Όταν μεγαλώνεις ένα μη λεκτικό αυτιστικό παιδί στην Ελλάδα νιώθεις μόνος. Δεν είναι μόνο η έλλειψη υποστήριξης υποδομών ή ακόμα και ενσυναίσθησης από το κοινωνικό ή και το οικογενειακό περιβάλλον, αλλά και ότι είναι μία πλευρά του αυτισμού που πολλοί προτιμούν να μένει κρυμμένη.
Με αυτή την πλευρά ασχολήθηκε η εξαιρετική ελληνική ταινία μικρού μήκους «Η Ρουτίνα» παραγωγής του 2015 σε σενάριο και παραγωγή της Καλλιόπης Βίλλυ Κωτούλα που μίλησε στο nevronas.gr για αυτό που οραματίστηκε και έκανε πραγματικότητα.
του Βαγγέλη Καρατζά – Πατέρας παιδιού στο Φάσμα του Αυτισμού
Παρακολουθούμε την καθημερινότητα ενός μη λεκτικού ενήλικα, του Βαγγέλη καθώς και της οικογένειάς του αλλά παράλληλα και τη ρουτίνα του γείτονά του Γιάννη, που φαίνεται να ενοχλείται από την παρουσία του Βαγγέλη στην πολυκατοικία . Κάτι που δυστυχώς είναι αρκετά συνηθισμένο.
Είδα το γιο μου…
Έχοντας δει αρκετές ταινίες και σειρές αναγωρίζω ενίοτε, κάποια οικεία χαρακτηριστκά του αυτισμού στους χαρακτήρες που απεικονίζουν. Κάθε αυτιστικός άνθρωπος όμως είναι διαφορετικός και αυτό που βλέπουμε στην οθόνη, διαφέρει αρκετά από αυτό που ζει ο καθένας μας.
Στην περίπτωση όμως του Ιάσονα Παπαματθαίου που υποδύεται τον Βαγγέλη, με τον τρόπο που βούρτσιζε τα δόντια του, στον τρόπο που έφερε τις παντόφλες τη μητέρα του, στο πως χαιρόταν πάνω στο μηχανάκι, ακόμα και στο ξέσπασμα θυμού του είδα τον γιο μου. Είναι πρώτη φορά που μου συμβαίνει αυτό.
Προϊόν σκληρής εργασίας και αγάπης…
Εκτίμησα το ποσό μεθοδική και σκληρή εργασία χρειάστηκε για να φτάσει σε αυτό το αποτέλεσμα η ταινία: μία ρεαλιστική απεικόνιση ενός μέρος του αυτιστικού φάσματος που δεν μπορεί να είναι αντιπροσωπευτικό για όλους και δεν χρειάζεται άλλωστε.
Η ερμηνευτική δεινότητα του ηθοποιού σε συνδυασμό με τις σκηνοθετικές οδηγίες του Δημήτρης Άντζου και τις γνώσεις της σεναριογράφου, έφεραν το αποτέλεσμα που βλέπουμε στην οθόνη μας. Στο πρόσωπο της Φωτεινής Ντεμίρη βλεπουμε την κούραση, την στωικότητα αλλά και την χωρίς όρια αγάπη της μητέρας του Βαγγέλη. Δεν χρειάζεται να πω τίποτα για τον Τάκη Παπαματθαίου, όλοι γωρίζουμε την αμεσότητα του. Στο χαρακτήρα του Γιάννη, που υποδύεται ο Γιάννης Γρανίδης, βλέπουμε πως ένας αυτιστικός άνθρωπος μπορεί να μας αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα και να κάνει τη ζωή μας πιο όμορφη, αρκεί να αφήσουμε στην άκρη τις προκαταλήψεις μας.
Θέλω να γράψω πολλά ακόμα αλλά ο καταλληλότερος άνθρωπος να μιλήσει για την ταινία είναι η γυναίκα που την εμπνεύστηκε.
Η Καλλιόπη Βίλλυ Κωτούλα μιλάει στο nevronas.gr για την ταινία
Μία ελληνική ταινία με κεντρικό ήρωα έναν μη λεκτικό αυτιστικό ενήλικα. Πώς αποφασίσατε να χρησιμοποιήσετε τον κινηματογραφικό φακό ως εργαλείο ενημέρωσης για ένα από τα λιγότερα ορατά κομμάτια της κοινωνίας μας;
Ο κινηματογραφικός φακός εκτός από εργαλείο ενημέρωσης όπως προαναφέρατε στην ερώτηση σας, είναι ένα μέσο που στις μέρες έχει μετασχηματιστεί αποκτώντας έναν ανθρώπινο τρόπο ύπαρξης.Η ύπαρξη του αυτή μας επιτρέπει ν’ αποτυπώσουμε τον ρεαλισμό σε κομμάτια της κοινωνίας και εδώ θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω με την λέξη “Αόρατος” γιατί ένα άτομο στο φάσμα του Αυτισμού, είναι ευδιάκριτο και μπορεί να γίνει αντιληπτό από την όραση ενός ανθρώπου με τυπική ανάπτυξη , αλλά όμως η λογική του δεν του επιτρέπει να κατανοήσει και να εμβαθύνει στην λειτουργικότητα της συμπεριφοράς του Ατόμου που ανήκει στο Φάσμα του Αυτισμού εξαιτίας της άγνοιας.
Η Ρουτίνα έχει την ιδιότητα του Φάρου: Προσπαθεί να φωτίσει ένα μέρος των ανεξήγητων συμπεριφορών και οι δημιουργοί της ταινίας, θεωρούμε τους εαυτούς μας ως φαροφύλακες με κύριο στόχο να εξαλείψουμε τα περίεργα και άβολα βλέμματα των ανθρώπων, όταν θα έχουν την πρώτη τους οπτική επαφή μ’ ένα άτομο που ανήκει στο Φάσμα του Αυτισμού.
Ζώντας κάθε μέρα τον αυτισμό, στο πρόσωπο του Ιάσονα Παπαματθαίου δεν βλέπω έναν ηθοποιό σε ρόλο, βλέπω τον Βαγγέλη έναν αυτιστικό ενήλικα… Ποια ήταν η προετοιμασία όχι μόνο του ηθοποιού αλλά και όλης της ομάδας για να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα;
Ο Ιάσονας Παπαματθαίου είναι ένας χαρισματικός ηθοποιός και εδώ μου δίνετε η ευκαιρία να εκφράσω δημόσια πόσο υπόχρεη είμαι, που συνεργαστήκαμε και μ’ εμπιστεύτηκε ώστε να μπορέσει να αποδώσει τον ρόλο του στο μέγιστο βαθμό.
Στην αρχή θυμάμαι πως φοβισμένος και ανέγνωμος για ότι αφορά το Φάσμα του Αυτισμού. Τον καθησύχασα λέγοντας του πως θα τον καθοδηγώ καθόλη τη διάρκεια των γυρισμάτων.
Στις πρόβες του έδειχνα μερικές ανεπιθύμητες συμπεριφορές που μπορεί να εμφανίσουν τα μη λεκτικά άτομα στο Φάσμα του Αυτισμού και του εξήγησα τους λογούς που πιθανόν να πυροδοτούν αυτές τις συμπεριφορές. Ακόμη θυμάσαι με πόση προσοχή με άκουγε και στη συνέχεια πόσο συγκεντρωμένος και αληθινός υπήρξε στον ρόλο του! Τον ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου και του εύχομαι κάθε επιτυχία στα νέα του επαγγελματικά βήματα!
Ο Βαγγέλης στην ταινία είναι καταλυτική παρουσία για όλους. Πόσο σας έχει αλλάξει εσάς προσωπικά ο αυτισμός, αφού υπενθυμίζω ότι εργάζεστε 14 χρόνια στην ειδική αγωγή;
Ερώτηση που στοχεύει απευθείας στην καρδιά μου! Πόσο μ’ έχει αλλάξει ο Αυτισμός; Εργάζομαι 14 χρόνια στο Κέντρο Ημέρας Σείριος που ανήκει στην Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων https://autismgreece.gr (Ε.Ε.Π.Α.Α.) και νιώθω ότι εργάζομαι μόνο μια ημέρα! Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να εργάζεται κάπου αλλού!
Μέσα σε αυτά τα χρόνια που εργάζομαι άκουγα και ακούω μέχρι και σήμερα για το βουνό της απόγνωσης που ονομάζεται ¨Μεγαλώνουμε εμείς και το παιδί” που ανεβαίνουν καθημερινά οι γονείς των ατόμων με ΔΑΦ. Ένα βουνό δύσβατο, με μπερδεμένα μονοπάτια που μερικές φορές οδηγούν σε αδιέξοδα και ακόμη χειρότερα μπορεί να καταλήξουν σε φωλιές είτε ήρεμων είτε άγριων θηρίων.
Και η μόνη τους πυξίδα τα παιδιά τους… που προσπαθούν να τα οδηγήσουν σ’ ένα ισότιμο και ασφαλές περιβάλλον ώστε να τους προσφέρουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής… και κάπου εκεί βρίσκομαι εγώ και όλοι όσοι εργαζόμαστε στη ψυχική υγεία, για να τους απλώσουμε το χέρι μας και να τους δώσουμε αυτά που δικαιούνται!
Είμαι ευγνώμων που αναπνέω τον ίδιο αέρα με τα άτομα που ανήκουν στο Φάσμα του Αυτισμού και κάθε φορά που πληγώνονται ή παραγκωνίζονται, νιώθω να χάνω ένα μέρος της αναπνοής μου, ν’ ασφυκτιώ…
Ελπίζω όμως πως κάποια μέρα θ’ αναπνέουμε τον ίδιο αέρα χωρίς κάποιος να μας στερεί το οξυγόνο.
Έχω την εντύπωση όμως ότι αυτή η ταινία άλλαξε και το ρου της ζωής σας σε πολλά επίπεδα. Θέλετε να μιλήσετε για αυτό;
Η Ρουτίνα άλλαξε καθοριστικά την ζωή μου, διότι εκεί συνάντησα τον μετέπειτα σύζυγο μου Νικόλαο Κακωνά, ο όποιος ήταν ο κινηματογραφιστής και ο μοντέρ της Ρουτίνας. Γνωριστήκαμε, ερωτευτήκαμε και συμπορευόμαστε μέχρι και σήμερα μαζί με την μικρή κόρη μας! Το θαύμα της ζωή μας! Με τον σύζυγο μου έχουμε ιδρύσει μια ανεξάρτητη κινηματογραφική εταιρεία, όπου υλοποιούμε ταινίες μικρού μήκους με κύριο άξονα τα κοινωνικά θέματα της χώρας μας. Μπορείτε να δείτε μερικές από τις ταινίες μας στον επίσημο ιστότοπο μας www.creativeiconfilms.com και να μας πείτε την άποψη σας!
Απομόνωση, έμφυλη βια, αυτισμός, bullying, οι ταινίες που έχει δημιουργήσει η ομάδα σας, στο κέντρο δημιουργικά βάζει πάντα τον άνθρωπο. Ποιο θέμα θα θέλατε να προσεγγίσετε δημιουργικά στο μέλλον;
Το επόμενο μας κινηματογραφικό βήμα, θα αφορά μια ταινία μικρού μήκους την παιδική κακοποίηση / παρενόχληση μέσα από το ίδιο το οικογενειακό περιβάλλον. Έχω ολοκληρώσει το σενάριο και γνωρίζω εξ αρχής πως είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, μια πρόκληση για την κινηματογραφική μας ομάδα και ευελπιστώ πως το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας θα δικαιώσει τόσο εμάς τους δημιουργούς, όσο και τους θεατές!
Η ταινία 8 χρόνια μετά την κυκλοφορία της, είναι ακόμα πιο επίκαιρα απαραίτητη μετά από τον βάρβαρο θάνατο του Αντώνη. Πόσο επικίνδυνη είναι η χώρα για κάποιον σαν τον Αντώνη, τον Βαγγέλη τον οποιονδήποτε διαφορετικό που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του;
Θα μου επιτρέψετε να σας πω, πως δεν είναι μόνο επικίνδυνη η χώρα, τα πάντα μπορεί να γίνουν εν δυνάμει επικίνδυνα για κάποιον που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Όσο ακίνδυνο και αν μοιάζει ένα κεφάλι καρφίτσας, τόσο επικίνδυνο μπορεί να γίνει αν πέσει στις σκέψεις ενός άμυαλου κεφαλιού. Ίσως τώρα οι περιστάσεις και οι συνθήκες επιβάλλουν περισσότερο από ποτέ την ενημέρωση, την εκπαίδευση και ειδικά την ενσυναίσθηση σε όλα τα επαγγελματικά πεδία.
Κυρίως όμως η εκπαίδευση πρέπει να ξεκινήσει από τα σχολεία! Είναι χρέος της πολιτείας να εντάξει σε όλες τις σχολικές βαθμίδες την ενημέρωση για την διαφορετικότητα, την αποδοχή και την συνεργασία! Ώστε να μην ξανά υπάρξουν εγκληματικές πράξεις προς κανέναν άνθρωπο και δη στους πιο ανυπεράσπιστους…
Έχουμε όλοι την ευκαιρία να δούμε την ταινία διαδικτυακά εδώ… αλλά και στο 2o Nevronas FESTival στην Τεχνόπολη όπου μπορείτε να γνωρίσετε και τους συντελεστές της.