«Έλα όπως είσαι»: Το σεξ ως βασικό δικαίωμα των ΑμεΑ

Σεξ και αναπηρία είναι δύο λέξεις που πολύ σπάνια τις βλέπουμε μαζί (ιδιαίτερα στην Ελλάδα). Ίσως φταίει το γεγονός ότι το σεξ είναι βασική και αρχέγονη ανάγκη όλων μας. Αυτό υπονομεύει την ρητορική των «ειδικών αναγκών» και ενοχλεί τον πουριτανισμό αυτών που βλέπουν τους ανθρώπους με αναπηρία μονοδιάστατα.

του Βαγγέλη Καρατζά – Πατέρας παιδιού στο Φάσμα του Αυτισμού

Η ταινία «Έλα όπως είσαι» (Come as you are) του 2019 ασχολείται με αυτό το θέμα έξυπνα, χρησιμοποιώντας ως όχημα την κωμωδία.

Τρεις νέοι άνδρες Ο Ματ, ο Σκοτ και ο Μο, βρίσκονται σε διαφορετικές ηλικίες, ανήκουν σε διαφορετικές φυλές, έχουν διαφορετικές αναπηρίες αλλά τους ενώνει ένα πράγμα… είναι και οι τρεις παρθένοι.
Αποφασίζουν λοιπόν να κάνουν ένα road trip από τις ΗΠΑ στη γαλλόφωνη περιοχή του Καναδά για να βρουν έναν οίκο ανοχής εξειδικευμένο για ΑμεΑ.

Για να γίνει αυτό το ταξίδι, θα χρειαστούν τις υπηρεσίες μιας νοσηλεύτριας-οδηγού, της Σάμ (την υποδύεται η Γκαμπουρέι Σίντιμπε από το συγκλονιστικό «Precious» των δύο όσκαρ)

Ιδέα του Σκοτ…

Ο Scott είναι ένας 24χρονος χρήστης αμαξιδίου με τετραπληγία που όπως όλοι οι άντρες της ηλικίας του (και όχι μόνο σας διαβεβαιώνω) σκέφτεται όλη μέρα το σεξ.

Και το σκέφτεται δικαιολογημένα ακόμα πιο έντονα γιατί λόγω της φύσης της αναπηρίας του δεν έχει ούτε τη δυνατότητα να αυνανιστεί ούτε έχει καν την επιλογή της ιδιωτικότητας. Αυτό γίνεται φανερό στη σκηνή που ξυπνάει μετά από ένα ερωτικό όνειρο με έντονη στύση και πρέπει να υπομένει την άβολη διαδικασία, ενώ βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση, να τον γδύσει και να τον κάνει μπάνιο η μητέρα του.

Οπότε φαίνεται λογικό να είναι αυτός που βάζει την ιδέα στους υπόλοιπους.

Το κωμικό στοιχείο…

Η ταινία δεν παίρνει άμεσα μπροστά αλλά σύντομα βρίσκει το ρυθμό της.

Από τη μία είναι ο Σκοτ με την αθυροστομία του και με την παντελή έλλειψη τακτ και πολιτικής ορθότητας που έρχεται σε αντίθεση με τη σοβαρότητα και την ωριμότητα του Μο.

Από την άλλη είναι οι σουρεαλιστικές καταστάσεις όπως ο καυγάς στο μπαρ ή σκηνές όπου ο τυφλός Μο είναι αυτός που πρέπει να ψωνίσει ένα πορνοπεριοδικό ή να οδηγήσει το αυτοκίνητο (καμία σχέση με την σκηνή του Αλ Πατσίνο στο άρωμα γυναίκας), η σκηνή με τον αστυνομικό και ίσως η απρόσμενη περίσταση για ραπ τραγούδι που έχετε δει ποτέ.

Δεν είναι μόνο κωμωδία όμως…

Οι τρεις ήρωες της ταινίας θα δουν μπροστά τους και το bullying και τη συγκατάβαση (αν και η σκηνή με τον αστυνομικό είναι αστεία) και τους περιορισμούς που φέρνει στη ζωή τους η αναπηρία.

Ο Μο αν και 35 χρόνων ακόμα δεν έχει φύγει ποτέ μακριά από τη μητέρα του.
Ο Ματ βλέπει ότι η σχέση με την κοπέλα του είναι αδιέξοδη. Το άθλημα που αγαπούσε, το μποξ, είναι πια παρελθόν για αυτόν.

Το χειρότερο όμως για τους ήρωες της ταινίας είναι ότι αντιμετωπίζονται ακόμα σαν παιδιά και όχι σαν ενήλικες.

Και αυτό είναι ένα μήνυμα που περνάει η ταινία, ότι ακόμα και άτομα με αναπηρία που δεν μπορούν πρακτικά να ζήσουν τελείως ανεξάρτητα χωρίς τη βοήθεια κάποιου φροντιστή, έχουν το δικαίωμα της αυτονόμησης και της προσωπικής ζωής.

Δεν είναι μόνο το θέμα της σεξουαλικότητας, είναι φυσική ανάγκη κάθε ενήλικα να απομακρυνθεί από την οικογενειακή εστία, να βιώσει εμπειρίες, να κάνει πράγματα χωρίς την επίβλεψη ή την έγκριση κανενός.

Και εκτός από το σεξ που όντως είναι ένα ισχυρό κίνητρο γιατί πέρα από ανάγκη, είναι μία απόλαυση που δικαιούνται να βιώσουν όλοι, οι τρεις νέοι έχουν την ανάγκη να ξεπεράσουν είτε τα δικά τους όρια είτε τα όρια που τους θέτει η κοινωνία ή το οικογενειακό τους περιβάλλον.

Και αυτό είναι που κάνει το ταξίδι τόσο σημαντικό.

Ανατροπές…

Υπάρχουν δύο πράγματα που αλλάζουν την πορεία της ταινίας. Μία δυσάρεστη τροπή δίνει ακόμα μεγαλύτερο βάρος στο ταξίδι και αλλάζει σημαντικά τον τόνο της ταινίας προσθέτοντας το στοιχείο της συγκίνησης και φέρνοντας τους τρεις φίλους πολύ πιο κοντά και βέβαια η μεγαλύτερη ανατροπή στη ζωή όλων μας… το ερωτικό στοιχείο.

Ευτυχώς την έλξη που νιώθουμε για έναν άνθρωπο δεν μπορούμε να την προγραμματίσουμε ή να την προβλέψουμε.

Συνήθως όπως και στην ταινία έρχεται στο πιο περίεργο timing και δεν υπακούει σε κοινωνικά στερεότυπα ή σωματικά πρότυπα. Και ο τρόπος που παρουσιάζεται αυτό στην ταινία γίνεται τρυφερά και πολύ φυσικά.

Remake…

Η ταινία όπως αναφέρεται και στους τίτλους τέλους βασίστηκε στις πραγματικές εμπειρίες του Asta Philpot που εμφανίζεται σε βίντεο στους τίτλους τέλους.

Ο ίδιος ενέπνευσε και την Βελγική Hasta La Vista του 2011 καθως και το ντοκιμαντέρ του BBC «For One Night Only» του 2007.

Την προτείνω γιατί θα γελάσετε, θα συγκινηθείτε και γιατί χρειαζόμαστε ταινίες σαν κι αυτήν που μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.

Και ας μιλήσουμε για τις νοητικές αναπηρίες και τη σεξουαλικότητα διαβάζοντας το άρθρο Autism Stories | Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση… «Εγώ και ο Χρήστος είμαστε περίπου συνομήλικοι (40+)…».

Διαπίστωσα ότι είναι ένα θέμα που δεν θίγεται σχεδόν ποτέ και ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Ακόμα περισσότερο βέβαια το θέμα της γυναικεία σεξουαλικότητας και της αναπηρίας. Κινηματογραφικές εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα είναι το «Yo, Tambien» του 2009 και το θαρραλέο «Margarita with a Straw» του 2014

Ας αφήσουμε λοιπόν στην άκρη την υποκρισία μας και την όψιμη ηθικολογία που τη συνοδεύει και ας ανοίξουμε τη συζήτηση για το πώς σαν κοινωνία θα εκπαιδευτούμε και θα βοηθήσουμε να γίνει πραγματικά προσβάσιμο για όλους ένα το πιο σημαντικά και αναπόσπαστα κομμάτια της ζωής μας,
απαραίτητο για την αυτοπεποίθηση και την ψυχική υγεία κάθε ατόμου… η σεξουαλικότητα.