Το πρώτο πρόγραμμα αντίστροφης συμπερίληψης για μαθητές στην Ελλάδα πραγματοποιείται στο Βόλο από το 2023. Το πρόγραμμα “Γέφυρες Αποδοχής” αποσκοπεί στην δημιουργία ευκαιριών συνεκπαίδευσης με την συμπερίληψη μαθητών του γενικού σχολείου στο περιβάλλον του Ειδικού Σχολείου που οδηγούν στην ενίσχυση της αποδοχής της διαφορετικότητας μέσω της εφαρμογής επιστημονικά τεκμηριωμένων παιδαγωγικών προσεγγίσεων και δράσεων.
Το πρόγραμμα τελεί υπό την επιστημονική καθοδήγηση του Επίκουρου Καθηγητή του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Αντώνιου Ι. Χρήστου, σε συνεργασία με το 1ο Ολοήμερο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Νέας Ιωνίας Βόλου “Οι Κένταυροι” και το 6ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Ιωνίας Βόλου.
Στο πλαίσιο του προγράμματος προσφέρεται στους μαθητές με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (ΕΕΑ) ένα οικείο περιβάλλον για να εδραιώσουν αλληλεπιδράσεις με τους συνομηλίκους τους, κάτι που μπορεί στη συνέχεια να οδηγήσει σε περαιτέρω ευκαιρίες για συμπερίληψη στο τυπικό σχολείο. Μέσω της συνεκπαίδευσης στο Ειδικό Σχολείο παρέχονται πρότυπα και δομημένες ευκαιρίες για την από κοινού απόκτηση γλωσσικών, και κοινωνικών δεξιοτήτων με την ενθάρρυνση της αποδοχής της διαφορετικότητας.
«Το πρόγραμμα “Γέφυρες Αποδοχής” δημιουργεί σπάνιες δυνατότητες για την αποδοχή της διαφορετικότητας, την αποδόμηση των στερεοτύπων και την κοινή συμμετοχή στη μάθηση για όλες τις μαθήτριες και όλους τους μαθητές». Αντώνιος Ι. Χρήστου, Επίκουρος Καθηγητής Νευρογνωστικής Ανάπτυξης του Παιδιού, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ποια είναι τα οφέλη του προγράμματος;
Έρευνα των τελευταίων ετών έχει διαπιστώσει ότι υπάρχουν οφέλη τόσο για τους μαθητές της ειδικής αγωγής όσο και της γενικής εκπαίδευσης που συμμετέχουν σε προγράμματα Αντίστροφης Συμπερίληψης. Για τους μαθητές με ΕΕΑ, το πρόγραμμα δημιουργεί ευκαιρίες για γενίκευση των αποκτημένων δεξιοτήτων καθώς ο συμμαθητής μπορεί να λειτουργήσει ως “μοντέλο” για την εκμάθηση μιας δεξιότητας ή συμπεριφοράς. Επιπρόσθετα η αντίστροφη συμπερίληψη αυξάνει τις κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες και τις δεξιότητες παιχνιδιού και δημιουργεί την ευκαιρία να σχηματίσουν δεσμούς φιλίας με άλλους μαθητές που παρακολουθούν το γενικό σχολείο.
Για τους μαθητές του γενικού σχολείου, όχι μόνο αυξάνει τη δική τους επίγνωση των μαθητών με ΕΕΑ, αλλά αυξάνει επίσης την επίγνωση άλλων μαθητών, που δεν συμμετέχουν στο πρόγραμμα, σχετικά με τις εκπαιδευτικές και ευρύτερες ανάγκες μαθητών με ΕΕΑ. Πιο συγκεκριμένα, μαθητές της γενικής εκπαίδευσης, μετά την συμμετοχή τους στο πρόγραμμα μπορούν να αναπτύξουν περαιτέρω τις δικές τους κοινωνικές/συναισθηματικές δεξιότητες και η εμπειρία συμπερίληψης να είναι εξαιρετικά παρακινητική και να μειώσει τις δικές τους συμπεριφορές αναζήτησης προσοχής στο πλαίσιο της γενικής εκπαίδευσης.
«Το πρόγραμμα δημιουργεί διαύλους συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών τύπων σχολείων, μαθητών και εκπαιδευτικών με απώτερο σκοπό την γνωριμία και την αποδοχή της διαφορετικότητας». Ελισάβετ Τσιμπλίδου, Διευθύντρια 1ου Ολοήμερου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Νέας Ιωνίας Βόλου “Οι Κένταυροι”
Η συνεκπαίδευση στο πλαίσιο του προγράμματος “Γέφυρες Αποδοχής” παρείχε ευκαιρίες για προώθηση της ανάπτυξης της ενσυναίσθησης και των ψυχοκοινωνικών δεξιοτήτων για όλους τους μαθητές. Επιπρόσθετα, οι μαθητές που συμμετείχαν στο μάθημα είχαν εμφανή βελτίωση στη μαθησιακή επίδοση, όπως βελτιωμένες ικανότητες επίλυσης προβλημάτων και δημιουργικότητα. Μέσα από την εφαρμογή του προγράμματος η κοινή συμμετοχή στη μάθηση προήγαγε την κατανόηση και την αποδοχή της διαφορετικότητας, οδηγώντας σε στάσεις και συμπεριφορές με περισσότερη αποδοχή απέναντι στα άτομα με αναπηρία ή/και ΕΕΑ.
