Με αφορμή το βίντεο του Κάπτεν ΑμεΆρικα για την μισαναπηρική συμπεριφορά (μάλλον τις μισαναπηρικές συμπεριφορές) που δέχθηκε κατά την προσπάθειά του να επιβιβαστεί σε ένα λεωφορείο του ΟΑΣΑ με το αναπηρικό του αμαξίδιο, πρέπει να θιχτεί το γενικό ζήτημα του «γιατί δεν υπάρχουν περισσότερα ΑμεΑ στην Ελλάδα».
της Νάνσυ Παναγουλοπούλου – Δημοσιογράφος
Ας ξεκινήσουμε από την βασική έκπληξη που βιώσαμε οι περισσότεροι όταν μάθαμε ότι κανονικά υπάρχει ράμπα στα λεωφορεία των μεγάλων πόλεων. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι υπάρχουν λειτουργικές ράμπες σε όλα τα λεωφορεία (σύμφωνα με την ιστοσελίδα του ΟΑΣΑ υπάρχει μόνο στο ένα τέταρτο των λεωφορείων), ή ότι οι οδηγοί είναι πρόθυμοι να την κατεβάσουν, επιτρέποντας στο κάθε ΑμεΑ (χρήστη αμαξιδίου) να την χρησιμοποιήσει και να επιβιβαστεί στο λεωφορείο μόνο του.
Η ισότιμη πρόσβαση στα ΜΜΜ, ένα δημόσιο αγαθό, είναι κάτι που στα περισσότερα κράτη αντιμετωπίζεται ως βασικό δικαίωμα, αλλά στην Ελλάδα του 2023 αντιμετωπίζεται ως πολυτελής παροχή στην καλύτερη, ή σαν μια ιδιότροπη απαίτηση στη χειρότερη.
Τα ΑμεΑ, οι άνθρωποι με κινητική αναπηρία στη συγκεκριμένη περίπτωση, εκτός από την έλλειψη υποδομών σε αυτή τη χώρα, καλούνται να αντιμετωπίσουν τη χλεύη και την αργοπορία κάποιων υπαλλήλων από τους οποίους ευτυχώς ή δυστυχώς εξαρτάται ο καθένας μας σε καθημερινή βάση για να φτάσει στον προορισμό του. Ο υπάλληλος αυτός, ο οδηγός λοιπόν απόρησε και ειρωνεύτηκε την ανάγκη του Χρήστου (Κάπτεν ΑμεΆρικα) να βγει βόλτα μόνος του χωρίς κάποιον συνοδό, επειδή…;
-Επειδή λόγω της βλάβης του δεν είναι εντελώς ανεξάρτητος; Μα κανείς δεν είναι εντελώς ανεξάρτητος. Άλλωστε ο οδηγός αναλαμβάνει δεκάδες άτομα που δεν είναι εντελώς ανεξάρτητα σε κάθε του διαδρομή – τους επιβάτες του λεωφορείου του, οι οποίοι δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν άλλο μεταφορικό μέσο για να πάνε εκεί που θέλουν. Όπως και να’χει ο οδηγός ο ίδιος συμβάλλει στο να μην είναι ανεξάρτητος ο Χρήστος. Διότι αν απλά κατέβαζε τη ράμπα με το που έβλεπε επιβάτη με κινητικές δυσκολίες, με το σωστό τρόπο, θα έκανε την ημέρα και των δύο πιο εύκολη. Αντίθετα, προτίμησε να ανοίξει διάλογο με τον Χρήστο, ρωτώντας τον γιατί θέλει να επιβιβαστεί, υπενθυμίζοντάς του αυτήν την επίπλαστη σχέση εξάρτησης ανάμεσά τους και δημιούργησε προβλήματα σε μηχανισμό του λεωφορείου, χρησιμοποιώντας τον με επιπόλαιο τρόπο.
-Επειδή επιλέγει να κυκλοφορήσει χωρίς κάποιον συνοδό; Αρχικά, αυτή είναι μια κατάφορα αναπηροφοβική αντίληψη, καθώς αρνείται σε ένα ΑμεΑ που δύναται να ολοκληρώσει μια διαδικασία (που όπως αναφέρει στο βίντεο έχει ξανακάνει) τη δυνατότητα να την κάνει ελεύθερος, χωρίς βοήθεια/επίβλεψη από τρίτο (μη-ανάπηρο) άτομο.
-Επειδή το κράτος του παρέχει συνοδό αλλά ο ίδιος προτιμά να «τσεπώνει» τα χρήματα, όπως υπαινίχθηκε και ένας επιβάτης; Αρχικά το θέμα των Προσωπικών Βοηθών είναι από μόνο του μια υπόθεση. Και να ήταν δικαιούχος -κάτι που δεν είναι αυτονόητο καθώς το πρόγραμμα Προσωπικών Βοηθών τρέχει πιλοτικά, με μόνο 2.000 δικαιούχους ανά την Ελλάδα, ο κρατικός μηχανισμός κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα – κωλυσιεργεί. Η κακεντρεχής υπόθεση πως συμβαίνει κάποια «απατεωνιά» δεν θα σχολιαστεί καν, διότι θεωρώ ότι αποτελεί καθαρή αγένεια και έλλειψη παιδείας το να κατηγορήσεις για κάτι τέτοιο κάποιον που δεν σου απηύθυνε καν το λόγο.
Οι λόγοι που ένας οδηγός λεωφορείου αποφάσισε να προβεί σε μια τόσο καταφανή αναπηροφοβική επίθεση δεν με ενδιαφέρουν τόσο όμως. Καλό θα ήταν όλοι μας να δούμε πέρα από το «δέντρο» το «δάσος». Δηλαδή αντί να επικεντρωνόμαστε στη συμπεριφορά του οδηγού, να κοιτάξουμε στο γενικό φαινόμενο που καταδεικνύει η περίπτωση αυτή: υπάρχουν ΑμεΑ που θέλουν να κυκλοφορήσουν αλλά άτομα όπως ο οδηγός ή ο συνεπιβάτης στο βίντεο, το κάνουν δύσκολο.
Ζούμε σε μια κοινωνία που κρατάει τα ΑμεΑ έξω από αυτήν – στα σπίτια τους, στα ιδρύματα, σε χώρους αποκλειστικά για αναπήρους- δίχως παρουσία συνοδού. Και μερικά τουλάχιστον από τα άτομα που την αποτελούν ασπάζονται αυτές τις απόψεις που θέλουν τα ΑμεΑ πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Ακόμα και η καταγγελία στον οδηγό, δεν οδηγεί στην εξαφάνιση αυτών των απόψεων.
Λύση, εκτός από την ολοκληρωμένη εκπαίδευση και ενημέρωση για την αναπηρία όλων των ανθρώπων, ειδικά θα έλεγα των μη-ανάπηρων, είναι η δημιουργία πιο αυστηρών νόμων περί προσβασιμότητας, με το κράτος να μένει έμπρακτα δίπλα στους πολίτες με βλάβες, χωρίς σπασμωδικές προεκλογικές κινήσεις για τον ΑμεΑ πληθυσμό.
Γράφει: η Νάνσυ Παναγουλοπούλου – Δημοσιογράφος
Επιμέλεια: Πόπη Μάλεση – B.A, M.A Psychology
