Πόσο πραγματικά ανοιχτοί είμαστε στη διαφορετικότητα; Πόσο διατεθειμένοι είμαστε να ακούσουμε κριτική για τις αντιλήψεις μας, γι’ αυτούς που μάθαμε να θαυμάζουμε ακόμα και για τον ίδιο μας τον εαυτό;
του Βαγγέλη Καρατζά – Πατέρας παιδιού στο Φάσμα του Αυτισμού
Η αυτιστική stand up κωμικός Hannah Gadsby με την παράσταση της Nanette παραγωγής Netflix του 2018, δοκίμασε αλλά και αμφισβήτησε τα όρια της ανεκτικότητας μας, προκάλεσε συζητήσεις και άλλαξε το πρόσωπο της κωμωδίας.
Παγίδα…
Η Gadsby ήταν γνωστή στην Αυστραλία ως κωμικός, που σχολίαζε συνήθως θέματα σεξισμού και σεξουαλικής ταυτότητας. Στην παράσταση της “Nanette” στην όπερα του Σίδνεϊ, για το Netflix, έστησε μια παγίδα στο κοινό, που νόμιζε ότι θα παρακολουθήσει ένα ακόμα κωμικό σόου. Και ξεκίνησε κάπως έτσι, σαν συνηθισμένη κωμωδία… Αλλά κατέληξε τελείως διαφορετικά, κάνοντας την Gadsby παγκοσμίως γνωστή, με δύο ακόμη αφιερώματα στο Netflix, παραστάσεις σε ολόκληρο τον κόσμο και χιλιάδες να εκφράζουν διαδικτυακά το απύθμενο μίσος τους απέναντί της.
Κατηγορώ…
Γιατί όλα αυτά; Γιατί σιγά-σιγά το σόου μετατράπηκε σε μία εξομολόγηση για το πως η κωμωδία με τον τρόπο που έχει διδαχθεί και καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια ήταν τοξική για την ίδια την Gadsby. Όπως είπε χαρακτηριστικά, ο αυτοσαρκασμός δεν είναι ταπεινότητα είναι αυτοταπείνωση. Αποφάσισε λοιπόν να σταματήσει να το κάνει αυτό και να πει την ιστορία της χωρίς τους συμβιβασμούς που επιβάλλει η νόρμα της κωμωδίας.Την ιστορία ενός κοριτσιού που κατάλαβε ότι είναι λεσβία στην Τασμανία, ένα θρησκόληπτο νησί κάτω (!) από την Αυστραλία, όπου οι λέξεις σεβασμός και ανεκτικότητα στη διαφορετικότητα ήταν άγνωστες. Εκεί έμαθε να ντρέπεται για τον εαυτό της, εκεί έμαθε ότι είναι επικίνδυνο να είσαι διαφορετικός. Όχι μεταφορικά αλλά κυριολεκτικά επειδή είναι πολύ πιο πιθανό να γίνεις θύμα ψυχικής, σεξουαλικής ή και σωματικής βίας.
Ένα τεράστιο θέατρο έμεινε σιωπηλό παρακολουθώντας την Gadsby να ξεγυμνώνει την ψυχή της, αποκαλύπτοντας αυτά που έχει υποστεί και φέρνοντας στο φως τα τραύματα της σε μία από τις πιο δυνατές τηλεοπτικές στιγμές που έχω δει στη ζωή μου.
Αυτισμός…
Την ίδια περίπου εποχή η Gadsby διαγνώστηκε ως αυτιστική και ήταν ότι καλύτερο για την ίδια γιατί όπως λέει ήταν σαν να πήρε τα κλειδιά της πόλης της. Γνωρίζοντας ότι είναι αυτιστική κατάλαβε πολλά πράγματα για τον εαυτό της και αναζήτησε τη βοήθεια που χρειάζεται για να διαχειρίστεί μία πραγματικότητα που δεν είναι καθόλου εύκολη για τα νευροδιαφορετικά άτομα.
Στο δεύτερο αφιέρωμα του Netflix “Douglas” μιλάει αρκετά για τον αυτισμό.
Ο συνειρμικός τρόπος σκέψης της, το λεπτό και εγκεφαλικό χιούμορ της (το αδικεί πολύ η μετάφραση, αν ξέρετε καλά αγγλικά θα το εκτιμήσετε περισσότερο) αλλά και η μεθοδικότητα με την οποία στήνει το σόου της, δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για τον αυτισμό της. Άλλωστε της το έλεγαν για χρόνια άνθρωποι από το κοινό πριν διαγνωστεί: «Εσύ είσαι αυτιστική». Στην παράσταση σατιρίζει και τον όρο αυτιστικός «υψηλής λειτουργικότητας» καθώς και αυτούς που πιστεύουν ότι οι εμβολιασμοί προκαλούν τον αυτισμό που είναι η μεγαλύτερη ανοησία από αυτά που έχω ακούσει για τον αυτισμό…
30+1 βλακείες, που έχω ακούσει για τον Αυτισμό…
Αποδόμηση…
Όσο κι αν δεν θέλουν να το παραδεχτούν οι επικριτές της, περνάει τα μηνύματα που θέλει αλλα ταυτόχρονα είναι και πραγματικά αστεία. Ο τρόπος που αποδομεί την θεματολογία της αναγέννησης, που ξεσκεπάζει τον μισογυνισμό του Πικάσο, ο σχολιασμός της για τον Άγιο Βερνάρδο και η περίεργη ιστορία με το πάρκο σκύλων είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα του χιούμορ της.
Εμένα προσωπικά μου αρέσει η ασεβής και χωρίς όρια stand up κωμωδία που σατιρίζει τους πάντες, χωρίς αποκλεισμούς και πιστεύω ότι τίποτα δεν πρέπει να μένει στο απυρόβλητο. Αυτό που κάνει η Gadsby είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Δεν συμφωνώ με όλα όσα λέει και δεν χρειάζεται απαραίτητα, αλλά εκτίμησα την ειλικρίνεια, το πάθος και το θάρρος της.
Μην τα δείτε…
Εάν έχετε ομοφοβικές, ρατσιστικές και σεξιστικές αντιλήψεις μείνετε μακρυά από τα σόου της Gadsby. Αν θεωρείτε κωμωδία αυτό που βλέπουμε στην ελληνική τηλεόραση και στις επιθεωρήσεις του καλοκαιριού μην μπείτε καν στον κόπο, θα βαρεθείτε. Αν έχετε μία αποστειρωμένη και μονοδιάστατη εικόνα του αυτισμού, ξεκομμένη από την σύγχρονη πραγματικότητα και την κοινωνία που ολοένα αλλάζει, δεν θα εκτιμήσετε την Ηannah Gadsby Αλλά αν θέλετε να δείτε ένα αυτιστικό άνθρωπο που βρήκε το θάρρος να μιλήσει για την διαφορετικότητα του σε όλες τις μορφές της, το τραύμα και την ανάγκη να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα, τότε ναι, θα σας σύστηνα να τα δείτε.
