Σε μια πραγματικότητα που ζητάει επειγόντως από τους ανθρώπους σε παγκόσμιο επίπεδο να ξαναγίνουν Άνθρωποι και να αντιληφθούν ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο, οι συμπεριφορές hate speech στο διαδίκτυο πολλαπλασιάζονται, κρίνουν και κατακρίνουν με υποδείξεις και νουθεσίες, ενώ ταυτόχρονα οικειοποιούνται ρόλους αστυνομικών ντετέκτιβ.
του Νικόλα Τσιλιβαράκου – Κοινωνικός Λειτουργός – Σύμβουλος Επικοινωνίας
Η χολή και ο εμετός του πληκτρολογίου όμως, δεν έχει πάτο. Δεν έχει τέρμα…
Αυτό λοιπόν, αν μη τι άλλο είναι επικίνδυνο και συνάμα αποκαλύπτει την ψυχοπαθολογία της καθημερινής μας ζωής σε μια φαντασιακή ψηφιακή δημόσια σφαίρα.
Η αποτρόπαια δολοφονία της 20χρονης Καρολάϊν, στα Γλυκά Νερά, μετά την πρώτη συγκίνηση και τάση για ενσυναίσθηση, για τα όσα βίωσε τόσο η ίδια όσο και ο σύζυγός της, το παιδί τους και το σκυλί τους, που δολοφονήθηκε επίσης, εύκολα υποσκελίστηκε από τους διαδικτυακούς αστυνομικούς που προσπαθούν να λύσουν το έγκλημα, κάνουν εικασίες, χρήζουν δολοφόνους, αποδομούν χαρακτήρες και σχέσεις εν μια νυκτί, διοργανώνουν λαϊκά δικαστήρια και γίνονται οι «μπάτσοι» της ψηφιακής μας ζωής. Προφανώς στην πλατφόρμα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης υπάρχει, και είναι σημαντικό να υπάρχει, η ελευθερία της έκφρασης.
Όταν όμως οι απόψεις γίνονται επικίνδυνες ή δημιουργούν εντυπώσεις τότε όλη αυτή η συνθήκη μπορεί να προσεγγιστεί μόνο υπό το πρίσμα της κοινωνικής ψυχολογίας και της μελέτης των χρηστών.
Αντίστοιχη περίπτωση η εμφάνιση της Έλενας Παπαρίζου στον Διαγωνισμό της Eurovision.
Η Ε. Παπαρίζου αποτελεί μια καλλιτέχνη με φωνητικές ικανότητες και αξιόλογη παρουσία που θα είχε σίγουρα δυνατότητα διεθνούς καριέρας. Χωρίς να μου είναι συμπαθητικό το ρεπερτόριό της, παρόλα αυτά αποτελεί μια τραγουδίστρια που έχει καταφέρει πολλά και, αν μη τι άλλο, στο παρελθόν πρόσφερε μια επιπλέον τονωτική ένεση στο ελληνικό φαντασιακό με τη νίκη της στη Eurovision το 2005, αμέσως μετά την υπερηφάνεια για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα το 2004. Η πρόσφατη εμφάνισή της αποτέλεσε την αφορμή για σχόλια περί κιλών και σωματότυπου, τα οποία όχι μόνο ήταν προσβλητικά αλλά ασκούσαν μια ρητορική body shaming.
Οι «κυρά Κατίνες» και οι «κυρ Παντελήδες»…
Οι «κυρά Κατίνες» και οι «κυρ Παντελήδες» του διαδικτύου θα πιούν τον καφέ στον καναπέ τους, θα πλαισιώσουν την αντίληψή τους για τη ζωή μέσα από ένα ατελείωτο scroll στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και θα βγάλουν πορίσματα, αυθαίρετα συμπεράσματα, θα μπουν σε συζητήσεις με προσβλητικά σχόλια, θα επιτεθούν, θα κοροϊδέψουν και κυρίως θα υποδείξουν χωρίς να έχουν καμία εξουσία και κανένα δικαίωμα για να το κάνουν.
Οι «κυρά Κατίνες» και οι «κυρ Παντελήδες» της ψηφιακής μας ζωής που θα κρίνουν τους φιλόζωους, χωρίς να έχουν υιοθετήσει ούτε κουνούπι στη ζωή τους, που θα μιλήσουν για το περιβάλλον ενώ πετάνε τα σκουπίδια από το μπαλκόνι στον κάδο απορριμμάτων, που θα μιλήσουν για σωστή οδήγηση, αλλά τη Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης την έχουν κάνει δεύτερο σπίτι τους.
Όχι, δεν είναι κακό να είσαι «κυρά Κατίνα» και «Κυρ Παντελής» αρκεί να μην είσαι κουτσομπόλα/κουτσομπόλης, κακεντρεχής, πικρόχολη/πικρόχολος, ρατσίστρια/ρατσιστής και κυρίως να μην σηκώνεις το δάχτυλό σου για να κρίνεις.
Αρκεί να μην είσαι η Ούρσουλα από τη Ρουμανία, ο Μάκης από τη Νίκαια, η Τζέλα από τα Βόρεια Προάστια, ο Γιώργος από τον Μελιγαλά και γράφεις σχόλια του τύπου «Να φύγουν οι ξένοι από την Ελλάδα», «Οι μετανάστες προκαλούν την εγκληματικότητα», «Πώς σήκωσαν οι χορευτές την Παπαρίζου;», «Αυτός τη σκότωσε, γιατί είχε οικονομικά συμφέροντα», «Πώς ντύνονται έτσι οι γυναίκες και βγαίνουν έξω;», «Εδώ δεν έχουν να φάνε οι άνθρωποι και αυτοί πάνε και ταΐζουν σκύλους και γάτες» και αναπαράγεις στερεότυπα εν γνώσει σου ή εν αγνοία σου, στα οποία μπορείς εύκολα να πέσεις και εσύ μέσα σε αυτά.
Γιατί όπως είναι γνωστό «καλύτερα να σου βγει το μάτι, παρά το όνομα».
Γράφει: ο Νικόλας Τσιλιβαράκος – Κοινωνικός Λειτουργός – Σύμβουλος Επικοινωνίας
