Η φιλοσοφία του Out of Eden Learn (της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard) κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική για την εκπαίδευση του 21ου αιώνα, εστιάζοντας στην καλλιέργεια παγκόσμιων δεξιοτήτων (global competencies).
της Κυριακής Μέλλιου – Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου (Νηπιαγωγών)
Η ψηφιακή κοινότητα “Out of Eden Learn” (Εικ.1) αποτελεί πρωτοβουλία του ιστορικού Οργανισμού Project Zero της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard σε συνεργασία με τον κάτοχο δύο βραβείων Pulitzer ανθρωπολόγο, δημοσιογράφο και βασικό συνεργάτη του National Geographic, Paul Salopek.
Εικόνα 1: Η πλατφόρμα της κοινότητας “Out of Eden Learn”
Μέσα από την κοινότητα “Out Of Eden Learn” εκπαιδευτικοί και μαθητές από όλον τον κόσμο ενώνονται σε ομάδες (walking parties) προκειμένου να ακολουθήσουν ψηφιακά το επικό ταξίδι που πραγματοποιεί ο Paul Salopek με τα πόδια, προκειμένου να ανιχνεύσει την παγκόσμια μετανάστευση των προγόνων μας σε μια 7ετή Οδύσσεια 21.000 μιλίων.
Εικόνα 2: Το επικό ταξίδι του Paul Salopek
Τα επιμέρους εκπαιδευτικά προγράμματα που «συνοδεύουν» τα μαθησιακά ταξίδια του “Out of Eden Learn” εστιάζουν στο να προτρέψουν τους μαθητές να αφιερώσουν χρόνο για να παρατηρήσουν προσεκτικά τον τόπο τους, να αφηγηθούν τη δική τους ιστορία, να ακούσουν με προσοχή ανθρώπινες εμπειρίες, να ανταλλάξουν απόψεις με παιδιά της ίδιας ηλικίας από διαφορετικά γεωγραφικά, κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα και να καλλιεργήσουν την ιδιότητα του παγκόσμιου πολίτη.
Η φιλοσοφία του Out of Eden Learn κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική για την εκπαίδευση του 21ου αιώνα. Σύμφωνα με τους Boix-Mansilla και Jackson (2011) οι εκπαιδευτικοί της νέας εποχής θα πρέπει να εστιάζουν τις διδακτικές τους πρακτικές στην καλλιέργεια παγκόσμιων δεξιοτήτων (global competencies) ώστε οι μαθητές να είναι ικανοί:
- να αναγνωρίζουν και να προσεγγίζουν ζητήματα παγκόσμιας εμβέλειας (global awareness),
- να αντιλαμβάνονται και να αποδέχονται τις διαφορετικές οπτικές των ατόμων που εμπλέκονται σε αυτά τα ζητήματα (global perspective),
- να αναλαμβάνουν δράση σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο (global engagement) και,
- να επικοινωνούν τις ιδέες τους πέρα από τα στενά όρια της τάξης τους (global communication).
Η συμμετοχή στην ψηφιακή κοινότητα “Out of Eden Learn” ενισχύει ακριβώς αυτές τις δεξιότητες καθώς καλεί τους συμμετέχοντες:
- να επιβραδύνουν τους ρυθμούς της καθημερινότητας προκειμένου να παρατηρήσουν προσεκτικά και να αντιληφθούν ζητήματα και καταστάσεις που συχνά περνούν απαρατήρητα,
- να μοιραστούν ιστορίες και οπτικές σχετικά με ανθρώπους, τόπους και πολιτισμικές ταυτότητες και,
- να αναστοχαστούν σχετικά με τον τρόπο που τα τοπικά ζητήματα και οι οπτικές συνδέονται μεταξύ τους σε ένα παγκόσμιο επίπεδο.
Οι συγκεκριμένες δεξιότητες αντανακλούν ουσιαστικά και τις τρεις βασικές μαθησιακές αρχές στις οποίες θεμελιώνεται η φιλοσοφία του προγράμματος “Out of Eden Learn”.
Αναλυτικότερα:
1) Παρατεταμένη και προσεκτική παρατήρηση
Η πρώτη αρχή αφορά στην εμπλοκή των μαθητών σε δραστηριότητες παρατεταμένης, εστιασμένης παρατήρησης που τους επιτρέπει να ανακαλύψουν λεπτομέρειες, που επεκτείνονται πέρα από μια πρώτη επιφανειακή ματιά. Σύμφωνα με την Co-Director της κοινότητας και καταξιωμένη ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Harvard, Shari Tishman (2014) οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να προβλέπουν τη διάθεση αρκετού χρόνου ώστε οι μαθητές να παρατηρήσουν το άμεσο τους περιβάλλον και να ανακαλύψουν «κρυμμένες ομορφιές» που θα τους δώσουν τη δυνατότητα να το επανεκτιμήσουν και να νιώσουν ευγνωμοσύνη για τον τόπο τους (Εικ.3). Εστιάζοντας την προσοχή σε μικρές λεπτομέρειες του κόσμου που τους περιβάλλει, οι μαθητές αναπτύσσουν σταδιακά νοητικές συνήθειες όπως η ερευνητική περιέργεια, και η αξιοποίηση όλων τους των αισθήσεων για τη συλλογή δεδομένων (Salmon et al, 2017).
Εικόνα 3: Στιγμές από την εφαρμογή της παρατεταμένης και προσεκτικής παρατήρησης
2) Ανταλλαγή ιστοριών
Η δεύτερη αρχή του προγράμματος αφορά στην εξοικείωση των μαθητών με τον ιστορικό και δημοσιογραφικό λόγο και τη διατύπωση «ανοιχτών» ερωτημάτων. Ερχόμενοι σε επαφή με σχετικά κείμενα και ηχητικά ντοκουμέντα του πολυβραβευμένου Paul Salopek, οι μαθητές γνωρίζουν κατάλληλες τεχνικές για να υλοποιήσουν μία συνέντευξη και να εκμαιεύσουν πληροφορίες για την ιστορία της τοπικής τους κοινότητας (Εικ. 4). Μέσα από τα επιμέρους βήματα του προγράμματος τα παιδιά κάθε τάξης ενθαρρύνονται να συνομιλήσουν με συμπολίτες τους, να καταγράψουν την καθημερινότητά τους και μέσα από αυτές τις διαδικασίες να ξανά-ανακαλύψουν τον εαυτό τους και τη γειτονιά τους.
Εικόνα 4: Υλοποίηση συνεντεύξεων από μαθητές νηπιαγωγείων του Πειραιά
3) Σύνδεση των προσωπικών ιστοριών με ευρύτερες ανθρώπινες ιστορίες
Η τρίτη αρχή του προγράμματος αφορά στην απόκτηση στρατηγικών που υποστηρίζουν τους μαθητές να τοποθετήσουν τις προσωπικές τους εμπειρίες σε ευρύτερα γεωγραφικά και ιστορικά πλαίσια, ώστε να αποκτήσουν παγκόσμια συνείδηση και πολιτειότητα. Βασικά μέσα επίτευξης αυτής της αρχής αποτελούν τα εργαλεία διαλόγου της κοινότητας (https://learn.outofedenwalk.com/dialogue-toolkit/) και οι ρουτίνες σκέψης, που στην ουσία πρόκειται για στρατηγικές εστιασμένες σε συγκεκριμένες στοχαστικές ενέργειες (Εικ. 5).
Εικόνα 5: Το πλαίσιο ανατροφοδότησης και τα εργαλεία διαλόγου της κοινότητας
Το πρόγραμμα “Out of Eden Learn” παρέχεται δωρεάν και απευθύνεται σε όλες τις σχολικές τάξεις της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι πρόκειται για μία παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τόσο οι οδηγίες που στέλνονται για τις δραστηριότητες των μαθησιακών Βημάτων (Footsteps), όσο και οι αναρτήσεις που αφορούν τις δραστηριότητες που υλοποιούνται στην τάξη καθώς και η αλληλεπίδραση μεταξύ των συμμετεχόντων σχολείων, πραγματοποιούνται στα αγγλικά. Κατά συνέπεια, βασική προϋπόθεση για όλους τους συμμετέχοντες εκπαιδευτικούς είναι η βασική γνώση της γλώσσας και η εξοικείωσή τους με απλές λειτουργίες του υπολογιστή.
Πριν από τέσσερα περίπου χρόνια συστήθηκε η ελληνική ομάδα του προγράμματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πιο συγκεκριμένα στο Facebook μέσα από τη σελίδα “Out of Eden Learn Teachers of Greece”. Οι εκπαιδευτικοί που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, κάνοντας like στη σελίδα μπορούν να λάβουν χρήσιμες ενημερώσεις (όπως για παράδειγμα τις ημερομηνίες εγγραφής των σχολικών τάξεων στα μαθησιακά ταξίδια της κοινότητας) και να παρακολουθήσουν την εξέλιξη του μαθητικού έργου όλων των συμμετεχόντων ελληνικών σχολείων.
Γράφει: η Δρ. Κυριακή Μέλλιου – Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου (Νηπιαγωγών)
Βιβλιογραφία:
Boix-Mansilla, V., & Jackson, A. (2011), Educating for global competence: Preparing our youth to engage the world, New York: Asia Society-Partnership for Global Learning CCSSO Ed-Steps.
Salmon, A., Gangotena, M.V., & Melliou, K. (2017), Becoming Globally Competent Citizens: A Learning Journey of Two Classrooms in an Interconnected World, Early Childhood Education Journal, 1-12.
Tishman, S. (2014, July 21). Slow looking and complexity. Ανακτήθηκε 26 Ιανουαρίου 2018 από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://walktolearn.outofedenwalk.com/2014/07/21/slow-looking-and-complexity/
