Στις συζητήσεις για τα προγράμματα αποκαταστάσεις ατόμων με οποιαδήποτε αναπηρία ή νευροδιαφορετικότητα θα μας ακούσεις να μιλάμε για διάφορα πράγματα. Όχι σπάνια, χρησιμοποιούμε διάφορες ορολογίες, που ευτυχώς κάποιες όπως η ενσυναίσθηση, τα όρια, η εξατομίκευση έχουν γίνει αρκετά δημοφιλείς (αρκεί να χρησιμοποιούνται σωστά). Και δε θα μπορούσε να συμβαίνει διαφορετικά, μιας και τέτοιες έννοιες, βγαλμένες θεωρητικά για να διευκολύνουν το έργο των ειδικών, φτάνουν τελικά να περιγράφουν ψυχολογικά φαινόμενα και καταστάσεις που αφορούν την ανθρώπινη φύση στο σύνολο της, και όχι μόνο τις περιπτώσεις δυσκολιών και αποκλίσεων.
του Γιάννη Μπούγου – Ψυχολόγος Δ/ντής του Εξειδικευμένου Κέντρου Θεραπειών “Σύναψις”
Πάμε να απαριθμήσουμε ορισμένες τέτοιες περιπτώσεις.
Εξατομίκευση
Κάθε άνθρωπος χρειάζεται έναν εξατομικευμένο και προσαρμοσμένο τρόπο να αντιμετωπίζεται. Και αυτό αφορά είτε το ψυχολογικό του προφίλ, την ενδεχόμενη νευροδιαφορετικότητά του ή απλώς το στυλ και τις προτιμήσεις του. Από την προσωποποιιημένη διατροφή, το ντύσιμο, τις προσαρμογές στο περιβάλλον που ζει ή τον τρόπο που μαθαίνει.
Ενσυναίσθηση
Το να επιλέγεις να βλέπεις τον κόσμο πέρα από τη στενή δική σου οπτική δανειζόμενος την οπτική του “άλλου” είναι μια θεμελιώδης απαίτηση και εφαρμόζεται όπου υπάρχει συζήτηση για ανθρώπινα δικαιώματα, σεβασμό και ισονομία.
Θετικότητα
Η επικέντρωση στις δυνατότητες, στην ικανότητα επίτευξης στόχων και όχι ο εστιασμός στην δυσκολία και τα εμπόδια δεν είναι μια ρηχή, θετικίστικη προσέγγιση, όσο μια ουσιαστική και ωφέλιμη προοπτική, που δίνει εναλλακτικές λύσεις σε πολλά καθημερινά προβλήματα σε όλους.
Όρια
Είτε ως ένα καθορισμένο πλαίσιο κανόνων, είτε ως μια οργανωμένη καθημερινότητα, δεν υπάρχει ανθρώπινο ον που δεν λειτουργεί καλύτερα όταν ξέρει μέσα σε ποιά όρια καλείτε να λειτουργήσει. Είτε αφορά επαγγελματικά καθήκοντα ενηλίκων, όρια στις διαπροσωπικές σχέσεις, ψυχαγωγία, είτε τις ώρες φαγητού σ’ ένα νήπιο, σε κάθε περίπτωση τα όρια βοηθούν να συγκροτούμε έναν ασφαλή και σίγουρο εαυτό.
Τελικά τέτοιες ψυχολογικές έννοιες και τα συμπεράσματά τους είναι σημαντικό να γίνονται όντως μέρος της καθημερινής μας πρακτικής, χωρίς ωστόσο να ψυχολογικοποιούμε αυθαίρετα το καθετί, αλλά εμβαθύνοντας όποτε είναι εφικτό, σε κάθε μία απ’ αυτές. Η ψυχοεκπαίδευση, η λήψη υπηρεσιών συμβουλευτικής και γιατί όχι η ψυχοθεραπεία όταν απαιτείται, είναι πάντα η καλύτερη επιλογή σε όποιο σημείο της ζωής μας βρισκόμαστε.
Γράφει: ο Γιάννης Μπούγος, Ψυχολόγος Δ/ντής του Εξειδικευμένου Κέντρου Θεραπειών“Σύναψις”
