“Γυάλινος Κόσμος”, το αυτοβιογραφικό αριστούργημα του Τένεσι Ουίλιαμς (Tennessee Williams) σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζά, στο θέατρο οδού Κεφαλληνίας.
Έργο σπάνιας ευαισθησίας, σπαραχτικό αλλά και ταυτόχρονα ανελέητα σαρκαστικό που μιλά για τον δύσκολο αποχωρισμό από την οικογενειακή φωλιά, για την ενοχή, για την ανέφικτη φυγή, για τη μνήμη που μπορεί να γίνει… φυλακή.
Η Ελίνα Ρίζου συζητά μαζί μας για την παράσταση και για το κατά πόσο ζούμε σήμερα σ’έναν γυάλινο κόσμο!
Ποια ήταν η πρώτη σου αντίδραση όταν ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καρατζάς θέλησε να ξανασυνεργαστείτε;
Χάρηκα πολύ γιατί συνεργαζόμαστε αρκετά χρόνια και ξέρουμε ο ένας τον άλλο. Νιώθω μια ασφάλεια και από συναισθηματική αλλά και από καλλιτεχνική άποψη. Μου είναι πάντα ευχάριστο να τον ξαναβρίσκω σε συνεργασίες.
Πώς προσέγγισες τον ρόλο της Λώρας; Αντιμετώπισες δυσκολίες;
Αυτό που προσπαθήσαμε και με την καθοδήγηση του Δημήτρη, ήταν να απαλλαγούμε από μία αντιμετώπιση της Λώρας ως μιας ανάπηρης και ευαίσθητης κοπέλας. Άλλωστε αυτό το γράφει και ο ίδιος ο Ουίλλιαμς, σε σημείωσή του, ότι σκηνικά η αναπηρία της, ήθελε μόνο να υπονοείται.
Επικεντρωθήκαμε στο γιατί αυτό το κορίτσι στα 24 της δεν έχει καταφέρει να αναπτύξει τις δεξιότητες που συνήθως αναπτύσσουν τέτοια άτομα. Ψάξαμε την μοναδικότητα αυτού του ατόμου, όχι ως ασθενούς, αλλά ως μοναδικού.
Έτσι και εγώ, ως Ελίνα, έπρεπε να εστιάσω σε μια ειλικρίνεια που έπρεπε να ξαναβρώ μέσα μου.
Ποιά είναι η σχέση της Λώρας με τον Τομ, τον βλέπει σαν πατρική φιγούρα;
Νομίζω ότι είναι πιο μπερδεμένο, καθώς στα μάτια του Τομ η Λωρα βλέπει εκτός από τον αδερφό της, τον πατέρα της αλλά και τον “σύντροφο”. Απ’ την άλλη, η μεταξύ τους σχέση δεν είναι τόσο εμφανής, σχετικά με το ποιος προστατεύει ποιον.
Πολλές στιγμές, η Λώρα λειτουργεί προστατευτικά προς τον αδερφό. Σίγουρα υποκαθιστά, κάπως, την έλλειψη του πατέρα αλλά πιο πολύ είναι ο ένας για τον άλλον, υποστηρικτικά.
Πώς αντιμετωπίζει η Αμάντα την Λώρα;
Επειδή το έχουμε αντιμετωπίσει ως σύμπλεγμα, σκηνικά προσπαθήσαμε ο χρόνος να είναι πραγματικός σε όλα τα σημεία της παράστασης. Η σχέση της Αμάντας με την Λώρα είναι μια σχέση καταπίεσης, καθώς η μητέρα βλέπει συνέχεια ότι το παιδί της δεν τα καταφέρνει και έτσι αυτό στα μάτια της μοιάζει και σαν προσωπική αποτυχία. Όλα αυτά βέβαια οφείλονται στο ότι και εκείνη είναι μια γυναίκα που δεν τα έχει καταφέρει στη ζωή της.
Πιστεύεις ότι η Αμάντα βλέπει στην Λώρα τα νιάτα της και συγχρόνως τους έρωτές της;
Σίγουρα υπάρχει αυτή η ματιά από μέρους της αλλά, επειδή η Αμάντα είναι μία γυναίκα που δεν τα έχει βρει με τον εαυτό της, οι τρόποι που προσπαθεί να βοηθήσει την κόρη της έχουν μέχρι και ανταγωνιστική διαδικασία. Έτσι όμως υποσκάπτει το ίδιο της το παιδί. Αυτό μοιάζει τερατώδες αλλά συγχρόνως και βαθιά ανθρώπινο, μ’ αυτόν τον τρόπο εξηγούνται τα διάφορα δίπολα που υπάρχουν στο έργο.
Γιατί η Λώρα τρομάζει και συγχρόνως φοβάται τον έξω κόσμο;
Η Λώρα έχει μεγαλώσει σ ένα περιβάλλον που ανα πάσα στιγμή φωτίζονται οι ανικανότητές της. Αυτό, σε συνδυασμό με τη λαχτάρα που έχει να ζήσει ό,τι δεν έχει ζήσει, της προκαλεί τον φόβο όταν φτάνει στο επιθυμητό σημείο. Πρώτος που καταφέρνει να της ανυψώσει το ηθικό είναι ο Τζιμ ο οποίος βέβαια μετά την επαναφέρει στην πραγματικότητα.
Μοιάζει η Λώρα, σαν ηρωίδα, με την ‘Μπλανς’ καθώς φαίνεται να είναι ο πιο “αδύναμος κρίκος”στην οικογένεια;
Δεν νομίζω ότι είναι ο πιο αδύναμος κρίκος αλλά ο πιο σταθερός, ο πιο συνειδητοποιημένος. Αυτό βέβαια της στερεί την ζωή, αλλά αν προσέξεις τους χαρακτήρες και η Αμάντα παλεύει με τις ψευδαισθήσεις της χαμένης νιότης αλλά και ο Τομ προσπαθεί με τα όνειρά του να ξεφύγει από την πραγματικότητα.
Γιατί πιστεύεις ότι, σαν κοινωνία, αντιμετωπίζουμε υποτιμητικά και πολλές φορές χωρίς σεβασμό, τους ανθρώπους με κάποιο πρόβλημα;
Νομίζω, γιατί φοβόμαστε. Γιατί αυτά τα άτομα λειτουργούν ως καθρέφτης σε πράγματα που εμείς φοβόμαστε ότι δεν κατέχουμε. Όταν η κοινωνία είναι προσανατολισμένη στη δύναμη, στη δεξιότητα, σε διάφορα πράγματα πιο “καπιταλιστικά” που η δύναμη μετριέται, ξαφνικά η ύπαρξη ατόμων που έχουν κάποιες αναπηρίες αλλά διεκδικούν την κανονική ζωή τους, κλονίζει περίεργα το σύστημα και αυτό μας δείχνει ότι κάτι δεν πάει καλά στην κοινωνία.
Ζούμε σαν κοινωνία σ’ έναν “γυάλινο κόσμο”;
Το πιστεύω, με την έννοια ότι η κοινωνία έχει φτιαχτεί έτσι ώστε να καταπιέζει όλα τα μεμονωμένα όνειρα των ατόμων. Και αυτό είναι μια αφελής σύμβαση που έχουμε κάνει, σαν άνθρωποι.
Τα επόμενα σχέδια σου;
Θα συμμετάσχω σε μια δουλειά που θα σκηνοθετήσει ο Άρης Μπαλης στο ΒΙΟS την άνοιξη, βασισμένη στη “Νεολιθική νυχτωδία στην Κρονστάνδη” του Νίκου Καρούζου (ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς).
Πώς είναι η Ελίνα εκτός θεάτρου;
Μου αρέσει να περνάω πολλές ώρες στην δουλειά αυτή. Την αγαπώ πολύ. Και φυσικά, πολλές βόλτες με φίλους, για ποτά.
Συνέντευξη: της Ελίνας Ρίζου, στον Γιάννη Βανταράκη (Γιάννης Goodfellas – Δημοσιογράφος), για το nevronas.gr
