Σε μια κοινωνία χτισμένη στα θεμέλια της ευγένειας και του απόλυτου σεβασμού προς την ανθρώπινη ποικιλομορφία, η όποια ένδειξη ύπαρξης αναπηρίας ενδεχομένως να ήταν περιττή αφού η προσβασιμότητα θα ήταν ευρέως καθιερωμένη.
της Νάνσυ Παναγουλοπούλου – Δημοσιογράφος
Στην παρούσα κοινωνία, όπου οι προσβάσιμες θέσεις parking ή οι προσβάσιμες θέσεις για ΑμεΑ σε χώρους διασκέδασης όπως θέατρα είναι ελάχιστες και επιπλέον κατειλημμένες από μη-ΑμεΑ, η ανάγκη για σηματοδότηση της αναπηρίας είναι επιτακτική. Με το ειδικό σήμα για ΑμεΑ, την ειδική κάρτα οχήματος ΑμεΑ και την κάρτα αναπηρίας, αυτή η ανάγκη καλύπτεται – φαινομενικά.
Η πραγματικότητα της ζωής σε μια κοινωνία που αδιαφορεί ή δεν γνωρίζει για την αναπηρία όμως, μαρτυρά την σημασία της ορατότητας της όποιας βλάβης των ανάπηρων εκ μέρους των μη ανάπηρων. Οι χρήστες αναπηρικού αμαξιδίου ή λευκού μπαστουνιού διαπιστώνουν την κατανόηση της ύπαρξης αναπηρίας από τους γύρω τους. Αντίθετα, τα άτομα με κάποια «αόρατη» αναπηρία όπως αυτισμός, νοητική αναπηρία κλπ έχουν βιώσει περιστατικά που καταδεικνύουν πως δεν αναγνωρίζονται ως ΑμεΑ επειδή «η αναπηρία τους δεν φαίνεται». Αυτή η «αόρατη» ιδιότητα της αναπηρίας τους, πολλές φορές, δυσχεραίνει την καθημερινότητά τους. Όπου και αν βρεθούν ενδέχεται να κληθούν να «αποδείξουν» με κάποιον τρόπο ότι όντως είναι ΑμεΑ, ακόμη και αν κουβαλούν έγγραφα που το πιστοποιεί.
Σε αυτή την ανάγκη ανάδειξης της «αόρατης» αναπηρίας και εκπαίδευσης του κοινωνικού συνόλου για αυτές, προσπαθούν να απαντήσουν διεθνείς και εθνικές καμπάνιες που μέσω πολύχρωμων καρτών ή διακριτικών προσπαθούν να εγείρουν το λεγόμενο awareness και γενικό ενδιαφέρον.
Hidden Disabilities: Sunflower
Το 2016, στο πλαίσιο της ανάγκης για ορατότητα των πλέον «αόρατων» αναπηριών, ξεκίνησε από την Αγγλία η πρωτοβουλία χρήσης μιας κάρτας που υποδεικνύει ότι το άτομο που τη φέρει έχει μια «αόρατη» αναπηρία – από ψυχική αναπηρία μέχρι μια μη ορατή νευροδιαφορετικότητα. Σήμερα χαίρει μεγάλης επιδοκιμασίας από πολλές χώρες διεθνώς και χρησιμοποιείται ευρέως, σε μεταφορικά μέσα μέχρι και σε χώρους αναψυχής. Στόχος του, εκτός από την διευκόλυνση των χρηστών είναι και η αρχή μιας εκπαιδευτικής συζήτησης με χαρά και καλή πρόθεση – για αυτό εξάλλου έχουν ένα ζωηρό σήμα με χαρούμενο χρώμα, τον ηλίανθο.
The Wallet Card® Project
Με πυξίδα την επίτευξη του μέγιστου βαθμού ανεξαρτησίας των ατόμων με αναπηρία και με βαθιά κατανόηση όλων των ενδεχόμενων δυσκολιών στην πορεία αυτή, Αμερικάνικη ΜΚΟ έφτιαξε μια κάρτα για το πορτοφόλι των ΑμεΑ. Αυτή η κάρτα, ενημερώνει τους αστυνομικούς και άλλους πρώτους ανταποκριτές ότι συνομιλούν με ένα ανάπηρο άτομο κάτι το οποίο δεν είναι εμφανές. Έτσι, άτομα στο φάσμα του αυτισμού για παράδειγμα, που δυσκολεύονται στην επικοινωνία, μπορούν εύκολα να βγουν από μια αγχώδη ή ακόμη και επικίνδυνη κατάσταση.
Virgin Atlantic’s Hidden Disabilities scheme
Μια από τις πολλές εταιρίες μεταφορών που έχουν αντιληφθεί τη σημασία της ανάδειξης των «αόρατων» αναπηριών είναι η αμερικάνικη αερομεταφορική Virgin Atlantic. Διαθέτει εδώ και χρόνια καρφίτσα που μπορει και να αποθηκευθεί στο διαβατήριο, η οποία σηματοδοτεί τους πελάτες με μη-εμφανείς αναπηρίες όπως αυτισμό. Κατ’αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουν την βέλτιστη εξυπηρέτηση όλων των πελατών, καθώς αναγνωρίζουν ότι διαφορετικά η ανάγκη υποβοήθησης των συγκεκριμένων ανάπηρων ατόμων θα προσπερνούνταν.
“I am deaf” communication card
Κάρτες όμοιες με την παραπάνω χρησιμοποιούνται παγκοσμίως για την επίτευξη επικοινωνίας με κωφό ή βαρήκοο άτομο. Ταυτοποιούν το κωφό ή βαρήκοο άτομο άτομο ως ανάπηρο, ενώ καθοδηγούν το άτομο που θέλει να ξεκινήσει τη συζήτηση -ιδίως αστυνομικούς και πρώτους ανταποκριτές- πώς να επικοινωνήσει επιτυχώς με το ανάπηρο άτομο του οποίου η αναπηρία δεν είναι ορατή. Παρόμοιες κάρτες κυκλοφορούν και για τυφλά άτομα από διάφορους οργανισμούς.
«Σειρά Σου»
Η ελληνική καμπάνια «Σειρά Σου», χρησιμοποιώντας ένα πολύχρωμο σύνολο που ομοιάζει με λουλούδι, έχει ως στόχο της την ενημέρωση και εκπαίδευση, μικρών και μεγάλων, για τις «αόρατες» αναπηρίες όπως ο αυτισμός και η νοητική αναπηρία. Αρχική επιδίωξη της καμπάνιας είναι η διευκόλυνση της καθημερινότητας των αυτιστικών και νοητικά αναπήρων, αλλά και των οικογενειών τους και των φροντιστών τους. Σκοπός της καμπάνιας είναι βλέποντας αυτό το σύμβολο, που θα το φοράει κρεμαστό ή ως καρφίτσα ο συνοδός, τα μη-ανάπηρα άτομα να …παραχωρήσουν τη σειρά τους. Η καμπάνια ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη τον Δεκέμβριο του 2023 και αναμένεται να επεκταθεί σε όλη τη χώρα, μιας και πολλές πόλεις έχουν δηλώσει την διάθεσή τους να συμμετέχουν στις δράσεις που οργανώνονται.
Σειρά Σου… να ενημερωθείς και να εκπαιδευτείς. Έλα μαζί μας!
Σειρά Σου… να ενημερωθείς και να εκπαιδευτείς. Έλα μαζί μας!
Γράφει: η Νάνσυ Παναγουλοπούλου – Δημοσιογράφος
Επιμέλεια: Νίκος Παγίδας – Εργοθεραπευτής
