Τα σχολεία ανοίγουν, ο καιρός δροσίζει, τα φύλλα πέφτουν. Με άλλα λόγια ήρθε το φθινόπωρο! Μαζί όμως με όλα τα υπόλοιπα, το φθινόπωρο επαναφέρει μία ιδιαίτερα ανησυχητική έξαρση στην εποχική κατάθλιψη.
της Νάνσυ Παναγουλοπούλου – Δημοσιογράφος
Η εποχική κατάθλιψη (ΕΚ), (Seasonal Depression-SD ή Seasonal Affective Disorder-SAD), είναι μια ψυχολογική κατάσταση με συμπτώματα που ξεκινούν το φθινόπωρο και συνεχίζονται τους χειμερινούς μήνες, μειώνοντας την ενέργειά σας και κάνοντάς σας πιο μελαγχολικούς. Αυτά τα συμπτώματα συχνά υποχωρούν κατά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες.
Λιγότερο συχνά, το SAD (Seasonal Affective Disorder) προκαλεί κατάθλιψη την άνοιξη ή τις αρχές του καλοκαιριού και υποχωρεί κατά τους φθινοπωρινούς ή χειμερινούς μήνες.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, αυτό το εποχικό φαινόμενο επηρεάζει εντονότερα τις γυναίκες ηλικίας 15-55 ετών, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες. Μάλιστα, φαίνεται πως αυτές οι γυναίκες επηρεάζονται από τον πιο μελαγχολικό καιρό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Τα συμπτώματα της χειμερινής εποχικής κατάθλιψης περιλαμβάνουν:
- Χαμηλή ενέργεια
- Αύξηση βάρους
- Υπνηλία
- Αλλαγή διατροφικών συνηθειών, συνήθως αυξημένη επιθυμία για κατανάλωση υδατανθράκων
Στη γενική συμπτωματολογία της εποχικής κατάθλιψης συγκαταλέγονται επίσης:
- Πεσμένη ενέργεια, δυσθυμία και ανηδονία
- Έλλειψη συγκέντρωσης και απώλεια ενδιαφέροντος για αγαπημένες ασχολίες
- Αίσθηση ενοχής και έλλειψη αυτοπεποίθησης
- Απελπισία και έλλειψη διάθεσης για ζωή
Φαινομενικά, πρόκειται για αρκετά συνηθισμένα μελαγχολικά συναισθήματα που πάντα συνοδεύουν την άφιξη του φθινοπώρου, την ίδια στιγμή όμως οι διαφορές με τη συμβατική κατάθλιψη είναι ελάχιστες. Έτσι, το ψυχολογικό αυτό φαινόμενο είναι ιδιαίτερα εύκολο να παραμείνει αδιάγνωστο αλλά συνεχίζει να είναι πάρα πολύ επικίνδυνο.
Προτείνεται η επίσκεψη σε ειδικό ψυχικής υγείας μετά από μερικές ημέρες επιμονής των συμπτωμάτων, ειδικά της ανηδονίας και της απώλειας ενδιαφέροντος για ασχολίες που κάποτε κέντριζαν το ενδιαφέρον.
Τα άτομα που έχουν ήδη διαγνωστεί με διπολική διαταραχή έχουν αυξημένο κίνδυνο έκφρασης εποχικής κατάθλιψης, την οποία κατά τους χειμερινούς μήνες εκφράζουν με καταθλιπτικά συμπτώματα. Ειδική μνεία αξίζει η στροφή στην κατάχρηση αλκοόλ και οι αυτοκτονικοί ιδεασμοί, οι οποίοι χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης από ειδικούς.
Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, Πέμπτη Έκδοση (DSM-5), το εργαλείο ταξινόμησης ψυχικών διαταραχών της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας, η διάγνωση της εποχικής κατάθλιψης μπορεί να γίνει μετά από 2 χρόνια εποχικών συμπτωμάτων, δίχως καταθλιπτικά συμπτώματα, εκτός της συγκεκριμένης εποχής.
Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό εποχικής κατάθλιψης είναι πιο επιρρεπείς στην εν λόγω συναισθηματική κατάσταση. Ακόμη, οι γυναίκες λαμβάνουν μια τέτοια διάγνωση πολύ συχνότερα από τους άνδρες – περίπου τέσσερις φορές συχνότερα.
Αντιμετωπίζοντας την εποχική κατάθλιψη…
Μην υποτιμάτε αυτό το ετήσιο συναίσθημα ως απλώς μια περίπτωση «χειμωνιάτικης μελαγχολίας» που πρέπει να αντιμετωπίσετε μόνοι σας. Λάβετε μέτρα για να διατηρήσετε τη διάθεση και το κίνητρό σας σταθερά καθ’όλη τη διάρκεια του έτους.
Εκτός από την επίσκεψη σε ειδικό ψυχικής υγείας (ψυχολόγο, ψυχίατρο) και ενδεχομένως τη χορήγηση αντικαταθλιπτικών σε πιο ιδιάζουσες περιπτώσεις, υπάρχουν και πιο απλές μέθοδοι πιθανής αντιμετώπισης της εποχικής κατάθλιψης. Η πιο αποδεκτή είναι η έκθεση του ατόμου στο φως του ήλιου, το οποίο ενδέχεται να ανακουφίσει κάποια από τα συμπτώματά του. Επίσης προτείνεται η υιοθέτηση μιας πιο ισορροπημένης διατροφής, σε συνδυασμό με συχνή άσκηση. Η παραμονή κοντά στα οικεία πρόσωπα προτείνεται επίσης, ενώ καλό θα ήταν να συζητηθούν τα συμπτώματα με αυτά τα πρόσωπα. Τέλος, πρέπει να επισημανθεί η ανάγκη της βοήθειας από ειδικό.
Αν και η εποχική κατάθλιψη δεν πρόκειται να φύγει έτσι απλά, ένας ειδικός μπορεί να σχεδιάσει μια εξατομικευμένη προσέγγιση της εποχικής κατάθλιψης και να συμβάλλει στη γρηγορότερη και ολιστική αντιμετώπισή της.
Γράφει: η Νάνσυ Παναγουλοπούλου – Δημοσιογράφος
Πηγές:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/seasonal-affective-disorder/symptoms-causes/syc-20364651
https://www.onmed.gr/ygeia-psyhikh/story/362919/epoxiki-katathlipsi-poioys-epireazei-perissotero-poia-einai-ta-symptomata
https://americanaddictioncenters.org/treating-depression-substance-abuse/sad
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/seasonal-affective-disorder
