Η οστεοπόρωση στην Ελλάδα είναι ένα ζήτημα πιο επίκαιρο από ποτέ, με τον συνεχώς αυξανόμενο μέσο όρο ζωής και συνεπώς τον αρκετά μεγάλο αριθμό του γηραιότερου πληθυσμού. Είναι λοιπόν αναγκαία η άμεση ενημέρωση του κοινού για το πολυπαραγοντικό αυτό θέμα που δεν αφορά μόνον γυναίκες αλλά και άνδρες!
της Αθηνάς Αλεξανδροπούλου – Νοσηλεύτρια
Ένα ιατρικό θέμα που δυνητικά μπορεί να προκαλέσει πόνο, μεγάλη ακινητοποίηση και να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Στα ερωτήματά μας, απαντά η κα Γεωργία Ντάλη, επιμελήτρια ενδοκρινολόγος στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός.
Πού απευθυνόμαστε για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης;
Με την οστεοπόρωση ασχολούνται γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων όπως ορθοπεδικοί, ενδοκρινολόγοι, ρευματολόγοι και γυναικολόγοι και μπορούν να διαγνώσουν και να εξετάσουν τον ασθενή στα κρατικά νοσοκομεία, όπου υπάρχουν ιατρεία οστεοπόρωσης αλλά και στα ιδιωτικά τους ιατρεία, οι αντίστοιχες ειδικότητες.
Πώς γίνεται η διάγνωση ενός ασθενούς με οστεοπόρωση;
Για τη διάγνωση ενός ασθενούς με οστεοπόρωση χρειάζεται να ληφθεί προσεκτικά το ιστορικό του ασθενούς, να γίνει κλινική εξέταση, εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος με τη μέτρηση οστικής πυκνότητας και τις απλές ακτινογραφίες.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για έναν ασθενή;
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου όπως ανθρωπομετρικοί, κληρονομικοί, φαρμακευτικοί και παράγοντες τρόπου ζωής, που σχετίζονται με την οστεοπόρωση.
Ορισμένοι από αυτούς, που συμμετέχουν παθογενετικά στην ανάπτυξή της, σχετίζονται ευθέως και με τη συχνότητα των καταγμάτων. Τέτοιοι είναι η ηλικία, το φύλο, ο δείκτης μάζας σώματος (<20), το ιστορικό καταγμάτων, ειδικά χαμηλής βίας (πτώση από ύψος εξ’ ιδίου ή χαμηλότερο), λήψη κορτικοειδών ειδικά για διάστημα >3 μηνών, το ιστορικό κατάγματος ισχίου σε γονέα, το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ, η ύπαρξη συνοδών νοσημάτων όπως ρευματολογικά, ο υπογοναδισμός (έλλειψη τεστοστερόνης), ορμονικές διαταραχές, νεοπλασίες και οι φλεγμονώδεις νόσοι του πεπτικού.
Διαβάστε | Ας Μιλήσουμε για την Οστεοπόρωση
Ποια είναι η θεραπεία και κατά πόσο εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή;
Η θεραπεία πρέπει πάντα να εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή λαμβάνοντας υπόψιν πάνω από όλα το ατομικό του ιστορικό. Υπάρχουν φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές θεραπευτικές παρεμβάσεις.
Στις φαρμακευτικές ανήκουν τα διφωσφονικά, η δενοσουμάμπη, οι εκλεκτικοί τροποποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, η χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D, αλλά και οι αναβολικοί παράγοντες όπως η τεριπαρατίδη.
Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις είναι η άσκηση (τόσο η αερόβια όσο και η μυική ενδυνάμωση), η διατροφή, η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D, η μείωση της καφεΐνης, του αλκοόλ και του άλατος και η πρόληψη των πτώσεων.
Ποια είναι τα ποσοστά των ασθενών στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα έχουμε περίπου 15.000 άτομα το χρόνο τα οποία παρουσιάζουν κατάγματα στο μηριαίο οστό και πρέπει να ειπωθεί ότι η θνητότητα ατόμων αυξάνει τα πρώτα χρόνια μετά τη χειρουργική θεραπεία.
Ποιες ηλικίες επηρεάζονται και ποια η αναλογία των δύο φύλων;
Όσον αφορά την αναλογία μεταξύ των δύο φύλων, δεν υπάρχουν καταγραφές, οπότε δε μπορούμε να πούμε συγκεκριμένα νούμερα.
Η οστεοπόρωση όμως είναι ένα πρόβλημα το οποίο βεβαίως αφορά και τους άνδρες.
Αν έχουμε στην Ελλάδα μεγάλο ποσοστό ατόμων με οστεοπόρωση, πού οφείλεται και γιατί συμβαίνει αυτό σε μια χώρα με τόσο ήλιο;
Ο μέσος όρος ζωής συνεχώς βαίνει αυξανόμενος, άρα η οστεοπόρωση είναι ένα θέμα που αφορά ολοένα και μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα καθώς ο πληθυσμός αυτός είναι γηράσκων πληθυσμός. Τα άτομα σε αυτήν την ηλικία μπορούν να έχουν έναν αυξημένο καταγματικό κίνδυνο.
Παρ’όλο που όταν αναφερόμαστε στην οστεοπόρωση σκεφτόμαστε αυτόματα το γυναικείο φύλο, είναι ίδια η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων στους άνδρες όπως και στις γυναίκες;
Βεβαίως, και οι άνδρες κινδυνεύουν από οστεοπόρωση και μπορεί να έχουν αυξημένο καταγματικό κίνδυνο. Σε αντίθεση με τις γυναίκες, οι άνδρες δεν παρουσιάζουν εμμηνόπαυση. Ως εκ τούτου, δεν παρουσιάζουν αιφνίδια απώλεια της παραγωγής στεροειδών και δεν εμφανίζουν οστική απώλεια και αύξηση του κινδύνου κατάγματος, εκτός εάν εμφανίσουν υπογοναδισμό ή λάβουν θεραπεία καταστολής των ανδρογόνων για καρκίνο του προστάτη.
Διαβάστε | Πεταλούδα… ο Σύλλογος για την Σκελετική μας Υγεία
Στον ανδρικό πληθυσμό, η οστική απώλεια εξελίσσεται με βραδύτερο ρυθμό. Όσον αφορά στην αντιμετώπιση συστήνουμε επαρκή πρόσληψη ασβεστίου ημερησίως αλλά και βιταμίνης D σε συνδυασμό με άσκηση, παράλληλα με τη μείωση της ποσότητας του αλκοόλ και τη διακοπή του καπνίσματος.
Τα φάρμακα που μπορούν να χορηγηθούν επιπλέον για την ιδιοπαθή οστεοπόρωση στους άνδρες είναι αυτά που ανήκουν στις ομάδες των αντικαταβολικών (διφωσφονικά) ή αναβολικών (τεριπαρατίδη).
Ποια είναι η ποιότητα ζωής των ατόμων με οστεοπόρωση και κατά πόσο η νόσος συμβάλλει στην εμφάνιση νέων ασθενειών;
Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να εμφανίζουν πόνο και βέβαια μετά από κάποιο κάταγμα μπορεί να επέλθει μια μόνιμη αναπηρία. Αυτό, είναι προφανώς παράγοντας που δυσκολεύει την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής τους, καθώς πονούν ή μπορεί να εξαρτώνται από άλλους ανθρώπους για τις ανάγκες της καθημερινότητάς τους.
Μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση νέων ασθενειών καθώς από τη μειωμένη κινητικότητα που μπορεί να επέλθει, μπορεί να προκύψει παχυσαρκία και μεταβολικά νοσήματα.
Ποιες είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις της στους ασθενείς;
Σίγουρα υπάρχουν και ψυχολογικές επιπτώσεις καθώς αλλάζει η καθημερινότητα, ειδικά μετά από ένα κάταγμα. Ο ασθενής μπορεί να πονάει και να έχει περιορισμένη κινητικότητα. Θα πρέπει να εκτιμηθεί και να λάβει πιθανά φαρμακευτική αγωγή και να έχει ιατρική παρακολούθηση από περαιτέρω ειδικότητες.
Όσον αφορά την πρόληψη, ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε;
Όσον αφορά στην πρόληψη, συνίσταται η σωστή χορήγηση ποσότητας ασβεστίου και βιταμίνης D ανάλογα με την ηλικία. Επιπλέον, η άσκηση είναι αυτή που κρατάει σε καλή κατάσταση το μυϊκό σύστημα και βοηθά στη στήριξη του σκελετού και την αποφυγή των πτώσεων.
Ο έλεγχος οστεοπόρωσης ανάλογα με τα κριτήρια και ειδικά την ηλικία για την έγκαιρη διάγνωση είναι επίσης απαραίτητος, προκειμένου να ληφθούν μέτρα πρόωρα.
Είναι οι Έλληνες αρκετά ενημερωμένοι για την οστεοπόρωση;
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αύξηση της ενημέρωσης του πληθυσμού πάνω σε αυτό το θέμα. Υπάρχουν ιατρεία οστεοπόρωσης στα κρατικά νοσοκομεία.
Ολοένα περισσότερες ειδικότητες είναι ενημερωμένες και ευαισθητοποιημένες για το πρόβλημα αυτό, οπότε ανιχνεύουν έγκαιρα τον καταγματικό κίνδυνο στους ασθενείς ζητώντας αντίστοιχες εξετάσεις. Ειδικά, έχει αυξηθεί το ποσοστό των γυναικών που ελέγχονται για οστεοπόρωση, όταν πλέον μπαίνουν στην εμμηνόπαυση.
Είναι ένα αρκετά πολυσύνθετο πρόβλημα το οποίο έχει σχέση με πολλά νοσήματα, με το οικογενειακό ιστορικό και το γενετικό υλικό του καθενός από εμάς και αφορά όχι μόνο μια ειδικότητα αλλά πολλές. Είναι ένα πρόβλημα που δυνητικά μπορεί να προκαλέσει πόνο, αναπηρία και μεγάλη ακινητοποίηση του ασθενούς και να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής.
Επιπλέον, οι νοσηλείες για τα κατάγματα και οι αποθεραπείες τους επιφέρουν ένα μεγάλο κόστος στο σύστημα υγείας. Άρα, είναι κάτι το οποίο σαφώς πρέπει να ανιχνεύεται και να αντιμετωπίζεται έγκαιρα.
Συνέντευξη: της κας Γεωργίας Ντάλη, επιμελήτρια ενδοκρινολόγος στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός, στην Αθηνά Αλεξανδροπούλου – Νοσηλεύτρια για τον nevronas.gr
Επιμέλεια: Πόπη Μάλεση – B.A, M.A Psychology
