την εμπειρία του, τις οργανώνει από μόνος του και τις ενσωματώνει κατά την κρίση του στην ομάδα. Η διαφορά με την εν λόγω μέθοδο είναι ότι στην εκπαίδευση που παρέχεται υπάρχει απόλυτη δομή ώστε να μην αφήσει περιθώριο στον θεραπευτή αλλά και στους συμμετέχοντες να μείνουν ακάλυπτοι σε δομικά θέματα οργάνωσης της συνεδρίας. Προσφέρονται οι κανόνες, τα διπλώματα (του βοηθού, του χτίστη, του δημιουργού κ.ο.κ. ), τα εργαλεία αξιολόγησης, φόρμες καταγραφής, στοχοθεσίας και οτιδήποτε άλλο χρειαστεί. Αυτή η δομή δίνει μία ασφάλεια στον συντονιστή της ομάδας, η οποία μετακυλά και στα παιδιά.
Στo Lego® Club τα παιδιά διασκεδάζουν τόσο, όσο ακούγεται;
Μα τα παιδιά παίζουν και όταν παίζουν με κάτι που τους αρέσει τόσο πολύ, χαίρονται, ικανοποιούνται και ξεχνιούνται. Στα Lego® Club τα παιδιά αξιοποιούν τον χρόνο τους δημιουργικά και μάλιστα μαζί με άλλα παιδιά. Συνήθως οι κοινωνικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν δεν τους δίνουν πολλές ευκαιρίες για παιχνίδι με συνομηλίκους, οπότε μάλλον χαίρονται διπλά, γιατί συνήθως είναι κάτι πρωτόγνωρο για αυτά. Δεν το βλέπουν ως θεραπεία, αλλά ως μία εξωσχολική δραστηριότητα.
Πώς βλέπουν οι γονείς των παιδιών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Lego®, την εξέλιξη των παιδιών τους;
Πέρα από την συχνή επικοινωνία και ενημέρωση που κάνουμε στους γονείς, έχουμε δημιουργήσει και το
“Ερωτηματολόγιο Εμπειρίας στο LegoClub” το οποίο συμπληρώνουν και αυτό μας δίνει ένα συνεχές και μετρήσιμο feedback.
Αυτά που αναφέρουν πιο συχνά οι γονείς είναι ότι τα παιδιά τους έρχονται με χαρά, ότι μαθαίνουν να συνεργάζονται και να επικοινωνούν αποτελεσματικότερα με τους ίδιους αλλά και με άλλα παιδιά, ότι ενεργοποιείται η κοινωνική τους αλληλεπίδραση κι ενισχύονται οι δεξιότητες διαλόγου τους και ότι λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τους τον άνθρωπο που βρίσκεται δίπλα τους.
Χαρακτηριστικό είναι ότι βλέπουν να υπάρχει γενίκευση των δεξιοτήτων αυτών και σε άλλα πλαίσια π.χ. στο σχολείο καθώς και σε άλλες δραστηριότητες των παιδιών.
Ποιά είναι τα μελλοντικά σχέδια, οι στόχοι του Psychomotor Athens για την Lego–Based Therapy;
Στο Psychomotor Athens το όραμά μας είναι να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά, και κατά επέκταση οι οικογένειές τους, από τις υπηρεσίες που προσφέρουμε, είτε θεραπευτικές είτε εκπαιδευτικές (σεμινάρια).
Επειδή πιστεύουμε πολύ στα Lego® Club κι επειδή έχουμε ήδη δει να λειτουργεί εποικοδομητικά η μέθοδος αυτή στα παιδιά, ο στόχος μας είναι διττός:
α. Να προσελκύσουμε στις ομάδες του κέντρου μας όλο και περισσότερα παιδιά, που θα μοιραστούν το ενδιαφέρον τους για τα Lego® και
β. Να εκπαιδεύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους θεραπευτές στη μέθοδο αυτή, διασφαλίζοντας μία πολύ καλή ποιότητα εκπαίδευσης, και ταυτόχρονα να τους υποστηρίξουμε στο άνοιγμα των δικών τους Lego® Club.
Για τον σκοπό αυτό, ήδη, το Σάββατο και την Κυριακή 23 και 24 Νοεμβρίου διοργανώνουμε τις δύο πρώτες εκπαιδεύσεις θεραπευτών στη Lego®-based therapy στο Psychomotor Athens, με εισηγήτρια την Ψυχολόγο και συνεργάτιδά μας κα Παναγιώτα Μακρή, επίσης πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια στη Lego®-based therapy από τον Βρετανικό Οργανισμό Bricks for Autism.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Γίνε Πιστοποιημένος Θεραπευτής Lego®-based therapy
Διαβάστε ακόμη…
Πώς τα Lego βοηθούν τα παιδιά που Δυσκολεύονται στην Κοινωνική Αλληλεπίδραση να Αναπτύξουν Κοινωνικές Δεξιότητες
H Δρ. Gina Gomez de la Cuesta_(Κλινική Ψυχολόγος- M.Sc Oxon / PhD Cantab / PGCE Cantab), μας μιλάει για την… θεραπεία με βάση τα LEGO
Lego και Λογοθεραπεία
Lego και Εργοθεραπεία
Συνέντευξη: της Χριστίνας Σύψα, στην Πόπη Μάλεση για τον nevronas.gr
Η Χριστίνα Σύψα έχει σπουδάσει Φυσική Αγωγή στην Αθήνα κι έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές στην Προσαρμοσμένη Κινητική Δραστηριότητα και στην Ψυχοκινητική θεραπεία στο K.U. Leuven, στο Βέλγιο. Έχει εκπαιδευτεί στην Αισθητηριακή Ολοκλήρωση, στο CO–OP, στη Sherborne Developmental Movement, στη Functional Behavioral Analysis, στο P.E.C.S, στη Θεραπευτική Ακρόαση, στην Επικοινωνία Δίχως Βία, στο Ψυχόδραμα, στη Μουσικοκινητική Αγωγή και στη Γιόγκα για ενηλίκους και για παιδιά.
Έχει εργαστεί ως Ψυχοκινητική Θεραπεύτρια σε δομές πρώιμης παρέμβασης για παιδιά με ΔΑΦ, σε ατομικά κι ομαδικά προγράμματα με παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές, με ενηλίκους με ψυχιατρικά προβλήματα και ως συντονίστρια και επόπτρια διαφόρων ομάδων κάτω από την ομπρέλα της Ψυχοκινητικής.
Τα τελευταία 10 χρόνια είναι επιστημονική υπεύθυνη του κέντρου Ειδικής Αγωγής Psychomotor Athens και του κέντρου δημιουργικής απασχόλησης Playgym στα Βριλήσσια. Στο διάστημα αυτό έχει δημιουργήσει κι επιμεληθεί αρκετά πρωτοποριακά προγράμματα για παιδιά με ή χωρίς αναπτυξιακές δυσκολίες από 1 έτους έως 18 ετών. Το ενδιαφέρον της επικεντρώθηκε αρκετά στα ομαδικά προγράμματα, τα οποία λείπουν από την Ελληνική πραγματικότητα.
Το 2016 εκπαιδεύτηκε στη Lego®- based therapy στο Jesus College, Cambridge, UK από την Dr. Gina Gomez. Από τότε δημιούργησε το πρώτο Lego® Club στην Ελλάδα, στο Psychomotor Athens. Το 2018 είχε την ιδιαίτερη τιμή να συντελέσει στη διοργάνωση, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, επίσημης εκπαίδευσης στη Lego®- based therapy, με την Dr. Gina Gomez, στο Psychomotor Athens, όπου εκπαιδεύτηκαν πάνω από 60 Έλληνες θεραπευτές, διαφόρων ειδικοτήτων. Έχοντας δει στην πράξη τις δυνατότητες της Lego®- based therapy στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών, τον Μάιο 2019 παρακολούθησε την πρώτη εκπαίδευση για εκπαιδευτές με την Dr. Gina Gomez και την Dr. Elinor Brett, διευθύντριες του Βρετανικού Οργανισμού Bricks for Autism με σκοπό να εκπαιδεύσει κι άλλους Έλληνες θεραπευτές στη Lego®- based therapy.
Το ερευνητικό της ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί στη μελέτη της αυτοεκτίμησης των παιδιών μέσα από ψυχοκινητικές παρεμβάσεις (έχει συμβάλλει στη δημοσίευση δύο άρθρων στο European Psychomotricity Journal).
Είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχοκινητικής, μέλος του European Forum of Psychomotricity.
