Τον 6ο π.Χ. αιώνα, όταν ο Σόλων βρισκόταν στις Σάρδεις, ρωτήθηκε για ποιο σκοπό ταξιδεύει. Κι αυτός απάντησε πως ταξιδεύει με σκοπό να μελετήσει και να μάθει τον κόσμο. Τότε τον κάλεσε ο Κροίσος και του είπε ότι άκουσε πολλά γι’ αυτόν, αλλά το πιο ανεξήγητο ήταν ότι «φιλοσοφέων, θεωρίης εἰνεκεν, γῆν πολλήν ἐπελήλυθεν» (1).
της Αγγελικής Κομποχόλη – Φιλόλογος – Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών
Ήταν αδύνατο ο Κροίσος να καταλάβει πως μπορεί κανείς να έχει την γνώση ως σκοπό ζωής και να ταξιδεύει για να την αποκτήσει (2).
«Θεωρία», το «σκοπεῖν νοερῶς» (3), το «ὁρᾶν τό θεῖον», η προσπάθεια να συλλάβουμε πνευματικά το θείο, όπου και όπως αυτό εκδηλώνεται. «Θεῖον» οτιδήποτε εξελίσσεται, κινείται και δημιουργεί αρμονίες, κόσμους σε τάξη (4). Θεωροί στην αρχαία γλώσσα είναι οι ιερείς, οι θρησκευτικοί αντιπρόσωποι, αλλά και οι θεατές, και στην ευρεία έννοια της λέξεως, οι οραματιστές, οι ανήσυχοι στοχαστές, αυτοί που ερευνούν τη ζωή στην πληρότητά της, πάνω και πέρα από κάθε υλική σύμβαση ή δέσμευση.
«Ὁ θεός θεᾶται» (5), θεωρεί, βλέπει τα πάντα, λένε οι αρχαίοι σοφοί (6), αλλά και ο άνθρωπος κοιτά προς αυτόν και συνομιλεί. Στρέφει το βλέμμα του ψηλά, «ἄνω θρώσκει τά ὦπα», όπως σοφά είπε ο Σωκράτης (7), και βιώνει την ουσία της ύπαρξής του:
Να κοιτά τον εαυτόν του και να τον ξεπερνά·και μετά εκ νέου να τον ανακαλύπτει. Ο άνθρωπος είναι η ματιά του κι αυτή η ματιά γίνεται η αρχή για να ερμηνεύσει τον κόσμο εξωτερικά κι εσωτερικά να τον αναπλάσει.
Ο άνθρωπος είναι η ματιά του, η ματιά όχι των αισθήσεων αλλά της ψυχής.
Διαβάστε ακόμη…
Ένας Αρχαίος (σύγχρονος) Ύμνος… για την Υγεία!
Γράφει: η Αγγελική Κομποχόλη – Φιλόλογος – Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών
(1) Μετάφραση: «Φιλοσοφώντας ταξίδεψε σε πολλά μέρη της γης προκειμένου να αποκτήσει μία εποπτεία των πραγμάτων». Βλ. και Κων. Τσάτσος, Η κοινωνική φιλοσοφία των Αρχαίων Ελλήνων, εκδ. Βιβλιπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2000, σελ. 14-22.
(2) Κων. Τσάτσος, ό.π.
(3) Αμμωνίου Λεξικογράφου, II 3v.
(4) Το «κοινYν» ουσιαστικό «ὁ ἡ θεός», προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «θέω», με τη σημασία του κινούμαι, τρέχω, εξελίσσομαι. Ως πρώτοι θεοί θεωρήθηκαν τα ουράνια σώματα. Ή από το ρήμα τίθημι, θέτω (θη-, θε-, οι ρίζες προέλευσης), γιατί ο Θεός τοποθετεί τα πάντα σε τάξη
Πλάτων., Κράτυλος, 397c4-398e8.
(5) Αμμώνιος, ό.π.
(6) Πρβλ Πλουτάρχου «θεωρεῖν ἀπό τήν τοῦ θεοῦ προσηγορίαν ἔλαβον» (1140 Ε).
(7) Από την συνεκφορά της φράσης η ετυμολογική ερμηνεία του ονόματος «άνθρωπος». Βλ. Πλάτων., Κρατύλος, 399a1-399c9.
