Η “Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία”, καθιερώθηκε να εορτάζεται στις 3 Δεκεμβρίου από το 1992, επειδή εκείνη την ημέρα η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε το Πρόγραμμα Δράσης για τα Άτομα με Αναπηρία.
Πρόκειται για μία πρωτοβουλία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, για την προώθηση δράσεων υποστήριξης των συγκεκριμένων συμπολιτών μας, αλλά και ενημέρωσης και αφύπνισης της κοινωνίας μας. Η αποστολή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρίες, μέσω εθνικών, περιφερειακών και παγκόσμιων προσπαθειών, καθώς και η αύξηση της ευαισθητοποίησης.
Η “Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία” δίνει την ευκαιρία στις κυβερνήσεις, στους οργανισμούς και στις κοινωνίες να εστιάσουν την προσοχή τους στα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ανθρώπων αυτών. Στοχεύει στην προώθηση της κατανόησης θεμάτων που αφορούν στην αναπηρία και στην κινητοποίηση υποστηρικτικών δράσεων για την αξιοπρέπειας και την ευημερία των ατόμων με αναπηρία. Επιδιώκει επίσης να επιστήσει την προσοχή στο γεγονός ότι το κέρδος, από την ένταξη των ατόμων με αναπηρία σε κάθε πτυχή της ζωής, είναι συνολικό και μας αφορά όλους. Μην ξεχνάμε ότι περίπου το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού (ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι), ζουν με αναπηρίες.
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας):
Η αναπηρία είναι ένα σύνθετο και μεταβαλλόμενο φαινόμενο, που οφείλεται στην αλληλεπίδραση των προσωπικών χαρακτηριστικών ενός ατόμου και των χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο το άτομο αυτό ζει. Με άλλα λόγια, το αποτέλεσμα της σχέσης των ικανοτήτων του και των απαιτήσεων του περιβάλλοντος.
Είναι, δηλαδή, το αποτέλεσμα οργανικών ή περιβαλλοντικών αιτίων, που δημιουργούν ένα σύνολο εμποδίων σε σημαντικούς τομείς της ζωής του ανθρώπου, όπως η αυτοεξυπηρέτηση, η απασχόληση, η εκπαίδευση, η ψυχαγωγία και η γενικότερη κοινωνική συμμετοχή.
Στο Άρθρο 1_της Διεθνούς Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών, για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, (Ο.Η.Ε), ορίζεται ότι:
Στα άτομα με αναπηρία συμπεριλαμβάνονται άτομα με μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές ή αισθητηριακές βλάβες, οι οποίες σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια δύνανται να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία, σε ίση βάση με τους άλλους.
Ωραία τα έχουμε ορίσει, ωραία τα έχουμε καταγράψει και ακόμη πιο ωραία τα συζητάμε ως κοινωνία…
Τυπικά, στα χαρτιά, όντως υπάρχει ισότητα, ίσες ευκαιρίες, σεβασμός της ιδιαιτερότητας – διαφορετικότητας κλπ. Η πραγματικότητα όμως, δείχνει να είναι άλλη.
Τα Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ) και οι οικογένειές τους συνεχίζουν να βιώνουν το φαινόμενο του “κοινωνικού αποκλεισμού“, και στην ουσία παλεύουν καθημερινά για να ενταχθούν σε μια κοινωνία, που η πλειοψηφία της, ίσως λόγω άγνοιας, φοβάται ό,τι είναι έξω από αυτό που έχουμε ορίσει αυθαίρετα ως “φυσιολογικό”. Παλεύουν καθημερινά για την αυτονόητη συμμετοχή τους στα κοινωνικά, δημόσια αγαθά και υπηρεσίες, που πρέπει να είναι κοινά σε όλους τους πολίτες ενός κράτους.
Ουσιαστικά οι πολιτικές που ακολουθούνται, είναι διαμορφωμένες με τέτοιον τρόπο που δεν παρέχουν τα κατάλληλα εφόδια στα Άτομα με Αναπηρία να αναδείξουν τις πραγματικές τους ικανότητες και την δημιουργικότητά τους, κάνοντας οι ίδιοι πράγματα για τους εαυτούς τους. Αντίθετα, σχεδόν πάντα, τους αναγκάζουν να περιμένουν την βοήθεια κάποιου άλλου. Έτσι όμως, δεν καταφέρνουν να αναπτύξουν την μέγιστη δυνατή αυτονομία τους.
Αναμφίβολα, η Αναπηρία είναι μια κατάσταση που επηρεάζει την “λειτουργικότητα” του ατόμου.
Αν όμως οι συνθήκες του περιβάλλοντος που ζει το άτομο με αναπηρία είναι προσαρμοσμένες στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει και οι άνθρωποι που συναναστρέφεται δεν φοβούνται αυτές τις δυσκολίες, τότε θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε… “για ποιά αναπηρία” μιλάμε;
Αν το κάθε άτομο με αναπηρία μπορούσε να λειτουργήσει με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αυτονομία, αυτό θα σήμαινε πως η κοινωνία έχει ήδη αποδεχτεί τις ανάγκες του και έχει προσαρμόσει τον τρόπο λειτουργίας της με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην χρειάζεται η οποιαδήποτε ερμηνεία ή ακόμη και η χρήση της λέξης “αναπηρία”. Αν, δηλαδή, έχει κάνει τα αυτονόητα για όλους τους ανθρώπους της και όχι κατ’ επιλογή.
Όλοι μας γνωρίζουμε κάποιο Άτομο με Αναπηρία…
Όλοι οι άνθρωποι διαθέτουμε ψυχή, έχουμε δηλαδή συναισθήματα, αισθητηριακές παραστάσεις και στοιχειώδη τουλάχιστον δυνατότητα κρίσης. Ας αναλογιστούμε την δύναμη της ψυχής μας και ας ξεκινήσουμε να λειτουργούμε με γνώμονα την συμμετοχή ΟΛΩΝ στην “φυσιολογική” μας ζωή.
Ας γίνουμε εμείς οι ίδιοι, σαν κοινωνία, πιο δραστήριοι και όχι απλά καταγγελτικοί.
Μην ξεχνάμε ότι και στην μυθολογία αλλά και στο μακρινό (ιστορικό) παρελθόν η αναπηρία ξεφεύγει από το στάδιο του οικτιρμού και γίνεται προϋπόθεση κατανόησης της αδυναμίας του άλλου, ίαση και φροντίδα.
Ας σταθούμε στο πλάι των Ατόμων με Αναπηρία και των οικογενειών τους, διεκδικώντας την υλοποίηση των καλογραμμένων Διεθνών συμβάσεων, που καταγράφουν σκέψεις, ιδέες, λύσεις αναγκαίες και ωφέλιμες για όλους.
Ας προάγουμε τον πολιτισμό μας, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, δείχνοντας έτσι ότι όλοι οι άνθρωποι έχουμε τις ίδιες ανάγκες… Γιατί, ποιός είναι αυτός που δεν χρειάζεται τροφή, στέγη, εκπαίδευση, εργασία, υγεία, ψυχαγωγία… για να ζεί τελικά σαν “πολιτισμένος άνθρωπος”;
Γράφει: ο Νίκος Παγίδας – Εργοθεραπευτής
