Η εποχή μας, είναι μια εποχή της evidence based medicine, που σημαίνει πως όλοι όσοι ασχολούνται με την ιατρική και την υγεία γενικότερα οφείλουν να αποδείξουν την εγκυρότητα και την ιατρική αναγκαιότητα των θεραπευτικών τους συνεδριών, για πολλούς και διαφόρους λόγους (οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτικούς).
Στο πλαίσιο λοιπόν αυτού του σκεπτικού, αλλά και στην προσπάθεια ενημέρωσης του κοινού και γενικότερα του ιατρικού και εναλλακτικού χώρου, η αναφορά μας θα είναι ως προς την υποστήριξη της κρανιακής οστεοπαθητικής από τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα.
του Γιώργου Παντούλα – Οστεοπαθητικός
Μη ξεχνάμε άλλωστε, πως το να αγγίζει κανείς το κρανίο ενός ασθενούς είναι ευκόλως παρεξηγήσιμο, διότι είναι μια περιοχή όχι ακριβώς “απαγορευμένη”, αλλά μάλλον παραμελημένη από κάποιες θεραπευτικές φιλοσοφίες, ενώ ακόμα και σε όσες δίνεται σημασία, είναι εντελώς διαφορετική η αντίληψη λειτουργίας του σώματος πέραν της συμβατικής ιατρικής.
Το θέμα που θα αναπτύξουμε είναι ίσως το πιο επίμαχο όσον αφορά στην Οστεοπαθητική στο κρανιακό χώρο:
Η ΑΡΘΡΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΤΟΥ ΚΡΑΝΙΟΥ
Χρείαζεται ωστόσο αρχικά μια ιστορική αναδρομή για το πως γεννήθηκε ένα τέτοιο ερώτημα.
Ο Dr. Sutherland (1853-1954) θεωρείται ο πατέρας της κρανιακής Οστεοπαθητικής, ο οποίος όπως και ο ιδρυτής της Οστεοπαθητικής Dr. Still (1828-1917) στήριξε την αντιλήψή του στη συστηματική παρατήρηση, προσωπική έρευνα και σε όποια επιστημονικά αλλά και φιλοσοφικά δεδομένα της εποχής του.
Η ιδέα που ανέπτυξε όσον αφορά τον Πρωταρχικό Αναπνευστικό Μηχανισμό (Π.Α.Μ.) βασίστηκε σε πέντε φαινόμενα που λίγο-πολύ όσοι οστεοπαθητικοί εφαρμόζουν την κρανιακή τα δέχονται ως αξιώματα:
1. Η ακούσια έμφυτη κινητικότητα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού
2. Η διακύμανση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού
3. Η κινητικότητα των ενδοκρανιακών και ενδοσπονδυλικών μεμβρανών
4. Η κινητικότητα των αρθρικών επιφανειών των οστών του κρανίου
5. Η ακούσια κινητικότητα του ιερού οστού ανάμεσα στα λαγόνια οστά
Τα πέντε φαινόμενα από την εποχή του Dr.Sutherland μέχρι σήμερα, χάρη στην εφαρμογή της κρανιακής οστεοπαθητικής, της εξέλιξης των επιστημονικών όρων, της τεχνολογίας και την πρόοδο της διδασκαλίας και έρευνας στην κρανιακή αντίληψη αναβαθμίστηκαν ελαφρώς, με σχεδόν ελάχιστες διαφορές, αλλά χωρίς να αλλάξει η έννοια του ΠΑΜ.
Έτσι, το 4ο φαινόμενο πλέον έχει επαναδιοριστεί ως:
Η ακούσια έμφυτη ρυθμική κίνηση των οστών του κρανίου.
Με μια πρώτη ματιά εύκολα καταλαβαίνει κανείς, πως αν όχι όλα σίγουρα κάποια από αυτά τα φαινόμενα αποτελούν θέματα προς αντιπαράθεση. Ίσως λοιπόν το πιο πολυσυζητήσιμο είναι και το θέμα μας, στο οποίο υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ότι τα οστά του κρανίου κινούνται ρυθμικά, ελάχιστα αλλά σαφέστατα.
Ιστορικά, η κινητικότητα των οστών του κρανίου είχε θεωρηθεί ανατομικώς αδύνατη. Αξιοσέβαστοι επιστήμονες, ανατόμοι και ανθρωπολόγοι πάντοτε θεωρούσαν πώς αυτά τα οστά συγχωνεύονται (πιο σωστά συνοστεούνται) και ακινητοποιούνται.
Υπάρχουν αρκετές εργασίες πάνω σ’αυτό το θέμα. Όπως του Bolk1, Melsen2, Perizonius3 κ.α.
Ωστόσο, μια πιο εξονυχιστική εξέταση στα επιστημονικά δεδομένα δίνει μια διαφορετική ματιά με πολλά ερωτήματα.
Αναφορικά κάποιες εργασίες των Retzlaff et al.4,5,6
- Αναγνωρίζουν στοιχεία στις ραφές του κρανίου τα οποία αντενδεικνύουν οστεοποίηση και επιδεικνύουν την παρουσία αγγειακών και νευρικών δομών στις ραφές. Η έρευνα δηλώνει «…οι ραφές παραμένουν ως ξεκάθαρα αναγνωρίσιμες δομές ακόμη και στα γηραιότερα δείγματα».
- Επίσης ανέδειξαν την παρουσία νευρικών και αγγειακών ιστών, αρκετά μεγάλων να τροφοδοτήσουν με συνδετικό ιστό τις ραφές. Τερματισμοί νεύρων ανιχνεύτηκαν στην οβελιαία ραφή (στην κορυφή της κεφαλής) μέχρι τον αυχένα. Η ύπαρξη αυτών των δομών εσωτερικά των ραφών ενδυναμώνει την ιδέα πως αυτές οι ραφές παραμένουν ολοφάνερες και κινητές.
- Sabini και Elkowitz.7 Μετά από επισκόπηση 36 ανθρωπίνων κρανίων σε πτώματα με ένα εύρος ηλικίας από 56 έως 101 ετών, όλα δηλαδή πάνω από τη θεωρούμενη ηλικία οστικής ανάπτυξης και συνοστέωσης, τα ευρήματα τους αφορούν ένα σημαντικό αριθμό από μη συνοστέωση των ραφών.
Υπάρχουν πολλές έρευνες πάνω στο θέμα που εκτός από ανθρώπους αφορούν και ζώα. Αναφορικά:
- Michael and Retzlaff8 ανέδειξαν την κινητικότητα των βρεγματικών οστών σε μαϊμούδες
- Heisey και Adams9-11 σε γάτες
- Janlow σε γίδες12
Δε θα επεκταθούμε περισσότερο, αφού ο αριθμός τους είναι πολύ μεγάλος και απομακρυνόμαστε απο το σκοπός μας.
Αξίζει όμως να αναφερθούμε στις έρευνες που χρηματοδοτήθηκαν από το Ρωσικό αλλά και Αμερικάνικο Διαστημικό Πρόγραμμα (NASA).
Το ενδιαφέρον τους ξεκίνησε για την αναζήτηση της ανθρώπινης ανταπόκρισης σε χρόνια έκθεση σε συνθήκες αντιβαρύτητας. Θα μπορούσε το ανθρώπινο κυκλοφορικό και νευρικό σύστημα να λειτουργήσει φυσιολογικά;
Στο ρωσικό κοσμοναυτικό πρόγραμμα χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικού τύπου συσκευές υπερήχων και ακτινογραφιών.
- Moskalenko13,14 πρώτος εξέδωσε έρευνα πάνω σε γάτες για τα νευρογλοιακά κύτταρα.
Στη συνέχεια, καθώς ενημερωθήκαν για την αντίληψη της κρανιακής οστεοπαθητικής, πραγματοποίησαν αρκετές έρευνες πάνω στην κίνηση των οστών του κρανίου.
- Moskalenko15 έδειξε αργές ταλαντώσεις των οστών του κρανίου, περίπου 5-12 φορές το λεπτό. Ο ίδιος δηλώνει «…ήταν ενδοκρανιακής προελεύσεως και συσχετίζονταν με τους μηχανισμούς ρύθμισης της παροχής αίματος και κατανάλωσης του οξυγόνου από τους εγκεφαλικούς ιστούς, καθώς και από τη δυναμική της κυκλοφορίας του ΕΝΥ.
Τελικά, το 2002 ο Moskalenko με την Fryman16 (μια από τις σύγχρονες και πολύ ονομαστές οστεοπαθητικούς σ’αυτό το πεδίο) πραγματοποίησαν μια επεξηγηματική εργασία πάνω στη θεωρία του ΠΑΜ.
Επίσης κατά τα μέσα της δεκαετίας του ’90 η NASA εξετέλεσε μιαν έρευνα, δημιουργώντας έναν ειδικό υπέρηχο με ευαισθησία του 0,1μm για να είναι περισσότερο ακριβής στην αποτίμηση τον ενδοκρανιακών ανατομικών και φυσιολογικών δομών και μηχανισμών.17-21
Κατά την περίληψη της η NASA δηλώνει: «παρόλο που το κρανίο συχνά θεωρείται σα να είναι άκαμπτος κλωβός με σταθερό όγκο, πολλοί ερευνητές απέδειξαν πως το κρανίο κινείται μερικά μm σε σχέση πάντα με τις αλλαγές της ενδοκρανιακής πίεσης».
Να επισημάνουμε εδώ, για οποιοδήποτε επικριτικό πνεύμα, πως έστω και αν τα οστά του κρανίου κινούνται αυτά τα ελάχιστα μm, μπορεί αυτή η κίνηση να είναι ψηλαφητή;
Θα αναφέρουμε λοιπόν την καθαρά οστεοπαθητική εργασία των Nelson, Sergueef and Glonek,22-25 οι οποίοι συνδύασαν συσκευή ταυτόχρονης καταγραφής με Laser Doppler Flowmetry και ψηλάφηση των οστών του κρανίου από υψηλά εκπαιδευμένους οστεοπαθητικούς σ’αυτό το πεδίο.
Περιέγραψαν λοιπόν ταλαντώσεις περίπου 4-6 κύκλους το λεπτό, ακριβώς την ίδια στιγμή κατά την οποία ο οστεοπαθητικός ανέφερε μια συγκεκριμένη φάση κίνησης των οστών του κρανίου.
Φυσικά οι έρευνες σ’αυτό το 4ο φαινόμενο συνεχίζονται. Πρέπει να τονιστεί πως τα δεδομένα που συλλέγονται είναι από πολλές και διαφορετικές επιστημονικές ειδικότητες και δεν εστιάζονται απλά στον οστεοπαθητικό χώρο, αλλά πλέον οι ενδείξεις είναι πολύ ισχυρές όσον αφορά την κινητικότητα των οστών του κρανίου και τον ΠΑΜ.
Τα οστά του κρανίου λοιπόν κινούνται ελαφρώς, δίνοντας την δυνατότητα στο κρανίο, ως μια μονάδα πλέον, να συγχρονίζεται σε μια ρυθμική εννιαία κίνηση.
Γράφει: ο Γιώργος Παντούλας – Οστεοπαθητικός
Βιβλιογραφία
1. Bolk L. On the premature obliteration of sutures in the human skull. Am J Anat. 1915;17:495-523.
2. Melsen B. Time and mode of closure of the spheno-occipital synchondrosis determined on human autopsy material.Acta Anat. 1972;83:112-118.
3. Perizonius WRK. Closing and non-closing sutures in 256 crania of known age and sex from Amsterdam (A.D. 1883-1909). J Hum Evol. 1984; 13:201 -216.
4. Retzlaff EW, Upledger JE, Mitchell FL Jr, Walsh J. Aging of cranial sutures in humans. Anat Rec 1979;193:663 (abst).
5. Retzlaff EW, Mitchell FL Jr, Upledger JE, et al. Neurovascular mechanisms in cranial sutures. J Am Osteopath Assoc. 1980; 80:218-219 (abst).
6. Retzlaff EW, Jones L, Mitchell FL Jr, et al. Possible autonomic innervation of cranial sutures of primates and other animals. Brain Res 1973;58:470-477 (abst)
7. Sabini RC, Elkowitz DE. Significant differences in patency among cranial sutures. J Am Osteopath Assoc. 2006;106:600-604.
8. Michael DK, Retzlaff EW. A preliminary study of cranial bone movement in the squirrel monkey. J Am Osteopath Assoc. 1975;74:866-869.
9. Heisey SR, Adams T. Role of cranial bone mobility in cranial compliance. Neurosurgery. 1993;33(5):869-876.
10. Heisey SR, Adams T. A two compartment model for cranial compliance. J Am Osteopath Assoc. 1995;95:547.
11 Adams T, Heisey RS, Smith MC, Briner BJ. Parietal bone mobility in the anesthetized cat. J Am Osteopath Assoc. 1992;92(5):599-622.
12. Jaslow CR. Mechanical properties of cranial sutures. J Biomechanics. 1990;23(4):313-321.
13. Moskalenko YE, Cooper H, Crow H, Walter WG. Variation in blood volume and oxygen availability in the human brain. Nature. 1964;202(4926):59-161.
14. Moskalenko YE, Weinstein GB, Demchenko IT, et al. Biophysical aspects of cerebral circulation. Oxford: Pergamon Press; 1980.
15. Moskalenko YE, Frymann VM, Weinstein GB, et al. Slow rhythmic oscillations within the human cranium: phenomenology, origin, and informational significance. Human Physiology. 2001;27(2):171-178.
16. Moskalenko YE, Frymann VM, Kravchenko T. A modern conceptualization of the functioning of the primary respiratory mechanism. In King HH. (Ed) Proceedings of international research conference: Osteopathy in Pediatrics at the Osteopathic Center for Children in San Diego, CA 2002. American Academy of Osteopathy, Indianapolis, IN, 2005;12-31.
17. Hargens AR. Noninvasive intracranial pressure (ICP) measurement. 1999 Space Physiology Laboratory.
18. Ballard RE, Wilson M, Hargens AR, et al. Noninvasive measurement of intracranial volume and pressure using ultrasound. American Institute of Aeronautics and Astronautics Life Sciences and Space Medicine Conference. Book of Abstracts, pp. 76-77, Houston, TX, 3-6 March 1996.
19. Ueno T, Ballard RE, Cantrell JH, et al. Noninvasive estimation of pulsatile intracranial pressure using ultrasound.NASA Technical Memorandum 112195. 1996.
20. Ueno T, Ballard RE, Shuer LM, Yost WT, Cantrell, Hargens AR. Noninvasive measurement of pulsatile intracranial pressure using ultrasound. Acta Neurochir. 1998;[Suppl]71:66-69.
21. Ueno T, Ballard RE, Macias BR, et al. Cranial diameter pulsation measured by non-invasive ultrasound decrease with tilt. Aviation, Space and Environmental Medicine. 2003;74(8):882-885.
22. Nelson KE, Sergueff N, Lipinski CL, Chapman A, Glonek T. The cranial rhythmic impulse related to the Traube-Hering-Meyer oscillation: Comparing laser-Doppler flowmetry and palpation. J Am Osteopath Assoc. 2001;101(3):163-173.36.
23. Sergueef N, Nelson KE, Glonek T. Changes in the Traube-Hering-Meyer wave following cranial manipulation. Amer Acad Osteop J. 2001;11:17.
24. Nelson KE, Sergueff N, Glonek T. The effect of an alternative medical procedure upon low-frequency oscillation in cutaneous blood flow velocity. J Manipulative Physiol Ther. 2006;29:626-636.
25. Nelson KE, Sergueff N, Glonek T. Recording the rate of the cranial rhythmic impulse. J AM Osteopath Assoc. 2006;106(6):337-341.
Το παρόν άρθρο έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό Δίοδος Εναλλακτική / Τεύχος 37 / Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2007.
