Οι Αρχαίοι έλεγαν πως η ἕξις, η συνήθεια, καθορίζει την πορεία σου. Έτσι όταν από μικρή έχεις μάθει να ανοίγεις το σεντούκι με τις κούκλες και να ζεις με αυτές, μεγαλώνεις θέλοντας να δημιουργήσεις ένα χώρο που θα κάνει γνωστή και αποδεκτή σε όλους την τέχνη του κουκλοθέατρου. Αυτό ακριβώς έκανε και η κα Μαιρηβή Γεωργιάδου, δημιουργώντας το “Εργαστήρι Μαιρηβή” με πολλή αγάπη, ευαισθησία και μεράκι.
Η υπεύθυνη του μουσείου του κουκλοθέατρου Μαιρηβή, μιλάει στην Ταξούλα Ζάχου και την εφημερίδα «+οικία» (Φωτογραφίες: PHOTOVEKRIS).
Η ομάδα του nevronas.gr νιώθει ιδιαίτερη χαρά και τιμή που θα φιλοξενεί θέματα της εφημερίδας «+οικία» και εύχεται στους συντελεστές της να ταξίδέψουν τους αναγνώστες της στο παρελθόν και στο μέλλον, στις αναμνήσεις και στις εμπειρίες, περιγράφοντας την καθημερινότητα με άλλα μάτια, τα δικά της μάτια!
Το κουκλοθέατρο ή ο Φασουλής, όπως είναι γνωστό αυτό το είδος λαϊκού θεάματος, προήλθε από ομοιώματα που χρησιμοποιούσαν στις εθιμικές εκδηλώσεις ή από το κουκλοθέατρο της Bolognia (fasulein – fagiolino).
Στην Ελλάδα εμφανίστηκε αρχικά στα Επτάνησα (1850) και μετά στην Αθήνα (1870), μέχρι που παραμερίστηκε από τον καραγκιόζη και τον κινηματογράφο. Ο Φασουλής ή το κουκλοθέατρο αποτελείται από ξύλινα πόδια και άνω άκρα, ενώ το σώμα του είναι από ύφασμα, μέσα στο οποίο μπαίνει το χέρι του κουκλοπαίχτη. Η εμφάνισή του είναι άσχημη και η φωνή του τσιριχτή. Η σκηνή είναι μικρή, έχει κάποια σκηνικά αντικείμενα και είναι φωτισμένη, ενώ υπάρχει συχνά μουσική και χορός.
Γνωστοί κουκλοπαίχτες ο Χρ. Κονιτσιώτης, ο οποίος έχει στο ρεπερτόριό του περί τα 130 έργα, ο Δ. Μαριδάκης, ο Χρ. Πατέντας κ.α. Μελετητές του κουκλοθέατρου υπήρξαν ο Γρηγόριος Ξενόπουλος και ο Γ. Ρώτας. Οι παραστάσεις αρχικά κοινοποιούνταν με ντελάλη ή πινακίδες και αργότερα με έντυπα και καταχώρηση στο Τύπο. Η σκηνή στήνονταν σε δρόμους, πλατείας, μαγαζιά και κήπους, ενώ οι παραστάσεις δίνονταν σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Οι υποθέσεις ήταν παρμένες από έργα του Μολιέρου, του Γκολντόνι και από μυθιστορηματικά ελληνικά θεατρικά έργα.
Δεν θα αρχίσω με ερώτημα, αλλά με κάτι ήδη γνωστό. Πως η κούκλα προέρχεται από την Αρχαία Ελλάδα…
Πολύ σωστά. Χαίρομαι που το γνωρίζετε. Μπορεί στην Ελλάδα να μην έχουμε παράδοση στο κουκλοθέατρο, όπως έχουν στη Γαλλία ή στην Τσεχία, όμως οι πρώτες αρθρωτές κούκλες δημιουργήθηκαν από εμάς. Αρχής γενομένης, από τα κτερίσματα τα οποία έβαζαν στους τάφους και μετά έπεφταν στα χέρια των παιδιών. Έτσι έγιναν παιχνίδι και σκέφτηκαν ότι αυτό έπρεπε να έχει κίνηση, οπότε και έβαλαν μπάρες σε χέρια και πόδια, δημιουργώντας τις πρώτες μαριονέτες. Ο Δαίδαλος, άλλωστε, ήταν αυτός που έκανε τις πρώτες μαριονέτες με μηχανικά κινούμενα μέλη
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το κουκλοθέατρο;
Γεννήθηκα με το κουκλοθέατρο. Από τότε που κατάλαβα τον κόσμο ασχολούμαι με αυτό. Η μητέρα μου έπαιζε κουκλοθέατρο. Οπότε ήταν καθοριστικό για μένα. Θυμάμαι, πως πάντα έκρυβε τις κούκλες κι όταν είχα τα δικά μου, τις ανησυχίες μου, άνοιγε το ντουλάπι κι έλεγε τώρα «είναι η ώρα». Έζησα λοιπόν με την κούκλα και το παραμύθι και χαίρομαι που ήταν τέτοιες οι συγκυρίες στη ζωή μου και βρέθηκαν αξιόλογοι άνθρωποι στο δρόμο μου και με βοήθησαν να ασχοληθώ με το όνειρό μου.
Η κούκλα λοιπόν είναι κι ένα θεραπευτικό μέσο.
Φυσικά, εγώ το λέω και σε εκπαιδευτικούς να ασχολούνται με την κούκλα. Είναι εξαιρετικό εργαλείο στα χέρια τους. Δεν πρέπει να αγνοείται. Αποτελεί μέσο επικοινωνίας για το παιδί, ώστε να μπορεί να επικοινωνήσει το παιδί μαζί μας κι εμείς με το παιδί.
Έχετε κάνει σπουδές που σχετίζονται με το κουκλοθέατρο;
Ευτυχώς, την κατάλληλη στιγμή βρέθηκε στο δρόμο μου μια Ελβετίδα κουκλοπαίχτρια κι έκανα κάποια σεμινάρια. Αυτή ήταν και η πρώτη πραγματική μου μαθητεία. Μια συνεργασία που συνεχίστηκε και μάλιστα μου έχει δώσει και υλικό για το Μουσείο, όπως και η Νικολίνα Γιωργίεβα που είναι διευθύντρια στην έδρα κουκλοθέατρου στη Σόφια. Έκανα σεμινάρια κουκλοθέατρου σε Γαλλία και Τσεχία. Μάζευα γνώσεις από παντού.
Από πού εμπνέεστε για τις παραστάσεις σας;
Οι περισσότερες βασίζονται σε λαϊκά παραμύθια. Τα εμπιστεύομαι, πατάω γερά. Θέλει βέβαια προσοχή, πως διαχειρίζεσαι τα παραμύθια όταν έχεις να κάνεις με τα παιδία, γιατί ναι μεν είναι εύκολο κοινό, αλλά είναι… σφουγγάρια.
Αρχίζουμε, λοιπόν, με το σενάριο.
Το οποίο και το προσαρμόζεις. Δεν είναι όπως το θεατρικό έργο. Είναι ιδιαίτερο το κουκλοθέατρο. Ακολουθούμε το Δυτικό μοντέλο, όπου ο κουκλοπαίχτης είναι ο άνθρωπος ορχήστρα, αυτός που τα κάνει όλα. Είμαι αυτής της φιλοσοφίας. Είμαστε ένας θίασος τριών, συνήθως, ατόμων που τα κάνουμε όλα. Αλλαγή φωτισμού, σκηνικού, μουσικής, κούκλας. Θέλει πολύ συγκέντρωση.
Τα σχολεία επιλέγουν το κουκλοθέατρο;
Οι δάσκαλοι ανταποκρίνονται περισσότερο από τους γονείς, συνεχίζουν όμως και το θεωρούν ότι είναι για μικρά παιδιά. Φτιάξαμε, λοιπόν, αυτό το χώρο με την ελπίδα να έρθει το παιδί του γυμνασίου, του λυκείου, ο έφηβος για να μάθουν την τέχνη. Το προσφέρουμε τη δυνατότητα, κατά την επίσκεψή τους, να πιάσουν την κούκλα, να φτιάξουν τη δική τους, να μπουν πίσω από τη σκηνή. Να έρθουν σε επαφή με την τέχνη.
Έχει κοινά χαρακτηριστικά με το θέατρο σκιών;
Φιγούρες έχουν στο θέατρο σκιών, αλλά ναι, κούκλες είναι κι αυτές. Κουκλοπαίχτες είναι κι οι καραγκιοζοπαίχτες και το θέατρο σκιών ανήκει στο κουκλοθέατρο.
Το Κουκλοθέατρο στην Ελλάδα και το Κουκλοθέατρο στο εξωτερικό;
Στην Ελλάδα δεν έχει τη θέση που του αρμόζει. Υπάρχει ακόμη η αντίληψη ότι το κουκλοθέατρο είναι μια τέχνη παρακατιανή. Είναι παρεξηγημένο στη συνείδηση των ανθρώπων ότι είναι κάτι πρόχειρο, ότι δεν αξίζει τα λεφτά του, όταν στο εξωτερικό οι αίθουσες είναι γεμάτες από κόσμο. Δεν πτοούμαστε. Συνεχίζουμε να κάνουμε προσεγμένες δουλειές και να φιλοξενούμε ελληνικούς θιάσους, αλλά και από το εξωτερικό.
Λέτε πως στόχος σας είναι να αλλάξετε την αντίληψη ότι το κουκλοθέατρο δεν είναι μόνο για μικρά παιδιά…
Είναι για όλες τις ηλικίες. Μια παράσταση αν είναι δουλεμένη σωστά, με ένα ωραίο σενάριο, με ωραία μουσική και ρυθμό, με ένα καλαίσθητο αποτέλεσμα τη βλέπει το ίδιο καλά κι ο γονιός. Στόχος μας είναι να έρχεται ο γονιός με το παιδί και να περνούν και οι δύο εξίσου καλά.
Συνέντευξη: της υπεύθυνης του μουσείου του κουκλοθέατρου Μαιρηβή, κας Μαιρηβής Γεώργιάδου στην Ταξούλα Ζάχου για την εφημερίδα «+οικία» (ΜΑΡΤΙΟΣ 2020 Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Αρ. φυλ. 13ο).
Φωτογραφίες: PHOTOVEKRIS
Ευχαριστούμε τους συντάκτες της εφημερίδας «+οικία» και τον πρωτεργάτη αυτής της προσπάθειας κο Σπήλιο Διαβολίτση για την άδεια αναδημοσίευσης.
Την εφημερία «+οικία» θα την βρείτε σε έντυπη μορφή σε διάφορα σημεία διανομής στον Άγιο Δημήτριο.
Την ηλεκτρονική μορφή της «+οικία» μπορείτε να την βρείτε εδώ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ +οικία ΜΑΡΤΙΟΣ 2020 Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Αρ. φυλ. 13ο
