Ο Ουίλ Χέκτορ (Will Hector, συγγραφέας – ψυχοθεραπευτής, με εξειδίκευση σε εναλλακτικές προσεγγίσεις), παρουσιάζει τις καινούργιες έρευνες που υποστηρίζουν τη χρήση της «Συνέντευξης Παροχής Κινήτρων», για την αντιμετώπιση εθιστικών συμπεριφορών όπως είναι το κάπνισμα. Αυτό έχει προκαλέσει μεγάλο ενδιαφέρον, επειδή οι εθιστικές συμπεριφορές είναι από τις πιο δύσκολες συνήθειες να ξεπεραστούν.
Οι ρίζες αυτών των ανθυγιεινών συνηθειών είναι αμυντικές, και προκύπτουν για να προστατευτούμε από μιά πραγματική απειλή ή από κάτι που αντιληφθήκαμε σαν απειλή. Τα εγγενή μοτίβα του εθισμού, έχουν το επιπρόσθετη δυνατότητα να δρούν σε νευροχημικό επίπεδο. Ουσίες όπως η νικοτίνη και το αλκοόλ αυξάνουν τους διεγερτικούς νευροδιαβιβαστές όπως η ντοπαμίνη.
Ωστόσο, το πρόβλημα που προκύπτει είναι η μάχη με τη στέρηση. Το χειρότερο είναι ότι η βάση των επιπέδων ντοπαμίνης επαναρυθμίζεται και έτσι ο χρήστης δυσκολεύεται να επέλθει στην κατάσταση του “φυσιολογικού”. Για το λόγο αυτό συχνά ακούμε από τους χρήστες ουσιών να μιλάνε για παραπατήματα, ώστε να περιγράψουν ένα συνοθύλευμα συμπεριφορών που ίσως να συμπεριλαμβάνουν τον ύπνο, την σεξουαλική επαφή, την καφεΐνη, την πρωινή τους δόση ή την πραγματική προσπάθειά εγκλιματισμού στη νέα βάση ντοπαμίνης μέχρι την επίτευξη της επόμενης κατάστασης ευφορίας.
Τι είναι η Συνέντευξη Παροχής Κινήτρων και πώς μπορεί να φανεί χρήσιμη;
Είναι λοιπόν, μια άμεση παρέμβαση που επιδιώκει να προκαλέσει αλλαγές στη συμπεριφορά. Η επιτυχία αυτής της τεχνικής βασίζεται στο γεγονός ότι ο θεραπευτής πρέπει να θέτει “ανοιχτές” ερωτήσεις ούτως ώστε να επιτραπεί στον πελάτη να αναγνωρίσει το πώς η εθιστική του συμπεριφορά παρεμβαίνει στη ζωή που θέλει να ζήσει. Αυτό πρέπει να επιτευχθεί με βάση τις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε πελάτη και στον δικό του χρόνο.
Σε πρώτη φάση μπορεί να φανεί σαν ένα πένθος για το χαμό ενός αγαπημένου συγγενή, αλλά έπειτα θα ακολουθήσει συλλογισμός για την επίτευξη ενός πιθανού μελλοντικού αποτελέσματος. Και τελικώς, μπορεί να καταλήξει κάπως έτσι: “Δεν επιθυμώ να πεθάνω από καρκίνο του πνεύμονα όπως ο πατέρας μου και να μην καταφέρω να παρευρεθώ στο γάμο της κόρης μου ή να μη γνωρίσω τα εγγόνια μου.”
Ο σκοπός είναι να να κατορθώσεις να κάνεις τον πελάτη να προβεί σε τέτοια δήλωση ώς μέρος του δικού του συλλογισμού χωρίς να τον έχεις πιέσει να δεχτεί τη δική σου πεποίθηση για την κατάστασή του ή την επιλογή του να καπνίζει.
Κάποιος που έχει επιχειρήσει αυτή τη προσέγγιση είναι πολύ πιθανό να έχει έρθει αντιμέτωπος με παγιωμένες αντιλήψεις όπως για παράδειγμα “Η γιαγιά μου κάπνιζε μέχρι 93 χρονών και παρέμεινε υγιής, καθώς και έζησε πολλά χρόνια.”
Αναφορικά με μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Γρανάδας (University of Granada, η Γρανάδα είναι μια αυτόνομη περιφέρεια της Ανδαλουσίας στην Ισπανία) 53 μέτριοι – βαριοί καπνιστές χωρίς καμιά επιθυμία να σταματήσουν το κάπνισμα υποβλήθηκαν σε εικοσάλεπτη συνέντευξη παροχής κινήτρων.
Τα αποτελέσματα, τα οποία έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό “Behaviour Research and Therapy”, υπολογίστηκαν βάσει της μέτρησης των επιπέδων των αντανακλαστικών που προκλήθηκαν από το σοκ όταν οι συμμετέχοντες αντίκρισαν μιά σειρά από αποτρόπαιες εικόνες που σχετίζονται με το κάπνισμα.
Πρίν την συνέντευξη παροχής κινήτρων, οι καπνιστές ανταποκρίθηκαν με τον ίδιο τρόπο στις αποτρόπαιες εικόνες όπως και στις ευάρεστες εικόνες. Ωστόσο, κατόπιν της συνέντευξης παροχής κινήτρων, οι συμμετέχοντες ανταποκρίθηκαν στις ίδιες εικόνες του καπνίσματος με τον ίδιο τρόπο όπως και σε άλλες αποτρόπαιες εικόνες που απεικόνιζαν πτώματα και βία.
Γενικότερα η μελέτη υποστηρίζει ότι “Η Συνέντευξη Παροχής Κινήτρων κατορθώνει να αλλάξει, τουλάχιστον προσωρινά, την ευαισθησία των καπνιστών απέναντι στα ερεθίσματα που σχετίζονται με το κάπνισμα. Ειδικότερα τα ήπια συναισθήματα που αρχικά ένιωσαν όταν αντίκρισαν τις αποτρόπαιες εικόνες μετατράπηκαν σε δυσάρεστα. Έτσι αυτή η τεχνική, τους ενθαρρύνει να ξεπεράσουν ένα από τα κυριότερα εμπόδια για τη διακοπή του καπνίσματος και κατ’επέκταση να αλλάξουν.”
Η τεχνική αυτή καταπολεμά τα ελάχιστα κίνητρα για αλλαγή που χαρακτηρίζει τα άτομα με εθιστική συμπεριφορά, η οποία κυριεύει τον ασθενή τόσο ώς ψυχολογική και σωματική συνήθεια, όσο και ως νευροχημική εξάρτηση.
Πάντως στη παρούσα μελέτη, η συνέντευξη παροχής κινήτρων απέδειξε την ικανότητά της να κατορθώσει να κάνει τους καπνιστές να δούνε το κάπνισμα ως κάτι αποτρόπαιο, έστω εντός αυτού του περιορισμένου χρόνου των είκοσι λεπτών. Ώς αποτέλεσμα, μέσω της παρούσας τεχνικής προσφέρεται μεγάλη δυνατότητα να απαλλαχθούν από αυτό το βάρος δισεκατομμύρια καπνιστές καθώς και οι άνθρωποι που τους αγαπάνε.
Μετάφραση: Εμμανουέλα Σκαλίδη – Καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας
Επιμέλεια: Πόπη Μάλεση – B.A, M.A Psychology
