«Η πρώτη ηθοποιός με Σύνδρομο Down που έπαιξε στο Εθνικό Θέατρο και στην Επίδαυρο». Αυτό έχουμε διαβάσει οι περισσότεροι για την Λωξάνδρα Λούκας. Ξέρουμε όμως πώς το βίωσε όλο αυτό, τόσο εκείνη όσο και η οικογένειά της;
Καταλαβαίνουμε τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα άτομο με αναπηρία, όταν εντάσσεται σε ένα τόσο απαιτητικό επαγγελματικό περιβάλλον;
του Βαγγέλη Καρατζά – Πατέρας αυτιστικού παιδιού
Ευτυχώς, λοιπόν έχουμε την ευκαιρία από τις 18 Μαΐου να ζήσουμε μία μοναδική, για τα ελληνικά αλλά και τα διεθνή δεδομένα κινηματογραφική εμπειρία, με το ντοκιμαντέρ «Λώξη» του Δημήτρη Ζάχου και του Θανάση Καφετζή που διακρίθηκε με το βραβείο προσβασιμότητας της Alpha Bank στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Κεντρικό πρόσωπο η Λώξη (Λωξάνδρα Λούκας) μία ηθοποιός με μεγάλη εμπειρία στο θέατρο (για χρόνια μέλος της συμπεριληπτικής ομάδας Εν Δυνάμει), που αποφασίζει να κάνει το μεγάλο βήμα: μετακομίζει από την Θεσσαλονίκη στην Αθήνα μαζί με την οικογένειά της, για να υπογράψει επαγγελματικό συμβόλαιο στο Εθνικό Θέατρο, συμμετέχοντας στην παράσταση «Φουέντε Οβεχούνα».
Αφιλτράριστη εικόνα…
Η κάμερα ακολουθεί την Λώξη στην καθημερινότητα της χωρίς να κρύβει ή να ωραιοποιεί τίποτα.
Την βλέπουμε να χορεύει στο δωμάτιο της, να παρακολουθεί τα αγαπημένα της σήριαλ στο λάπτοπ, να μιλάει με βιντεοκλήση με το αγόρι της (και να του κάνει ζήλιες), με λίγα λόγια, να είναι ο εαυτός της.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι βλέπουμε, όχι μόνο την προσπάθεια της, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, όταν προσπαθεί να προσαρμοστεί σε ένα καλλιτεχνικό περιβάλλον με πολλές απαιτήσεις, όπου δεν υπάρχουν περιθώρια για λάθη.
Πόσο εύκολο είναι για ένα άτομο με Σύνδρομο Down να προσαρμόσει τη ρουτίνα του, το φαγητό, τον ύπνο και την ξεκούραση του σε ένα εντατικό πρόγραμμα προβών, όπως αυτό που απαιτούσε η συγκεκριμένη παράσταση; Πόση προσπάθεια χρειάζεται να αποστηθίσεις δύσκολους διαλόγους και τραγούδια όταν έχεις δυσκολίες στην άρθρωση λόγου;
Όσοι ζούμε με την αναπηρία, γνωρίζουμε ότι μια ζωή τα παιδιά μας παλεύουν να προσαρμοστούν στην απαιτήσεις της κοινωνίας, του σχολείου ή της εργασίας (αν είναι τυχερά) και σχεδόν ποτέ δεν γίνεται το αντίστροφο.
Ίσως λοιπόν δεν είναι αρκετό να ανοίξει η πόρτα για τα άτομα με αναπηρία στην τέχνη, αλλά θα πρέπει να βρούμε και τρόπους να υποστηριχθούν σωστά για να ενταχθούν πλήρως και ισότιμα. Αυτός είναι και ο σκοπός της ταινίας.
Διαβάστε | Εκεί που όλοι αντιλαμβάνονται βιωματικά την Προσβασιμότητα και νιώθουν την Συμπερίληψη! (Βίντεο)
Την καλύτερη ζωή, την κάνεις μέσα από την τέχνη…
Θα ήταν πολύ πιο εύκολο για τη Λώξη και για όσους ακολουθήσουν τα βήματα της, αν υπήρχε ένα σύστημα υποστήριξης έτσι ώστε η τέχνη να γίνει πραγματικά συμπεριληπτική και στην Ελλάδα.
Την τέχνη του θεάτρου που φαίνεται ότι αγαπούν πολύ οι δύο σκηνοθέτες της ταινίας, αφού μαζί με την Λώξη παρακολουθούμε και τη μαγεία, τον κόπο και τη ομαδική προσπάθεια που χρειάζεται για να στηθεί μία παράσταση.
Πως οι λέξεις σε ένα κομμάτι χαρτί στην πρώτη ανάγνωση, γίνονται κίνηση, συναίσθημα και τραγούδι στην πρεμιέρα.
Η κάμερα δεν λειτουργεί σαν εισβολέας στη ζωή της Λώξη, αλλά την συντροφεύει για μήνες, χαρίζοντας μας μία αυθεντική ματιά στη ζωή της και στην υπέροχη οικογένειά της που την στηρίζει με τον καλύτερο τρόπο.
Πόσο όμορφο άλλωστε είναι αυτό που λέει η μητέρα της Ελένη Δημοπούλου, άνθρωπος του θεάτρου και η ίδια, «Την καλύτερη ζωή, την κάνεις μέσα από την τέχνη».
Έχουμε όλοι μας την ευκαιρία λοιπόν, να δούμε το εξαιρετικό αυτό ντοκιμαντέρ εκεί που ανήκει, στις κινηματογραφικές αίθουσες και εμείς στο nevronas.gr σήμερα έχουμε την τιμή να μιλάμε σήμερα με τους σκηνοθέτες της ταινίας.
Δημήτρης Ζάχος και Θανάσης Καφετζής μιλούν για την «Λώξη»
Πώς γεννήθηκε η ιδέα της ταινίας και πόσο εύκολο ήταν να υλοποιηθεί;
Θανάσης Καφετζής: Η αρχική ιδέα ανήκει στην οικογένεια. Επικοινώνησαν μαζί μας όταν έγινε πρόταση στην Λωξάνδρα από την σκηνοθέτρια της παράστασης “Φουέντε Οβεχούνα”, την Ελένη Ευθυμίου και την τότε Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Εθνικού Έρι Κύργια. θέλαμε καταρχάς να καταγραφεί η τόσο σημαντική στιγμή για τη διαδρομή της Λωξάνδρας σε αυτό που αγαπάει να κανει. Καθώς και οι δυο μας γνωριζόμαστε πολλά χρόνια μεταξύ μας, αλλά γνωρίζουμε καλά και την Λώξη και τους γονείς της, ήταν μία ευκαιρία να καταγράψουμε αυτή την νέα συνθήκη και να γνωρίσουμε αυτο το υπέροχο άτομο καλύτερα. Έτσι ξεκινήσαμε χωρίς πολλές σκέψεις με στόχο να κάνουμε μια ταινία ντοκιμαντέρ, οπως αυτές που μας αρέσει να βλέπουμε, όπου η κάμερα είναι καπως σαν αόρατη.
Στην ταινία επιλέξατε να αναδείξετε και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε η Λώξη.
Υπάρχει η υποστήριξη που χρειάζεται ένα άτομο με αναπηρία για να ενταχθεί ισότιμα σε ένα τέτοιο επαγγελματικό περιβάλλον;
Δημήτρης Ζάχος: Ανοίγετε μια μεγάλη συζήτηση η οποία και εμείς ως κινηματογραφιστές πιστεύουμε οτι επιβάλλεται εστω και τωρα να ξεκινήσει στην κοινωνία. Δηλαδή το αν ένα άτομο με σύνδρομο Down παίζει σε μια παράσταση στο Εθνικό Θέατρο είναι αρκετό για να ισχυριστούμε ότι πετύχαμε την ισότιμη ένταξη και σταμάτησαν οι αποκλεισμοί; Σίγουρα μας χαροποιεί και ειδικά τις οικογένειες που έχουν άτομα ανάπηρα στον περίγυρό τους. Όμως μιλώντας για τον χώρο των τεχνών, έχουμε την αίσθηση ότι τώρα, μετά την συμμετοχή της Λωξάνδρας, ξεκινούν οι μεγάλοι οργανισμοί όπως το Εθνικό και το ΚΘΒΕ να υποψιάζονται τι σημαίνει να συνεργάζονται με ένα ανάπηρο άτομο και πώς πρέπει να πορευτούν για να υπαρχει συνέχεια σε αυτό το παράδειγμα. Είμαστε έτοιμοι ως κοινωνία να κάνουμε το άνοιγμα και να υποδεχτούμε με γενναιότητα τα «διαφορετικά» άτομα; Πόσο ακόμα θα αργούν να ωριμάσουν οι συνθήκες άραγε.
Διαβάστε | Η πρώτη ηθοποιός με σύνδρομο Down που θα παίξει στην Επίδαυρο: Λωξάντρα Λούκας (Βίντεο)
Κατά τη γνώμη σας τι πρέπει να αλλάξει πρακτικά σε αυτόν τον τομέα;
Δημήτρης Ζάχος: Το βασικότερο ειναι οτι πρεπει να εκπαιδευτούμε στην συνύπαρξη με το διαφορετικό και στην αποδοχή. Από μικρή ηλικία στο σχολείο να εχουμε συναναστροφές με άτομα με αναπηρίες, ετσι ωστε να γίνει οικεία η διαφορετικότητα και να την αποδεχτούμε ως στοιχείο της ανθρώπινης κατάστασης και ποικιλομορφίας. Μόνον ετσι θα ξεπεραστούν τα στερεότυπα που γεννούν και την αδιαφορία ή τους αποκλεισμούς. Αλλά και οι μεγαλύτεροι πρεπει να εκπαιδευτούν στο πως να λειτουργούν με εναν ανάπηρο συνάδελφο στον εργασιακό χώρο για παράδειγμα, έτσι ώστε και ο ανάπηρος να κάνει βήματα μπροστά αλλά και οι «τυπικοί» να εξελιχθούν.
Έχουμε την ευκαιρία να δούμε τη Λώξη, πέρα από το θέατρο και στην προσωπική της ζωή. Η ταινία βοηθάει να καταρριφθούν στερεότυπα που υπάρχουν για τα άτομα με αναπηρία;
Δημήτρης Ζάχος: Ο κινηματογράφος εχει τη δύναμη μέσα από την εικόνα να αφηγείται ιστορίες και να κανει το οικείο να μοιάζει ανοίκειο και το αντίστροφο, να μας κάνει δηλαδή να αναγνωρίζουμε πράγματα για τον εαυτό μας που δεν τα γνωρίζαμε και να μας ευαισθητοποιεί σε καταστάσεις που δεν έχει τύχει να βιώσουμε. Η Λώξη όπως όλοι και όλες, εχει και αυτη στιγμές που νιώθει μοναξιά, που βαριέται, που απολαμβάνει μια σειρά στο ίντερνετ, που φλερτάρει, που θέλει να πάει μια εκδρομή, που κάνει πλάκα με τους φίλους της και που διεκδικεί να κάνει τη ζωή της με τον τρόπο που θέλει αυτή. Αν με την ταινία μας, λιγο καταφέραμε να καταρριφθουν στερεότυπα σε σχέση με τα ανάπηρα άτομα θα είμαστε πολύ χαρούμενοι.
Η ταινία ξεκίνησε επιτυχημένα την φεστιβαλική της πορεία και τώρα κάνει το μεγάλο βήμα στο ευρύτερο κοινό. Μπορείτε να μας πείτε για αυτό;
Θανάσης Καφετζής: Η πρεμιέρα της ταινίας έγινε τον Μάρτιο στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Είχαμε αγωνία όπως είναι αναμενόμενο. Ήταν μία πολύ ωραία προβολή και το ευχαριστηθήκαμε, μαζί και με την Λωξάνδρα που στην προβολή κρατούσε από το χέρι τον σύντροφό της. Στο τέλος του φεστιβάλ ήρθε και το βραβείο προσβασιμότητας της Alpha Bank, που μας έδωσε χαρά και θάρρος να συνεχίσουμε με περισσότερη ορμή την προσπάθεια για επικοινωνία της ταινίας με ανθρώπους όλων των ηλικιων. Θα θέλαμε να εχει διάρκεια στις αίθουσες και στο πλαίσιο των προβολών σε Αθηνα και Θεσσαλονικη που ξεκινούν τώρα, οργανώνουμε συζητήσεις με προσκεκλημένους άτομα με αναπηρία και μη, με παρουσία συντελεστων και φίλων γιατί αυτή είναι και η αξία του να βλέπει κανείς ενα ντοκιμαντέρ στη μεγάλη οθόνη, να μπορει να επικοινωνεί μετά την προβολή και να μοιράζεται.
Σας ευχαριστώ πολύ, όχι μόνο για τη συνέντευξη αλλά και για αυτό που μας χαρίσατε, δημιουργώντας την ταινία!
