«Ένας γιος (A Son)»: Τί είναι πατρότητα;

Ένα από τα πιο ευχάριστα δώρα που μπορεί να σου κάνει ένας φίλος, είναι να σου συστήσει μία αξιόλογη ταινία που αγνοούσες την ύπαρξή της. Μία τέτοια ταινία είναι το «Ένας γιος (A Son)» του 2019.

του Βαγγέλη Καρατζά – Πατέρας παιδιού στο Φάσμα του Αυτισμού

Ένα ζευγάρι Τυνησιακής καταγωγής, ο Φαρέζ και η Μέριεμ, επαναπατρίζεται από τη Γαλλία μαζί με τον 11χρόνο γιο τους Αζίζ, για επαγγελματικούς λόγους.

Είναι 2011, έχει ξεκινήσει η λεγόμενη Αραβική Άνοιξη καθώς και η άνοδος των ισλαμιστών, όχι μόνο στην Τυνησία αλλά και σε όλη την ευρύτερη περιοχή.

Σε μία τρομοκρατική επίθεση ο Αζίζ τραυματίζεται σοβαρά στο ήπαρ και χρειάζεται επειγόντως μεταμόσχευση, αλλιώς θα πεθάνει.

Ένα μικρό spoiler…

Εδώ είναι και το σημείο κλειδί της ταινίας.

Από τις εξετάσεις συμβατότητας που κρίνονται απαραίτητες, αποκαλύπτεται ότι η Μέριεμ δεν είναι συμβατή για ιατρικούς λόγους, αλλά, το σημαντικότερο, ο Φαρέζ δεν είναι συμβατός, γιατί δεν είναι ο βιολογικός πατέρας του παιδιού, γεγονός βέβαια που αγνοεί.

Το κλίμα…

Η ταινία εστιάζει σε δύο βασικά στοιχεία: 1) το συναισθηματικό δείχνοντας τη σχέση Μέριεμ και Φαρέζ μετά την αποκάλυψη και 2) το στοιχείο του σασπένς με την εναγώνια προσπάθεια εύρεσης μοσχεύματος, ενώ ταυτόχρονα βρίσκει την ευκαιρία ο σκηνοθέτης να σχολιάσει το κοινωνικό, πολιτικό και θρησκευτικό background όπου διαδραματίζεται η υπόθεση .

Αυτό γίνεται χωρίς διδακτισμό και χωρίς να κουράζει με πολλές λεπτομέρειες, αλλά με μικρά στοιχεία που σου δίνουν να καταλάβεις το γενικότερο κλίμα στη χώρα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή εκείνη την εποχή.

Μικρά πράγματα όπως η φωνή του μουεζίνη, μία παρέα νεαρών που παρενοχλούν την Μέριεμ, η συνεχής επίκληση των θείων, μία γάτα που περπατάει ανενόχλητη μέσα στο νοσοκομείο, έναν παιδάκι αποκαμωμένο που ροχαλίζει στο πίσω κάθισμα ενός αυτοκινήτου ενώ δεν ξέρει που το πηγαίνουν, είναι στοιχεία που μας βοηθούν να καταλάβουμε πολλά πράγματα με απλό τρόπο.

Η ταινία ξεχωρίζει γιατί κρατάει την ισορροπία σεβόμενη τη Μεριεμ,.

Δεν την ενοχοποιεί παρόλο που η ίδια νιώθει ενοχές και όσο πιο υποστηρικτικός είναι ο Φαρέζ τόσο μεγαλύτερο το βάρος που νιώθει απέναντί του και μάλιστα στη χειρότερη στιγμή της ζωής τους. Στην πραγματική ζωή όπως και στην ταινία πίσω από μία ευτυχισμένη εικόνα ενός ζευγαριού, υπάρχει συνήθως μία δυσκολη πορεία με πολλή δουλειά, συμβιβασμό, λάθη, ακόμα και μυστικά.

Η ταινία αποφεύγει να κατακρίνει τη Μεριεμ και να ενισχύσει στερεότυπα και μάλιστα σε μία χώρα όπου η μοιχεία θεωρείται ποινικό αδίκημα και τιμωρείται με φυλάκιση. (Να θυμίσω εδώ ότι η μοιχεία αποποινικοποιήθηκε στην Ελλάδα μόλις το 1982)

Πώς ορίζεται όμως η πατρότητα;.

Σε αυτό απαντά ξεκάθαρα η ταινία. Πατρότητα δεν είναι (μόνο) η βιολογική συγγένεια και συνέχεια.

Αυτό το βλέπουμε σε όλη τη διάρκεια της ταινίας όπου ο Φαρέζ γνωρίζοντας την αλήθεια πια, παραμένει σταθερός απέναντι στο πώς νιώθει απέναντι στον Αζίζ.

Υπάρχει σκηνή που το «είμαι ο πατέρας του» λέγεται με τον πιο εμφατικό και κατηγορηματικό τρόπο, σε χρόνο και σε τόπο που δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας.

Το να είσαι πατέρας είναι ισόβια και εθελούσια δέσμευση, με κινητήριο δύναμη αλλά και πολλές φορές μοναδική ίσως, αλλά και ανεκτίμητη, ανταμοιβή την αγάπη.

Αυτή τη δέσμευση πολλοί άντρες δυστυχώς δεν έχουν το συναισθηματικό βάθος, την ωριμότητα και το ψυχικό σθένος να την αναλάβουν ακόμα και αν υπάρχει αδιάψευστος βιολογικός δεσμός με τα παιδιά τους.

Αυτό το βλέπουμε συχνά πια, όταν ο πατέρας είτε είναι απών, είτε είναι ωσεί παρών.

Ο πρωταγωνιστής…

Ο Sami Bouaji, που μπορείτε να τον δείτε και στη νέα σειρά του Netflix «Ganglads», για το ρόλο του Φαρέζ βραβεύτηκε δίκαια με Σεζάρ αλλά και στη Βενετία.

Όπως και η Najla Ben Abdalla που υποδύεται την Μέριεμ, χρησιμοποιεί το σώμα του, το βλέμμα του, τη στάση του για να εκφράσει τα συναισθήματα και την ψυχική του κατάσταση. Είναι φορές που βλέπεις το θυμό και την απογοήτευση σχεδόν κάτω από το δέρμα του.

Πολλές φορές ο ηθοποιός δίνει περισσότερο με αυτά που δεν δείχνει, παρά με υπερβολικές εκφράσεις και έντονη θεατρικότητα. Ο Φαρέζ άλλωστε είναι ένας άνθρωπος που παλεύει με τη χειρότερη κατάσταση που μπορεί να αντιμετωπίσει ένας γονέας, σε ένα περιβάλλον διαφθοράς και εκμετάλλευσης του ανθρώπινου πόνου, στη χειρότερελη μορφή του… το trafficking και το εμπόριο οργάνων.

Σε ακραίες καταστάσεις όπου είναι δυσδιάκριτη η διαχωριστική γραμμή μεταξύ σωστού και λάθους, εκεί είναι που δοκιμάζονται ο χαρακτήρας και η ηθική υπόσταση ενός ανθρώπου.

Για όλους αυτούς τους λόγους ενω το Χόλιγουντ είναι στην εποχή των sequel, prequel, reboot και remake, είναι αναζωογονητικό ότι υπάρχουν άνθρωποι σε άλλες ηπείρους, που κάνουν κινηματογράφο γι’ αυτά που μας απασχολούν, αυτά που νιώθουμε και αυτά που ζούμε.