Η Τζόις Σαμπάρι (Joyce Sabari, PhD, OTR, FAOTA) είναι καθηγήτρια σε Ακαδημαϊκά ιδρύματα (Associate Professor ) και Πρόεδρος του Προγράμματος Εργοθεραπείας στο Ιατρικό Κέντρο SUNY Downstate Medical Center (που βρίσκεται στην Νέα Υόρκη-ΗΠΑ). Στο άρθρο αυτό, αναφέρεται στην Κλίμακα Αξιολόγησης της Κίνησης (Motor Assessment Scale), ως μια γρήγορη και κατανοητή εκτίμηση της κινητικής λειτουργίας σε επιζήσαντες εγκεφαλικού επεισοδίου.
Πρόσφατες ενδείξεις (βασισμένες στην πράξη) για την κινητική αποκατάσταση μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (εφεξής θα αναφέρεται ως ΑΕΕ) έχουν επηρεαστεί από μεθόδους προσανατολισμένες σε δραστηριότητες,οι οποίες αποσκοπούν στην βελτίωση της συνολικής λειτουργίας που σχετίζεται με την ισορροπία, την αδρή κινητικότητα και τη χρήση του παρετικού άκρου. Οι θεραπευτές ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν στανταρισμένα εργαλεία αξιολόγησης για την αντικειμενική μέτρηση της προόδου των πελατών τους, για την επικοινωνία σχετικά με την κατάσταση του ασθενούς και με άλλα θεραπευτικά κέντρα κατά τη διάρκεια της συνεχόμενης περίθαλψης και για την έρευνα πάνω στην αποτελεσματικότητα της παρέμβασης.
Η Κλίμακα Αξιολόγησης της Κινητικότητας (Motor Assessment Scale) (εφεξής θα αναφέρεται ως MAS) είναι μια στανταρισμένη αξιολόγηση η οποία έχει επινοηθεί από Κάρ, Σέφερντ, Νόρντλομ και Λίν (Carr, Shepherd, Nordholm & Lynne -1985) για την εκτίμηση της κινητικής λειτουργίας σε επιζήσαντες ΑΕΕ και για να συμβαδίσει με την μέθοδο κινητικής επανεκπαίδευσης (motor relearning approach) για την αποκατάσταση κατόπιν ΑΕΕ (Carr & Shepherd, 1998; 2007). Η MAS είναι μια καλά μελετημένη αξιολόγηση με ιδιότητες που την κάνουν χρήσιμη για τους θεραπευτές αποκατάστασης. Ειδικότερα συνίσταται ως μέτρο για την κινητικότητα μετά από ΑΕΕ, στις Κατευθυντήριες Οδηγίες της Αμερικάνικης Καρδιολογικής Εταιρίας για την αποκατάσταση μετά από ΑΕΕ (Duncan, Zorowitz, et al, 2005) και από Ανασκόπηση βασισμένη σε κλινικά αποτελέσματα του Καναδέζικου Συστήματος Υγείας, για την αποκατάσταση μετά από ΑΕΕ (Salter et al, 2012). Αντικειμενικές ανασκοπήσεις για την αξιολόγηση του ΑΕΕ, τυπικά συνιστούν την MAS για την αξιοπιστία και την ευκολία στη χρήση (Poole & Whitney, 2001; Fasoli, 2003). Η MAS συνεχίζει να χρησιμοποιείται εκτεταμένα ως μέτρο αποτελέσματος σε μελέτες παρεμβάσεων αποκατάστασης σε επιζήσαντες από ΑΕΕ. (Langhammer, Stanghelle, Lindmark, 2009; Hayward et al, 2013, Colomer, et al, 2013; Katrak, Black & Peeva, 2011, Kwah, et al, 2013).
Η MAS παρέχει ένα στανταρισμένο σύστημα βαθμολόγησης για την αξιολόγηση οκτώ κατηγοριών της κινητικής συμπεριφοράς:
- Από ύπτια στην πλάγια θέση
- Από ύπτια στην καθιστή θέση
- Ισορροπώντας στην καθιστή θέση
- Από την καθιστή στην όρθια θέση
- Βάδιση
- Λειτουργία του άνω άκρου
- Κινητικότητα χεριών
- Δραστηριότητες χεριών
Αναλυτικά το πρωτόκολο εδώ: www.rehabmeasures.org
Κάθε κατηγορία βαθμολογείται σε κλίμακα με άριστα το 7 (0-6) βασιζόμενη στις ικανότητες του ατόμου να εκτελέσει συγκεκριμένες δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες που περιλαμβάνει η κάθε κατηγορία είναι ιεραρχημένες. Πιο συγκεκριμένα, η επίτευξη της 6ης κατά σειρά δραστηριότητας προϋποθέτει την ικανότητα πραγματοποίησης των δραστηριοτήτων από το 1 μέχρι το 5. Η παρούσα διάταξη μειώνει το χρόνο για την εκτέλεση της θεραπείας και γίνεται πολύ πιο ελκυστική στους ιατρούς.
Οι δυο από τις 8 άνωθι κατηγορίες αξιολογούν την κίνηση του χεριού. Μια τρίτη κατηγορία αξιολογεί τη λειτουργία του άνω άκρου η οποία ορίζεται ως η ικανότητα κάποιου να χρησιμοποιεί ορθά τον ώμο και τον αγκώνα. Αναφορικά με τους προβληματισμούς που προέκυψαν σε προηγούμενη μελέτη (Poole & Whitney, 1988) σχετικά με την ιεράρχηση η οποία χρησιμοποιήθηκε για τη βαθμολόγηση κατά την αξιολόγηση του χεριού, η Σαμπάρι και συνεργάτες (2005) χρησιμοποίησαν την ανάλυση Rasch για να αξιολογήσουν την εγκυρότητα της βαθμολογικής ιεραρχίας των τριών κατηγοριών αναφορικά με το άνω άκρο. Η παρούσα ανάλυση των 100 ασθενών με αποκατάσταση μετά από ΑΕΕ παρείχε υποστήριξη για την ιεραρχική βαθμολόγηση όπως προτείνεται από του δημιουργούς της MAS για το άνω άκρο. Ωστόσο, η ανάλυση παρουσίασε σημαντικά προβλήματα στην ιεραρχική βαθμολόγηση της κίνησης του χεριού συμπεριλαμβανομένου και τις πιο απαιτητικές δραστηριότητες του χεριού. Πιο συγκεκριμένα, μερικά κριτήρια δεν ήταν ιεραρχημένα βάσει του βαθμού δυσκολίας. Σημαντικά κενά δυσκολίας παρατηρήθηκαν μεταξύ παράπλευρων κριτηρίων καθώς και κάποια κριτήρια ήταν περιττά, βάσει του βαθμού δυσκολίας τους. Αυτά τα πορίσματα επιβεβαιώθηκαν σε μεταγενέστερες μελέτες από ανεξάρτητους συγγραφείς (Aamodt, Kjendahl & Jahnsen, 2006; Pickering et al, 2010).
Παρόλο που πολλές εκτιμήσεις σχετικά με την κινητική λειτουργία για τους επιζήσαντες ΑΕΕ έχουν αξιοποιηθεί και δοκιμαστεί, πολύ λίγοι παρέχουν στους κλινικούς ιατρούς εργαλεία για την ολιστική πληροφόρηση για τις ποικίλες όψεις των κινητικών αποδόσεων που είναι απαραίτητες για τις παρεμβάσεις αποκατάστασης νευρολογικών παθήσεων. Παρόλα τα αρχικά προβλήματα που είχαν οι κατηγορίες που αφορούσαν το χέρι, η MAS αποτελεί σύντομη και κατανοητή αξιολόγηση της κινητικής λειτουργίας σε αυτούς που έχουν επιβιώσει ΑΕΕ. Η Σαμπάρι δούλεψε με συναδέλφους, για να επαναπροσδιορίσουν και να βελτιώσουν τις δυο κατηγορίες για την κίνηση του χεριού, ακολουθώντας μια διαδικασία πολλαπλών σταδίων για τον σχηματισμό κλίμακας και την ανάλυση Rasch (Sabari, Woodbury & Velozo, 2014). Η δημοσίευση είναι διαθέσιμη στο: http://www.ncbi.nlm.nih.gov
Σε οκτώ θεραπευτικά κέντρα οι αρμόδιοι για τη συσσώρευση πληροφοριών ενθουσιάστηκαν με την χρησιμότητα των νέων διαμορφωμένων κατηγοριών και πραγματικά ελπίζει, με αυτές τις προτεινόμενες αναβαθμίσεις, οι εργοθεραπευτές να υιοθετήσουν την MAS. Την παρούσα χρονική περίοδο εργάζεται με τους συναδέλφους στο Ιατρικό Κέντρο SUNY Downstate Medical Center (που βρίσκεται στην Νέα Υόρκη-ΗΠΑ) για τη δημιουργία μιας ιστοσελίδας που θα περιέχει ένα εύρος πηγών πληροφόρησης οι οποίες θα παρέχουν στους θεραπευτές το πλήρες πρωτόκολλο της εξέτασης, εκπαιδευτικά βίντεο και άλλο υλικό για να εκτελούν την εξέταση με απόλυτη αυτοπεποίθηση.
Μετάφραση – Επιμέλεια: Νίκος Παγίδας – Εργοθεραπευτής
Πηγή: https://occupationaltherapycafe.com
