Πριν από δύο χρόνια περίπου ήρθαν στο μάθημα μου δύο αδερφάκια, ο Α. (5 χρονών) και ο μικρότερος του αδελφός κατά ένα χρόνο ο Β. (4 χρονών). Αρχικά είχα την εντύπωση ότι πρόκειται για δύο συνηθισμένα παιδάκια, τα οποία ενσωματώθηκαν στο μάθημα του Τζούντο, χωρίς να μου κινήσουν υποψίες για τυχόν δυσκολίες συμπεριφοράς.
του Μηνά Φιλίππου – Γυμναστής – Προπονητής Τζούντο
Όμως τα πρώτα προβλήματα δεν άργησαν να φανούν…
Ο μικρός αδελφός, ο Β.(4 ετών), κάποιες στιγμές και χωρίς προφανή λόγο παρουσίαζε σημάδια απειθαρχίας και αδιαφορίας σε δραστηριότητες που, σε προηγούμενες συμμετοχές του, τον χαροποιούσαν ιδιαίτερα. Προσπάθησα πολλές φορές να κατανοήσω τι συμβαίνει μέσα του, μιλώντας μαζί του όποτε συνέβαινε κάτι αντίστοιχο. Γρήγορα κατάλαβα ότι υπάρχει έντονη δυσκολία διαχείρισης συναισθημάτων, αφού σε κάθε ώριμη και απλή μας συζήτηση έβαζε τα κλάματα, σφίγγοντας τα χέρια του, τα μάτια του, τα δόντια του… Πολλές φορές έδινε την εντύπωση ότι θα μου ορμήσει και θα με χτυπήσει.
Έπρεπε να το συζητήσω με τους γονείς του και τότε έμαθα αυτό που έπρεπε να ξέρω εξ αρχής. Ο Β. είχε διαγνωστεί με δυσκολία διαχειρίσης θυμού και έπαιρνε και φάρμακα για επιληπτικές κρίσεις που είχε παρουσιάσει (μάλιστα, σε μία από αυτές είχε λιποθυμήσει στο σχολείο).
Μέσα στο μάθημα η συμμετοχή του Β. ήταν τις περισσότερες φορές ικανοποιητική, ενώ κάποιες φορές με δοκίμαζε με άρνηση εκτέλεσης μιας δεξιότητας ή απλά σε μία οδηγία. Μία άρνηση που σε καμία περίπτωση δεν ήταν εσκεμμένη, καθώς τις περισσότερες φορές ήθελε να είναι συνέχεια δίπλα στον αδερφό του ή να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο μαζί του, σε κάποιες δραστηριότητες…
Αυτό όμως, ήταν κάτι που δεν έπρεπε να του το επιτρέπω, καθώς κάθε παιδί, ανάλογα με την ηλικία του και το επίπεδο ζώνης του, καθόταν σε μια συγκεκριμένη θέση ή είχε πρωταγωνιστικό ρόλο με την σειρά του (και όχι συνεχώς). Στην περίπτωση λοιπόν που συνέβαινε κάτι τέτοιο, σταματούσα το μάθημα χωρίς να δείχνω θυμό, ούτε καν να ανεβάζω τον τόνο της φωνής μου. Εξηγούσα ότι έχουμε κανόνες και εφόσον δεν τους τηρούμε πρέπει να αναλάβουμε και τις ευθύνες μας. Έτσι, πολλές φορές το μάθημα σταματούσε για 10-15 λεπτά περίπου όπου καθόμασταν όλοι οκλαδόν χωρίς να μιλάμε και να σχολιάζουμε. Τους χρέωνα την ευθύνη των πράξεων τους. Έβαζα κάποια παιδιά, λίγο μεγαλύτερά του, να του εξηγούν ότι εάν δεν πάει στην θέση του δεν θα ξεκινήσει το μάθημα.
Είναι πραγματικά απίστευτος ο κώδικας επικοινωνίας που έχουν τα παιδιά μεταξύ τους καθώς αποδέχονται πιο εύκολα μια παρατήρηση από συνομηλίκους τους, παρά από έναν μεγαλύτερο.
Άλλες φορές, μετά από μια σχεδόν αποτυχημένη ενέργεια, σε μία απλή τεχνική, του ζήταγα να την ξανακάνει, όπως κάνω με όλους τους μαθητές μου. Αυτή ήταν η στιγμή που θόλωνε και κοκάλωνε, γουρλωνε τα μάτια του και σφιγγόταν τόσο πολύ, σαν να μην έπαιρνε ανάσα, ενώ με κοιτούσε έντονα σαν να του είχα κάνει κάτι κακό.
Ήταν η στιγμή που πάθαινε κρίση. Ήξερα όμως τι έπρεπε να κάνω και λόγω των μεταπτυχιακών μου σπουδών στην ειδική φυσική αγωγή, αλλά κυρίως από την εμπειρία μου σε διάφορα ειδικά σχολεία που έκανα την πρακτική μου… Καθόμουν λοιπόν στα γόνατα για να είμαι όσο το δυνατόν στο ίδιο ύψος με αυτόν, για να μην έχει την εντύπωση της επίπληξης. Του μιλούσα με σταθερή και ταυτόχρονα ζεστή φωνή όση ώρα του εξηγούσα ότι δεν έκανε κάτι κακό, αλλά ότι πρέπει να επαναλάβουμε τις προσπάθειες μας για να το μάθουμε καλύτερα και ότι ήμουν υπερήφανος για την προσπάθειά του. Αυτός ήταν ο καλύτερος τρόπος για να τον ηρεμώ και ευτυχώς, σχεδόν πάντα το πετύχαινα.
Τον τελευταίο καιρό ο Β. παρουσιάζει βελτίωση στην διαχείριση του θυμού του, παρ’ ότι είμαι απαιτητικός μαζί του, όσο είμαι και με όλα τα υπόλοιπα παιδιά. Όταν δημιουργείται μια ανησυχία πάντα το συζητάμε μαζί με ηρεμία, προσπαθώ να καταλάβω τι νοιώθει, να κατανοήσω τον ψυχικό του κόσμο και να του δώσω την ασφάλεια ότι όλα θα πάνε καλά.
Προσωπικά είμαι ευτυχής που ο μικρός ολοένα και περισσότερο ανταποκρίνεται σε αυτές τις προσπάθειές μου και μέσω του judo καταφέρνει να κατανοεί τα συναισθήματά του και σταδιακά να τα ελέγχει.
Γράφει: ο Μηνάς Φιλίππου – Γυμναστής – Προπονητής Τζούντο
Επιμέλεια: Πόπη Μάλεση – B.A, M.A Psychology
