Καμιά φορά τα πράγματα είναι πιο απλά από ότι νομίζουμε. Αν θέλεις να κάνεις μία ταινία με κεντρικό ήρωα έναν άνθρωπο με αναπηρία και το πώς βιώνει την καθημερινότητά του, να την κάνεις με αυθεντικότητα αλλά και χιούμορ, κάνεις αυτό που έκανε ο Φινλανδός σκηνοθέτης Τέμου Νίκι: Επιλέγεις ως πρωταγωνιστή έναν ταλαντούχο τυφλό ηθοποιό χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου, χτίζεις το σενάριο πάνω του και προσαρμόζεις την ταινία στη δική του πραγματικότητα.
του Βαγγέλη Καρατζά – Πατέρας παιδιού στο Φάσμα του Αυτισμού
Η ταινία αυτή είναι «Ο Τυφλός που δεν Ήθελε να Δει τον Τιτανικό» (The Blind Man Who Did Not Want to See Titanic) παραγωγής 2021, κέρδισε το βραβείο κοινού στο φεστιβάλ της Βενετίας και έχει πρωταγωνιστή της τον εξαιρετικό Πέτρι Ποϊκολάινεν.
Γιάκο…
Κεντρικός ήρωας είναι ο Γιάκο που ζει μόνος του, έχει κάποιες ώρες τη μέρα βοήθεια από μία νοσηλεύτρια και λόγω της Πολλαπλής Σκλήρυνσης είναι τυφλός και χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου. Εάν τελείωνα εδώ την περιγραφή του θα ήμουν άδικος, γιατί ο Γιάκο είναι ένας άνθρωπος με χιούμορ, που λατρεύει τις ταινίες και ιδιαίτερα αυτές των 80’s (όσοι είστε πάνω από 40 τις έχετε δει όλες όσες αναφέρει) και είναι και ένας ερωτευμένος άντρας με την Σίρπα που γνωρίζει μόνο μέσω ίντερνετ και είναι και εκείνη άτομο με αναπηρία.
Σχέση Online…
Μπορεί να είναι κάποιος ερωτευμένος εξ αποστάσεως; Μπορεί να υπάρξει ανθρώπινη σχέση χωρίς την σωματική επαφή; Ζήσαμε όλοι τα lockdowns και τον περιορισμό της ελευθερίας κίνησης. Αυτό που για εμάς ήταν μία εξαίρεση για τον Γιάκο και μια μερίδα ατόμων με πολυαναπηρίες, ήταν και είναι η καθημερινότητά του, όπου ο μόνος τρόπος να γνωρίσεις κάποιον είναι μέσω του ίντερνετ. Και η σχέση με την Σίρπα, είναι αυθεντική: ξυπνάνε μαζί, κοιμούνται μαζί ακόμα και χορεύουν μαζί με το δικό τους τρόπο, όπως βλέπουμε σε μία πάρα πολύ συγκινητική σκηνή.
Και όπως κάθε ερωτευμένος από την αρχή της ιστορίας μέχρι και σήμερα έτσι και ο Γιάκο αποφασίζει να κάνει κάτι παράτολμο όταν μαθαίνει ότι η Σίρπα βρίσκεται σε δύσκολη θέση: να κάνει ένα σιδηροδρομικό ταξίδι χωρίς συνοδό!
Η μέρα της μαρμότας…
Η περιπέτεια είναι κάτι που χρειάζεται, γιατί κάθε μέρα που ξυπνάει είναι η ίδια με την προηγούμενη. Τα ίδια όνειρα, η ίδια ρουτίνα, η ίδια λύπηση και ο ίδιος οίκτος από τους γονείς του και τους ενοχλητικούς γείτονες που επαναλαμβάνουν κάθε γνωστό στερεότυπο για την αναπηρία λες και το έχουν απομνημονεύσει από κάποιο manual ικανοτισμού. Παρά το χιούμορ του πολλές φορές τα πράγματα είναι δύσκολα για τον Γιάκο. Σε κανέναν δεν είναι ευχάριστο να εξαρτάται από άλλους, όσα φάρμακα και αν παίρνεις ο πόνος δεν αντιμετωπίζεται πάντα και αν η αναπηρία είναι κάτι που προέκυψε αργότερα στη ζωή σου δεν είναι τόσο εύκολο να αφήσεις πίσω σου το παρελθόν. Ο Γιάκο βλέπουμε να έχει μια τεράστια συλλογή από ταινίες από παλιά, που δεν μπορεί να δει γιατί δεν είναι προσβάσιμες για άτομα με προβλήματα όρασης.
Από την άλλη αυτό δεν τον σταματάει να τα βλέπει όλα μέσα από το κινηματογραφικό φακό, να παραλληλίζει τους πάντες γύρω του με τους αγαπημένους του ήρωες και και να κάνει πολύ αστείες αναλύσεις όπως αυτή για τον Τιτανικό ή τους Scorpions… Α, ξέχασα χάνει και στο στοίχημα.
Ταινία δράσης (;)
Το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει η Σίρπα και ένα ευχάριστο απρόοπτο στο ΚΙΝΟ δίνει το έναυσμα στον Γιάκο να ξεκινήσει ένα ταξίδι με τραίνο, που για άλλους θα ήταν ρουτίνα, για εκείνον όμως είναι περιπέτεια. Θα πρέπει να βασιστεί στην καλή διάθεση και στη βοήθεια τουλάχιστον πέντε ξένων για να φτάσει στον προορισμό του. Θα πάνε όλα καλά όμως; Είναι όλοι διατεθειμένοι να τον βοηθήσουν ή θα δει το άσχημο πρόσωπο του μισαναπηρισμού; Θα καταφέρει να δει την Σίρπα απο κοντά; Αυτά είναι ερωτήματα που θα απαντηθούν όταν δείτε την ταινία πού στο δεύτερο μέρος της μοιάζει με νέου τύπου ταινία δράσης αφού βλέπουμε τα πράγματα από την προοπτική ενός ανθρώπου που χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο (μικρό spoiler: τα ασανσέρ χαλάνε και στην Φινλανδία…)
Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί μία τεχνική κινηματογράφησης που μας βοηθάει να αντιληφθούμε όσο είναι δυνατόν όπως βιώνει την πραγματικότητα ένας άνθρωπος με αισθητηριακή και κινητική αναπηρία ταυτόχρονα.
Αυτά που θέλουμε όλοι…
Η ταινία λοιπόν παρόλο που δεν έχει ως σκοπό να εκβιάσει το συναίσθημα, θα μας κάνει να συγκινηθούμε, να γελάσουμε και να αγχωθούμε λίγο προς το τέλος…
Η ερμηνεία του πρωταγωνιστή Πέτρι Ποϊκολάινεν δεν είναι συγκλονιστική λόγω της αναπηρίας του, αλλά γιατί είναι ένας πολύ καλός ηθοποιός. που είχε στερηθεί όμως το θέατρο μια δεκαετία πριν την ταινία. Αυτό που έμεινε σε μένα είναι ότι ανάπηροι ή μη όλοι έχουμε ανάγκη την ανθρώπινη επαφή, την συντροφικότητα και έχουμε δικαίωμα να ζήσουμε τη ζωή μας ελεύθερα, αυτόνομα και με αξιοπρέπεια.
