Η μουσικοθεραπεία ανήκει στην οικογένεια των θεραπειών μέσω τέχνης. Γεννήθηκε τη δεκαετία του 1900 στην Αμερική και ξεκινάει να ανθίζει μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο σε μια προσπάθεια να ανταποκριθεί στις ανάγκες των στρατιωτών που νοσηλεύονταν σε νοσοκομεία βετεράνων.
της Έλενας Πασούδη Μουσικο-Ψυχοθεραπεύτρια
Εκεί ανακαλύφθηκε πως οι ασθενείς που άκουγαν ζωντανή μουσική από επαγγελματίες μουσικούς, εμφάνιζαν βελτιωμένη θεραπευτική πορεία.
Σαν επάγγελμα εδραιώνεται το 1950 στην Αμερική και αρχίζει να αναπτύσσεται σε όλο τον κόσμο, αποτελώντας πλέον μια δυναμική, διαρκώς επεκτεινόμενη μορφή υγειονομικής περίθαλψης σε εκπαιδευτικά, νοσοκομειακά, ψυχιατρικά και ιδιωτικά πλαίσια. (Wheeler, 2017)
Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ένωση Μουσικοθεραπευτών, ως μουσικοθεραπεία ορίζουμε «ένα καθιερωμένο επάγγελμα υγείας στο οποίο η μουσική χρησιμοποιείται στο πλαίσιο μιας θεραπευτικής σχέσης για την αντιμετώπιση των σωματικών, συναισθηματικών, γνωστικών και κοινωνικών αναγκών των ατόμων». (AMTA, 2023)
Τι συμβαίνει σε μια μουσικοθεραπευτική συνεδρία;
Οι μουσικοθεραπευτές χρησιμοποιούν διαφορετικές μουσικοθεραπευτικές εμπειρίες, είτε ενεργητικές όπως τον μουσικό αυτοσχεδιασμό, την ερμηνεία, τη σύνθεση μουσικής, είτε δεκτικές όπως την ακρόαση μουσικής, σε συνδυασμό με τη λεκτική συζήτηση για να συναντήσουν τις ανάγκες των ωφελούμενων. Θεμέλιο των εμπειριών αυτών αποτελεί η θεραπευτική σχέση μεταξύ θεραπευτή, συμμετέχοντος και μουσικής. Ο συμμετέχων δεν χρειάζεται να έχει μουσικές γνώσεις.
Μέσα από τη μουσική και στα ασφαλή πλαίσια της θεραπευτικής σχέσης, ο μουσικοθεραπευτής χρησιμοποιεί τη μουσική για να διευκολύνει την πρόσβαση σε συναισθήματα, μνήμες, να δομήσει συμπεριφορές και να παρέχει κοινωνικές εμπειρίες, με σκοπό την επίτευξη των θεραπευτικών στόχων οι οποίοι έχουν τεθεί.
Σε ποιους απευθύνεται η μουσικοθεραπεία και ποιοι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν;
Συνεδρίες μουσικοθεραπείας μπορούν να πραγματοποιηθούν σε όλες τις ηλικιακές/αναπτυξιακές φάσεις της ζωής του ανθρώπου, από την εμβρυϊκή ζωή, έως το βαθύ γήρας.
Το φάσμα των πληθυσμών που μπορούν να ωφεληθούν από τη μουσικοθεραπεία είναι ευρύ: άτομα με μαθησιακές δυσκολίες, αναπτυξιακές διαταραχές, ψυχικές διαταραχές, διαταραχές συμπεριφοράς, νευρολογικές παθήσεις, χρόνιες παθήσεις, άτομα με νοητική, κινητική ή αισθητηριακή αναπηρία, σύνδρομο Down και άλλα σύνδρομα κ.α.
Ωστόσο, η μουσικοθεραπεία απευθύνεται και σε ανθρώπους που επιθυμούν να γνωρίσουν τον εαυτό τους βαθύτερα και να αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής τους, χωρίς να παρουσιάζουν κάποια συγκεκριμένη δυσκολία.
Ανάλογα με τις ανάγκες του ωφελούμενου, διαμορφώνονται εξατομικευμένοι στόχοι, οι οποίοι μπορούν να περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
Έκφραση και ανάδυση του εαυτού και της προσωπικότητας μέσα από την μουσική εμπειρία.
- Αποφόρτιση συγκινησιακών εντάσεων και διοχέτευση του συναισθήματος με δημιουργικούς τρόπους.
- Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης, μέσα από τη βίωση «κορυφαίων» εμπειριών.
- Ανάπτυξη των επικοινωνιακών και διαπροσωπικών δεξιοτήτων.
- Ανάπτυξη των κινητικών και γνωστικών δεξιοτήτων.
- Μείωση του άγχους, φοβιών και ανησυχιών που εμποδίζουν τη ψυχολογική ανάπτυξη.
- Αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, μέσω της αύξησης της εμπιστοσύνης του συμμετέχοντος στον οργανισμό του και απόκτηση μιας εσωτερικής εστίας αξιολόγησης.
- Ικανότητα για τη διαδικασία κίνησης προς μια κατεύθυνση επιλογών που βασίζεται στην προσωπική ελευθερία του ατόμου.
Γράφει: η Έλενα Πασούδη Μουσικο-Ψυχοθεραπεύτρια
Επιμέλεια: Πόπη Μάλεση – B.A, M.A Psychology
Βιβλιογραφία:
- American Music Therapy Association. About Music Therapy and AMTA | American Music Therapy Association (AMTA). (n.d.). Retrieved February 6, 2023, from https://www.musictherapy.org/about/
- Wheeler, B. (2017). Music therapy handbook. The Guilford Press.
