Μια φορά και έναν καιρό σε μια χώρα με οικονομική κρίση και στα πρόθυρα πτώχευσης, ένας ασθενής με πόνο στη μέση επισκέπτεται το γιατρό του στο ιατρείο του Ιδρύματος Κοινωνικής Ασφαλίσεως του. (Φυσικά με την προϋπόθεση ότι βρήκε άμεσο ραντεβού και δεν περίμενε τρεις μήνες…).
του Γιώργου Παντούλα – Οστεοπαθητικός
Ο ασθενής μας έχει επαναλαμβανόμενες κρίσεις τις τελευταίες 4 εβδομάδες και φυσικά μετά την εξέταση ο γιατρός του δίνει μια εβδομάδα άδεια από την εργασία του και κάποια παυσίπονα με μυοχαλαρωτικά. (Ζητάει και δύο ακτινογραφίες για να έχει μια εικόνα σε πρώτη φάση…).
Διάγνωση: άτυπη χαμηλή οσφυαλγία. Δηλαδή ένταση με πόνο και ακαμψία στην περιοχή της οσφύος, χωρίς να μπορεί να προσδιοριστεί η πηγή του πόνου. Αρκετές δομές της οσφύος συμμετέχουν, όπως αρθρώσεις, δίσκοι, συνδετικός ιστός.
Περνάει η εβδομάδα, ο ταλαίπωρος ασθενής εξακολουθεί να πονάει, ο γιατρός θα ζητήσει μια αξονική, τα φάρμακα θα γίνουν ενέσεις, θα πάρει και μια ζώνη για τη μέση και η άδεια θα γίνει δεκαπενθήμερη…
Στις επόμενες δεκαπέντε μέρες παραμένει η ίδια κλινική εικόνα και πλέον, υπάρχει σύσταση για μαγνητική, φυσικοθεραπείες, μεγαλύτερη άδεια κ.α.
Σε όλα αυτά υφίσταται παράλληλα και ένας ανυπολόγιστος συναισθηματικός παράγοντας, ο οποίος επηρεάζει τη ψυχολογική διάθεση του ασθενή μας και του περιβάλλοντός του.
Υπενθυμίζω ότι η χώρα είναι σε ΄΄κρίση΄΄ και οι κυβερνώντες της ενδιαφέρονται για το πώς θα εξοικονομήσουν χρήματα. Ωστόσο στην ιστορία μας φαίνεται πως όλα έχουν γίνει σωστά, προς το συμφέρον του ασθενή μας φυσικά και μάλιστα χωρίς να υπολογίσουμε τα έξοδα. Όλα έγιναν όπως… συνηθίζεται!
Ερώτηση: ποια είναι η συνολική αξία της συγκεκριμένης ιατροφαρμακευτικής φροντίδας, των εξετάσεων, των ημερομισθίων που θα πληρώσει το ταμείο ως απώλεια εισοδήματος και των όποιων διαφυγόντων κερδών από την απουσία του εργαζομένου από την εργασία του; Το κόστος της ψυχικής υγείας;
Ας πούμε μια άλλη ιστορία…
Μια φορά και έναν καιρό, σε μια χώρα που ονομάζεται Ηνωμένο Βασίλειο, δημιούργησαν έναν ανεξάρτητο οργανισμό, αρμόδιο για την παροχή εθνικής καθοδήγησης σχετικά με την προώθηση της καλής υγείας, την πρόληψη και θεραπεία των διαταραχών υγείας(1).
Η οσφυαλγία είναι μια συνηθισμένη διαταραχή, που επηρεάζει περίπου το ένα τρίτο του ενήλικου πληθυσμού στο Ηνωμένο Βασίλειο κάθε χρόνο. Περίπου το 20% των ατόμων με χαμηλή οσφυαλγία θα συμβουλευτούν τον γενικό γιατρό τους (GP) γι’ αυτό.
Ποιά είναι η σαφής αντιμετώπιση της άτυπης χαμηλής οσφυαλγίας σε περιπτώσεις στις οποίες ο πόνος επιμένει για πάνω από 6 εβδομάδες και λιγότερο από 12 μήνες; Η ορθή διαχείριση έχει τη δυνατότητα να μειώσει τον αριθμό των ατόμων με μακροπρόθεσμη ανικανότητα λόγω πόνου και έτσι να μειώσει το προσωπικό, κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο της οσφυαλγίας.
Έπειτα από την απαραίτητη επιστημονική τεκμηρίωση μέσα από χρόνια έρευνας, το 2009 εξεδόθησαν οι παρακάτω οδηγίες προς τους γενικούς ιατρούς για την αντιμετώπιση της άτυπης χαμηλής οσφυαλγίας (2) :
Μην ζητήσετε ακτινογραφία. Σκεφτείτε τη μαγνητική τομογραφία μόνο στην περίπτωση της κακοήθειας, λοίμωξης, κατάγματος, ιππουριδικού συνδρόμου, αγκυλοποιητικής ή άλλης φλεγμονώδους διαταραχής ή όταν χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση (σπονλυλοδεσία κ.α.). Δηλαδή σοβαρές περιπτώσεις στις οποίες η οσφυαλγία είναι μια τυπική εκδήλωση ενός γενικευμένου νοσήματος.
Ως φαρμακευτική θεραπεία συστήνεται απλή παρακεταμόλη ως πρώτη επιλογή και μόνο όταν δεν ανακουφίσει να προχωρήσουν σε μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη ή ήπια οποιοειδή. Για οποιοδήποτε άλλο φάρμακο δίνουν συγκεκριμένες οδηγίες.
Στις μη φαρμακευτικές οδηγίες λένε όχι, στα εξής: διάφορα ενέσιμα σκευάσματα, λέϊζερ, ηλεκτροθεραπεία (Tens, παρεμβαλλόμενα κ.α.), υπέρηχο, έλξεις οσφύος και διάφορα υποστηρικτικά μέσης (ζώνες κλπ). Επίσης όχι σε ενέσεις επί των σπονδυλικών αρθρώσεων και επεμβάσεις ραδιοσυχνοτήτων.
Τι προτείνουν;
Κατ’ αρχάς, οδηγίες-πληροφορίες στους ασθενείς για αυτοδιαχείριση του προβλήματος και να μείνουν ενεργοί στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Θεραπευτικά προτείνουν 3 διαφορετικές αφάρμακες επιλογές:
— Τουλάχιστον 8 συνεδρίες άσκησης, είτε ομαδικής (μέχρι 10 άτομα), είτε ατομικής σε διάρκεια 12 εβδομάδων (αερόβια, διατάσεις, έλεγχος στάσης και συνολικής μυϊκής ενδυνάμωσης κλπ).
— Δια χειρός θεραπευτική (manual therapy) –Τεχνικές παθητικής κινητοποίησης, ειδικές χειρομαλάξεις και τεχνικές υψηλής ταχύτητας μικρού εύρους τροχιάς (thrusts) κ.α. Και διευκρινίζουν πως οι χειρομαλάξεις και τεχνικές παθητικής κινητοποιήσης μπορούν να εφαρμοστούν από οποιονδήποτε μαλάκτη, όλες οι υπόλοιπες μόνον από οστεοπαθητικό, χειροπράκτορα, ειδικευμένο φυσικοθεραπευτή ή ιατρό. Και συνιστούν 9 συνεδρίες σε 12 εβδομάδες.
— Βελονισμός, 10 συνεδρίες σε 12 εβδομάδες.
Στην περίπτωση που η αποτελεσματικότητα είναι φτωχή σε κάποιο περιστατικό, το οποίο έχει δοκιμάσει τουλάχιστον έναν από τους παραπάνω κύκλους και υπάρχει σημαντική ανικανότητα και σημαντική ψυχολογική καταπόνηση, τότε συστήνουν 100 ώρες ψυχοθεραπείας σε μια περίοδο 8 εβδομάδων…
Εάν εύλογα αναρωτηθεί κάποιος για το κόστος αυτής της αντιμετώπισης, υπάρχει η έρευνα του 2003, αναφορικά με τον πόνο στον αυχένα, η οποία διευκρινίζει ξεκάθαρα τι συμβαίνει ανάμεσα στη δια χειρός θεραπευτική (manual therapy), φυσικοθεραπεία και γενικό ιατρό(3). Χωρίς να επεκταθώ σε λεπτομέρειες, η αποτελεσματικότητα της δια χειρός θεραπευτικής σε 26 εβδομάδες ήταν σημαντική, έχοντας κόστος το ένα τρίτο των εξόδων από τις άλλες δύο.
Προβληματιστήκατε; Το σχήμα είναι εντελώς αντίθετο, αναιρείται όλο το σύστημα πεποιθήσεως ως προς την αντιμετώπιση στα ελληνικά δεδομένα.
Θα υπάρξει άραγε η στιγμή στη χώρα μας, όταν μέσα από την αμφισβήτηση και την αυτοκριτική, θα περάσουμε σε νέες προσεγγίσεις της υγείας και θα νοιαστούμε για τον άνθρωπο ως μια ψυχοσωματική ολότητα; Φαίνεται πως οι βρετανοί αναγνωρίζουν στον άνθρωπο (και όχι στην ασθένεια), την ικανότητα που υπάρχει μέσα του να αυτοθεραπευτεί, υποστηρίζοντάς τον, βοηθώντας τον, ακολουθώντας μεθόδους πιο σφαιρικές.
Περισσότερο ολιστικές θα λέγαμε. Είτε θεραπευτική τέχνη, είτε άσκηση ή ψυχοθεραπεία.
Η αλήθεια είναι πως το πέρασμα σε μια νέα εποχή είναι δύσκολο. Μπορεί κανείς να σκεφτεί πως από τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε στη χώρα μας τη συγκεκριμένη περίπτωση, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων, οι οποίοι ζουν από αυτά τα έξοδα του ταμείου; Υπάρχουν τα προφανή ιατρικά και παραϊατρικά επαγγέλματα, αλλά υπάρχουν και τα δευτερεύοντα. Για παράδειγμα η γραμματέας που δακτυλογραφεί τις εξετάσεις στο ακτινοδιαγνωστικό κέντρο, ή ο μεταφορέας που μεταφέρει τα φάρμακα από την φαρμακευτική στο φαρμακείο κ.α.
Αν ξαφνικά μειωθούν τα έξοδα από τα ταμεία κατά τα δυο τρίτα τι θα συμβεί στα έσοδα όλων αυτών των ανθρώπων; Από την άλλη, πόσο σωστό, δίκαιο και ηθικό είναι για τον ασθενή και για το ταμείο να τους απομυζούμε έτσι;
Ευτυχώς, έχουν πλέον αναπτυχθεί και στη χώρα μας οι ανάλογες ειδικότητες, οι οποίες μπορούν να υποστηρίξουν αντίστοιχα την υγεία, με την ίδια αποτελεσματικότητα όπως στη Βρετανία. Πολλές από αυτές τις ειδικότητες είναι πολύ κοινές προσεγγίσεις στο εξωτερικό έχοντας και την συνδρομή του κράτους. Είναι αυτονόητο, για παράδειγμα, να πηγαίνει κάποιος στον οστεοπαθητικό.
Αυτό που με προβληματίζει όμως κάθε φορά είναι η δυνατότητα του αμερικάνου, βρετανού, βέλγου κλπ, να κάνει την οστεοπαθητική του συνεδρία στην Ελλάδα και με την απόδειξη μας να πληρώνεται κανονικότατα από το ταμείο της πατρίδας του, ενώ ο έλληνας το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να βάλει την απόδειξη στην φορολογική του δήλωση, ως γενικό έξοδο.
Τι να πρωτο-εξηγήσω στον έλληνα τότε; Τι να πω για παράδειγμα στον συνταξιούχο στην πατρίδα μου, που τον ξεζουμίσουν καθημερινά και ενώ θέλει να κάνει μια θεραπεία, το σκέφτεται; Πως δεν έχει το ίδιο δικαίωμα στη υγεία όπως ο βρετανός;
Λυπάμαι, αλλά δεν έχω απάντηση. Θα μεταφέρω απλά τα λόγια του James Jealous(4), οστεοπαθητικού DO: «υγεία είναι η ικανότητα να αλλάζεις…».
Και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα!
Γράφει: ο Γιώργος Παντούλας – Οστεοπαθητικός
Πηγές:
- National Institute for health and Clinical Excellence www.nice.org.uk
- http://www.nice.org.uk/nicemedia/pdf/CG88NICEGuideline.pdf
- Cost effectiveness of physiotherapy, manual therapy, and general practitioner care for neck pain: economic evaluation alongside a randomised controlled trial Ingeborg B C Korthals-de Bos, Jan L Hoving, Maurits W van Tulder, Maureen P M H Rutten-van Mοlken, Herman J Ader, Henrica C W de Vet,BartWKoes, Hindrik Vondeling, Lex M Bouter – BMJ VOLUME 326 26 APRIL 2003 bmj.com
- James Jealous, σύγχρονός μας αμερικάνος οστεοπαθητικός DO, επί σειρά ετών καθηγητής οστεοπαθητικής, ερευνητής στα θέματα της κρανιακής, εκπαιδευτής και εισηγητής της βιοδυναμικής οστεοπαθητικής.Το παρόν άρθρο έχει δημοσιευθεί στο Holistic Life / τεύχος 46 / Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2011 .
