Μια «Ανοιχτή Αγκαλιά» με χιούμορ, ανθρωπιά και ρεαλισμό

Από τα πιο ανιαρά πράγματα πού μπορείς να διαβάσεις παραμονές Πρωτοχρονιάς είναι οι ανασκοπήσεις. Το μόνο χειρότερο από αυτές είναι τα άρθρα του στυλ τι πρέπει να κάνω την επόμενη χρονιά, που κουβαλούν την κοινοτυπία και τη ματαιότητα της εμπορικής κουλτούρας της αυτοβελτίωσης.

του Βαγγέλη Καρατζά – Πατέρας παιδιού στο Φάσμα του Αυτισμού

Έτσι λοιπόν για τελευταία ταινία του χρόνου ας δούμε όχι άλλη μία ταινία που θα μας συγκλονίσει, θα μας διδάξει και θα μας συγκινήσει στο μέγιστο βαθμό κλπ, αλλά κάποια που ασχολείται με πολύ ενδιαφέροντα ζητήματα με τον πιο ψύχραιμο τρόπο.

Η «Ανοιχτή Αγκαλιά» / Dancing Arabs είναι μια Ισραηλινή ταινία του 2014 με κεντρικό πρόσωπο τον Ιγιάντ, έναν παλαιστίνιο μάθητη που έχει ευκαιρία να φοιτήσει εσωτερικός σε ένα από τα καλύτερα σχολεία του Ισραήλ.

Εκεί ερωτεύεται την Εβραία Ναόμι και γίνεται φίλος με τον επίσης εβραίο Γιονάταν που έχει μυική δυστροφία και είναι χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου.

Το υπόβαθρο…

Ο Ιγιάντ γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μία περιοχή του Ισραήλ που δεν ανήκει στα αυτοδιοικούμενα παλαιστινιακά εδάφη και όπου οι παλαιστίνιοι ονομάζονται αραβοισραηλινοί.

Η ζωή δεν είναι τόσο δύσκολη όσο στις άλλες περιοχές, ο Ιγιάντ αντιμετωπίζεται σαν πολίτης δεύτερης κατηγορίας, αλλά από την άλλη δεν έχει το μίσος και το τραύμα που κουβαλούν οι προηγούμενες γενιές και οι συμπατριώτες του πού ζουν σε πιο δύσκολες συνθήκες.

Η ευχάριστη έκπληξη είναι ότι η ταινία τα ιστορικά γεγονότα όπως η εισβολή των ισραηλινών στον Λίβανο το ’82, η Ιντιφάντα το ’88 ή ο πόλεμος του κόλπου στα ’90 τα χρησιμοποιεί ως αφορμή για να δείξει την ψυχοσύνθεσή και τον τρόπο σκέψης των πρωταγωνιστών και όχι το αντίστροφο.

Το τυπικό πρώτο μέρος…

Το πρώτο κομμάτι της ταινίας που είναι και αρκετά ευχάριστο δεν κρύβει και πολλές εκπλήξεις: ο μαθητής που δεν ταιριάζει στην αρχή στο νέο σχολικό περιβάλλον, κερδίζει τους συμμαθητές του με το χαρακτήρα του, μπλέκει σε έναν έρωτα κόντρα σε νόμους και κανόνες και προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις δύο κουλτούρες. Αρκετά τυπικό.

Ο Γιονάταν…

Δύο πράγματα δίνουν σφυγμό στο πρώτο μέρος. Το ένα είναι ο ο έρωτας Ναόμι-Ιγιάντ με το πάθος, την αφέλεια και την ερωτική ενέργεια που αναπόφευκτα έχει αυτή η ηλικία. Το δεύτερο είναι ο χαρακτήρας του Γιονάταν. Τον οποίο είχε γνωρίσει ο Ιγιάντ μέσα από ένα πρόγραμμα κοινωνικής προσφοράς για παρέα σε άτομα με αναπηρία.

Το ιδιότυπο χιούμορ και σαρκαστικά προσβλητικό περιεχόμενο των αστείων του απέναντι στον Ιγιάντ φέρνει περιέργως κοντά τους δύο νέους καθώς και το πολύ καλό γούστο του Γιονατάν στη μουσική.

Στο δεύτερο μέρος η ταινία ενηλικιώνεται…

Έρχεται μία στιγμή που οι πρωταγωνιστές πρέπει να πάρουν αποφάσεις. Στις αισθηματικές ταινίες ο έρωτας είναι ακατανίκητος και γκρεμίζει όλα τα εμπόδια.

Υπάρχουν όμως φορές που η πραγματικότητα, η επιθυμία για καλύτερη ζωή ή η ανάγκη να διατηρήσεις ή να κατακτήσεις αυτά που επιθυμείς και ονειρεύεσαι είναι πιο δυνατά από οποιοδήποτε συναίσθημα.

Και αυτό δεν είναι συμβιβασμός είναι ένστικτο αυτοσυντήρησης, όσο κι αν μας είναι δυσάρεστο να το παραδεχτούμε.

Ένα άλλο αμφιλεγόμενο κομμάτι της ταινίας είναι κατά πόσο η ταυτότητά μας είναι αναπόσπαστο κομμάτι μας ή είναι κάτι που μας κληροδοτείται.

Εάν αυτό που θέλω να γίνω είναι κάτι διαφορετικό από αυτό που μου έχουν πει ότι είμαι, τι γίνεται τότε;

Αυτές είναι οι καταστάσεις που αντιμετωπίζει ο Ιγιάντ.

Το σκληρό πρόσωπο της αναπηρίας…

Η μυϊκή δυστροφία δεν έχει στερήσει μόνο στο Γιονάταν την ικανότητα να παίζει κιθάρα. Σιγά-σιγά του στερεί τα πάντα.

Και είναι μία επώδυνη διαδικασία, όχι μόνο για τον ίδιο αλλά και για τη μητέρα του(που είναι ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο στην εξέλιξη της ταινίας) όσο και για τον Ιγιάντ.

Όποιος έχει θρηνήσει κάποιον όσο είναι ζωντανός, γιατί τον βλέπει σιγά σιγά να σβήνει, να χάνεται, δεν μπορεί να κατηγορήσει τη μητέρα του Γιονατάν για αυτό που λέει, για αυτό που σκέφτεται για το γιο της.
Και αυτό που δείχνει η ταινία είναι ότι δεν αρκεί κάποιες φορές η θετική ενέργεια και η ψυχική δύναμη. Δεν μπορούμε να τα νικήσουμε όλα. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να μείνουμε δίπλα σε αυτούς που αγαπάμε, να αποδεχτούμε την πραγματικότητα και αν έχουμε τη δύναμη να δούμε τι καλό μπορούμε να κάνουμε εκεί που είναι εφικτό.

Και αυτή είναι και η έκπληξη της ταινίας.

Δεν θέλω να σας αποκαλύψω τι γίνεται αλλά υπάρχει μία θυσία, μία πράξη αγάπης, που είναι απρόσμενη.
Για κάποιους ίσως να είναι και ηθικά μεμπτή.
Αλλά ίσως είναι εύκολο να κρίνεις αν είσαι έξω από τόσο δύσκολες πραγματικότητες.

Κολάζ…

Ο Ισραηλινός σκηνοθέτης Eran Rikllis δημιουργός του υπέροχου «Η Λεμόνια» του 2008 πήρε το βιβλίο του αραβοϊσραηλινού Sayeed Κashua (που πολλές φορές έγινε κόκκινο πανί για τους φανατικούς και των δύο πλευρών) και έφτιαξε μία πολύ ισορροπημένη ταινία πάνω σε εξαιρετικά ευαίσθητα θέματα.

Υπήρχαν σκηνές έντασης, όπως αυτή του bullying, του εξευτελιστικού ελέγχου από τους στρατιώτες ή της καταδίκης από τον Ιγιέντ των στερεοτύπων της ισραηλινής λογοτεχνίας για τους Άραβες. Αλλά είναι και οι ανθρώπινες στιγμές όπως στη σκηνή με τη γιαγιά η τη σκηνή που ο Ιγιεντ φροντίζει το Γιονατάν σε μία αβολη στιγμή.

Και άλλες όπως αυτή με τον αριστερό ακτιβιστή πατέρα που λέει «τι θα πει ο κόσμος;» (σας θυμίζει τίποτα;), τους Deep Purple που γίνονται Deeb Burble λόγω γλωσσικών διαφορών καθώς βέβαια και οι καυστικοί διάλογοι μεταξύ Γιονατάν και Ιγιέντ είναι ένα ανάμεικτο κολάζ διαθέσεων και συναισθημάτων που λειτουργεί χάρη και στο πολύ καλό cast. Και αυτός είναι ο λόγος που σας την προτείνω.

Γιατί αυτό που κυριαρχεί στην ταινία είναι το χιούμορ, η ανθρωπιά και ο ρεαλισμός.

Και επειδή βλέπω ότι το 2022 δεν θα είναι εύκολο ας το δούμε ρεαλιστικά και εμείς και ας οπλιστούμε με λίγο περισσότερη ανθρωπιά και αρκετό περισσότερο χιούμορ.