Τα βλαστικά κύτταρα (βκ) υπάρχουν σε κάθε άνθρωπο από τα πρώτα στάδια της ανθρώπινης ανάπτυξης έως στο τέλος της ζωής του. Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από διακόσιους διαφορετικούς τύπους κυττάρων. Κατά τη διάρκεια της πρώιμης ανάπτυξης, διάφοροι τύποι βλαστικών κυτ¬τάρων γεννούν εξειδικευμένα-διαφοροποιημένα κύτταρα, όπως τα νευρικά κύτταρα, τα κύτταρα του δέρματος, του αίματος, και των μυών, που διεκπεραιώνουν συγκεκριμένες λειτουργίες του οργα¬νισμού. Τα βκ μπορούν να αναπαραχθούν και να παραγάγουν εξειδικευμένους τύ¬πους κυττάρων. Αυτή η ιδιότητα τα καθιστά ελκυστικά για τους επιστήμονες που επιδιώκουν να σχεδιάσουν θεραπευτικές εφαρμογές για την αντικατάσταση των κυττάρων που έχουν καταστραφεί ή χαθεί.
Υπάρχουν δύο τύποι βκ, τα εμβρυικά και τα ενήλικα. Διαθέσιμες πηγές λήψης τους από το ανθρώπινο σώμα είναι ο πλακούντας, ο ομφάλιος λώρος, τα νεογιλά δόντια, το λίπος και ο μυελός των οστών.
Σύμφωνα με έρευνες σε πολλές χώρες αποδείχτηκε ότι με τη χρήση των βκ μπορούν να θεραπευτούν διάφορες ασθένειες. Κάποιες από αυτές είναι η θεραπεία της αρθρίτιδας, η περιφερική αγγειοπάθεια, η χρόνια αναπνευστική, νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις η χρήση τους αντενδείκνυται. Παρόλα αυτά, επιστήμονες έχουν συγκεντρώσει το ενδιαφέρον τους στην εφαρμογή σε μελλοντικές προ-κλινικές και κλινικές μελέτες που αφορούν τα βκ. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι η χρήση τους αποτελεί πολλά υποσχόμενη στρατηγική στην κυτταρική και γενετική θεραπευτική πολλών εκφυλιστικών νοσημάτων καθώς επίσης και ως επικουρική ανοσοθεραπεία για διάφορους επιθετικούς τύπους καρκίνου.
Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει έντονο ενδιαφέρον για τα βκ, όχι μόνο στο επιστημονικό και ιατρικό κόσμο αλλά και σε διάφορες πολιτικές και θρησκευτικές ομάδες. Επιπλέον, έχει γίνει σημαντική πρόοδος στην κατανόηση της βιολογίας τους, αν και αρκετές φορές τα συμπεράσματα είναι αντιφατικά. Τα κύτταρα αυτά πιθανόν κατέχουν θέση κλειδί στη διαδικασία της αναγέννησης και αποκατάστασης της λειτουργικότητας των ιστών μετά από κάποια βλάβη (Watt F., Driskell R., 2012).
Οι εξελίξεις στην βιολογία των βκ, βοηθούν στην κατανόηση των μηχανισμών οργανογένεσης, καρκινογένεσης, αλλά και στον σχεδιασμό βλαστικών κυττάρων ως θεραπευτικό εργαλείο για την επιτάχυνση της ιστικής επιδιόρθωσης. Αυτά διαθέτουν τις μοναδικές ιδιότητες της αυτοανανέωσης και της πολυδυναμίας, δηλαδή την ικανότητα να αυτοανανεώνονται απεριόριστα και να διαφοροποιούνται δυναμικά παράγοντας διαφορετικού τύπου «απογόνους» (Κολιάκος Γ, 2010).
Τα βκ είναι αρχέγονα κύτταρα και παραμένουν στο σώμα μετά τη διάπλαση του και μπορούν να εξελιχθούν σε ωριμότερες μορφές κυττάρων. Θεωρούνται οι δομικοί λίθοι του ανοσοποιητικού και του αιμοποιητικού συστήματος (Κολιάκος Γ, 2010). Μέσα στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν πάνω από διακόσιοι διαφορετικοί τύποι κυττάρων, που είναι οργανωμένοι σε ιστούς και όργανα για τις λειτουργίες που είναι απαραίτητες για τη βιωσιμότητα και αναπαραγωγή (Watt, F., Driskell, R., 2012).
Αποτελούν ένα νέο θεραπευτικό όπλο στην ιατρική όπου εάν η χρήση του είναι σωστή μπορεί να δώσει λύση σε χρόνια προβλήματα. Όμως, έχει διαπιστωθεί από επιστήμονες ότι σε αυτό το χρονικό διάστημα είναι λίγες οι ασθένειες οι οποίες θεραπεύονται, διότι δεν μπορούν να αναγεννήσουν όλους τους τύπους ιστών παρά μόνο μερικούς. Ωστόσο, οι επιστήμονες βάση των καθιερωμένων θεραπειών μέσω των βκ, όπως για παράδειγμα μεταμοσχεύσεις δέρματος, δημιουργούν την ελπίδα ότι θα αποτελέσουν μέσο θεραπείας ανίατων ασθενειών. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, στο κόσμο της ιατρικής θεωρείται σημαντικότερη και ασφαλέστερη πηγή λήψης τους το αίμα του πλακούντα και του ομφάλιου λώρου (Κολιάκος Γ, 2010).
Ιστορική αναδρομή…
Υπό μελέτη βρίσκονται τα τελευταία σαράντα χρόνια τα βκ. Οι McCulloch και Till (το 1963), ανίχνευσαν τα κύτταρα με δυνατότητα ανανέωσης στον μυελό των οστών ποντικών. Το 1968, πραγματοποιείται η πρώτη μεταμόσχευση μυελού οστών για τη θεραπεία του συνδρόμου ανοσοανεπάρκειας SCID, ανάμεσα σε αδέρφια. Το 1992, καλλιεργούνται εμβρυϊκά βκ σε εργαστήριο, με τη μορφή νευροσφαιρών. Το 1998, ο James Thompson και οι συνεργάτες του, δημιουργούν την πρώτη κυτταρική σειρά ανθρώπινων βκ στο Πανεπιστήμιο του Γουϊσκόνσιν. Tο 2006, αποδείχτηκε ότι με τη βοήθεια βκ παράγονται πολλοί κυτταρικοί τύποι, ιστοί, όργανα ή ολόκληροι οργανισμοί. Το 2007, ανακοινώθηκε η πρώτη επιτυχής μεταμόσχευση σε παιδί με οξεία λευχαιμία, από την φύλαξη βκ. Το 2008, αυξάνεται ο αριθμός χρήσης των βκ σε ασθενείς.
Πρώτη μεταμόσχευση βκ σε παιδί με εγκεφαλική παράλυση πραγματοποιήθηκε το 2009 και η δεύτερη το 2010 (Κολιάκος Γ, 2009).
Πολλά εργαστήρια παγκόσμια μελετούν την ανεύρεση εφαρμογών που αφορούν στα βκ. Μέχρι σήμερα, έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 200 επιτυχημένες χρήσεις (Βουλπιώτης Ι., 2010).
Τύποι βλαστοκυττάρων…
Υπάρχουν δυο τύποι βκ. Ένας τύπος είναι τα εμβρυικά. Η βλαστοκύστη είναι μη εμφυτευμένο έμβρυο που αναπτύσσεται πέντε μέρες μετά την γονιμοποίηση. Είναι μια κοίλη σφαίρα από μάζα κυττάρων, που έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται προς όλους τους τύπους κυττάρων του ανθρώπινου σώματος. Υπό φυσιολογική ανάπτυξη, εμφυτεύεται στο τοίχωμα της μήτρας για να γίνει έμβρυο και να αναπτυχθεί σε ώριμο οργανισμό. Τα εξωτερικά κύτταρα σχηματίζουν τον πλακούντα, ενώ τα εσωτερικά τα εξειδικευμένα κύτταρα του οργανισμού. Είναι πιο ευέλικτα από των ενηλίκων και είναι ευκολότερο να συλλεχθούν, να απομονωθούν και να διατηρηθούν στο εργαστήριο σε σχέση με τα ενήλικα. Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα στις μεταμοσχεύσεις ιστών, διότι μπορούν να προκαλέσουν τεράτωμα. Για θεραπείες, πρώτα διαφοροποιούνται σε ειδικευμένους τύπους κυττάρων (Κρεμιώτης Θ., 2004).
Ένας άλλος τύπος βλαστοκυττάρων είναι τα ενήλικα, που είναι σημαντικά για την ανάπτυξη, επούλωση και αντικατάσταση των κυττάρων που έχουν καταστραφεί. Έχουν την ικανότητα να αναγεννούν τους ιστούς καθόλη τη διάρκεια της ζωής. Βρίσκονται σε διάφορους ιστούς όπως στο δέρμα, εγκέφαλο, στη καρδιά και αλλού (Δεληγεώργη Ε., 2013).
Πηγές Λήψης…
Το ανθρώπινο σώμα διαθέτει πηγές λήψης βκ, που παρουσιάζουν διαφορές ως προς τις ιδιότητες και χρήσεις των κυττάρων που συλλέγονται. Κατά τη γέννηση μπορούν να φυλαχθούν βκ με αποστράγγιση του πλακούντα ή να απομονωθούν από το σώμα του ομφαλίου λώρου (ουσία Wharton). Μετά τη γέννηση, μπορούν να απομονωθούν από τα νεογιλά δόντια, το λίπος και τον μυελό των οστών. Παγκόσμια, το αίμα του ομφαλίου λώρου χρησιμοποιείται στο 50% των μεταμοσχεύσεων, λόγω των ιδιοτήτων του και για αυτό υπάρχει ενδιαφέρον για την αποθήκευση του (Κολιάκος Γ., 2009). Σύμφωνα με τον ερευνητή Τζέιμς Χίκμαν, τα κύτταρα του ομφαλίου λώρου δεν εγείρουν ηθικά ζητήματα, όπως τα εμβρυϊκά βκ, αφού για τη λήψη τους δεν απαιτείται η καταστροφή εμβρύων (Hickman J., 2012).
Ιδιότητες Βλαστικών Κυττάρων…
Όλα τα βκ, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους, έχουν τρεις γενικές ιδιότητες. Είναι ικανά για διαίρεση και αυτοανανέωση για μεγάλες χρονικές περιόδους, είναι μη-εξειδικευμένα και μπορούν να δημιουργήσουν εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους καθώς διαιρούνται και αυτοανανεώνονται για μεγάλες χρονικές περιόδους. Σε αντίθεση με τα μυοκύτταρα, τα κύτταρα του αίματος ή τα νευρικά κύτταρα δεν αυτοαναπαράγονται. Τα βκ μπορούν να αναπαραχθούν πολλές φορές ή να πολλαπλασιαστούν (Τσίντου Μ.,2011).
Xαρακτηρίζoνται ως κύτταρα που αυτοδιπλασιάζονται και διαφοροποιούνται. Αυτές οι ιδιότητες είναι θεμελιώδεις και χρησιμοποιούνται ως εξής: η πρώτη ως μια μεγάλη μάζα βκ (είτε αυτά είναι εμβρυϊκά ή ενήλικα βλαστικά κύτταρα από ιστούς) και η δεύτερη χρησιμοποιείται για την ύπαρξη μιας μεγάλης μάζας κυττάρων (όπως για παράδειγμα χονδροκύτταρα, ηπατοκύτταρα, κύτταρα του δέρματος, κύτταρα του μυοκαρδίου) (Πετροπούλου Ε., 2009).
Χρήσεις Βλαστικών Κυττάρων…
Η πρώτη απάντηση στο πού χρησιμεύουν τα βκ ήρθε το 1980, από τον καθηγητή Hal E. Broxmeyer. Απέδειξε ότι τα βκ του ομφαλοπλακουντιακού αίματος διαθέτουν τις ίδιες ιδιότητες με τα αντίστοιχα του μυελού των οστών, με το επιπρόσθετο πλεονέκτημα της εύκολης απομόνωσης.
Με την πάροδο των ετών, τα βκ απέδειξαν και σε άλλους τομείς την χρησιμότητά τους. Χάρη στην «πλαστικότητά» τους, οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως μπορούν να προσφέρουν την δυνατότητα αντικατάστασης κυττάρων και ιστών σε τραύματα της σπονδυλικής στήλης, σε εγκεφαλικά επεισόδια, σε εγκαύματα, σε καρδιακές παθήσεις, στον διαβήτη, σε περιπτώσεις εκφύλισης ωχράς κηλίδος, στην ηπατίτιδα, στον αυτισμό, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τον έλεγχο νέων φαρμάκων. Η λίστα των δυνατοτήτων τους συνεχώς μεγαλώνει, δίνοντας απεριόριστες ελπίδες ζωής. Δεν είναι λοιπόν παράλογο, που πολλοί γονείς σήμερα σπεύδουν να διαφυλάξουν τα βκ των νεογέννητων παιδιών τους, είτε σε ιδιωτικές είτε σε δημόσιες τράπεζες βλαστοκυττάρων, με σκοπό να εξασφαλίσουν την προστασία της υγείας της οικογένειάς τους από μελλοντικές παθήσεις (Μπούλια Ε., 2012).
Θεραπευτικές δυνατότητες
Η θεραπεία της αρθρίτιδας με βκ ενηλίκων έχει αποτελέσματα σε ελαφριές μορφές αρθρίτιδας (Κολιάκου Κ., 2011). Σε ηλικιωμένους ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα, η χρήση τους προσφέρει ανακούφιση και βελτίωση της κινητικότητας της άρθρωσης κατά 50%, ενώ το 40% εμφανίζει βελτίωση 75% στα επόμενα 1 με 2 έτη. Επίσης, μπορεί να επιταχύνει μηχανισμούς επούλωσης του σώματος από μυϊκούς τραυματισμούς και καταστροφή του ιστού. Επειδή η χρήση τους έχει ως αποτέλεσμα την αναπαραγωγή ιστού και αναπλήρωση του κατεστραμμένου τμήματος, χρησιμοποιούνται σε χρόνιες τενοντοπάθειες (Λεβάκος Γ.,2011; Κολιάκου Κ., 2012).
Παράλληλα, εφαρμόζονται σε ασθενείς που έχουν υποστεί βλάβη από εγκεφαλικό επεισόδιο ή βρίσκονται στο τελικό στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας, όπου χρειάζεται τόνωση της καρδιακής τους λειτουργίας. Σε αυτήν την περίπτωση, γίνεται αυτόλογη (από τον ίδιο τον ασθενή) μεταμόσχευση βκ, όπου λαμβάνονται από τον μυελό των οστών του. Επιπλέον, ωφελούνται άτομα με περιφερική αγγειοπάθεια, με χρόνια νοσήματα όπως χρόνια αναπνευστική, νεφρική ή υπατική ανεπάρκεια, καθώς και ασθενείς με παλιό εγκεφαλικό (Σβώλου Α., 2012). Η ασθένεια που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι η λευχαιμία. Οι ασθενείς λαμβάνουν μόσχευμα μυελού οστών από υγιής δότες, που είναι συμβατοί. Οι μορφές λευχαιμίας, που εφαρμόζεται μόσχευμα, είναι η χρόνια και οξεία λευχαιμία (University of Utah, 2013; Κολιάκος Γ., 2009).
Πού αντενδείκνυνται και σε ποιές Ασθένειες δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα Βλαστοκύτταρα…
Για τη θεραπεία κληρονομικών ασθενειών, όπως η μεσογειακή και η δρεπανοκυτταρική αναιμία καθώς και για τις ασθένειες του μεταβολισμού, δεν χρησιμοποιούνται οι αυτόλογες μεταμοσχεύσεις, καθώς τα βκ του παιδιού φέρουν στο γενετικό τους υλικό τα παθολογικά γονίδια. Αυτά είναι χρήσιμα για τη θεραπεία των υπολοίπων ασθενειών, αλλά όχι της κληρονομικής ασθένειας με την οποία γεννήθηκαν. Σήμερα, για τη θεραπεία αυτών των ασθενειών χρησιμοποιούνται οι αλλογενείς μεταμοσχεύσεις, δηλαδή η χρήση βλαστοκυττάρων από συμβατό δότη, που συνήθως είναι υγιής αδελφός. Τις περισσότερες φορές προγραμματίζεται η γέννηση υγιούς αδελφού με τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης οπού θα χορηγήσει τα βλαστοκύτταρα του (Κολιάκος Γ., 2009).
Μελλοντικές Θεραπευτικές Δυνατότητες…
Η ανάπτυξη θεραπειών με βκ είναι αιτία αισιοδοξίας για σημαντικά επιτεύγματα. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν δεκάδες μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη στο στάδιο κλινικών ερευνών. Στόχος είναι τόσο οι μελλοντικές αποτελεσματικές και ασφαλής θεραπείες όσο και η βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ανθρώπων.
Ο αυτισμός από το 1980 έως σήμερα, έχει αυξηθεί πολύ. Έχει βρεθεί, ότι στα άτομα με αυτισμό, οι περιοχές του μετωπιαίου λοβού έχουν χαμηλή αιμάτωση και ελαττωμένη παροχή οξυγόνου. Οι ερευνητές προσπάθησαν να μετατρέψουν τα βκ σε νευρικά κύτταρα, ώστε να συμβάλλουν σε διόρθωση των διαταραχών αιμάτωσης και οξυγόνωσης, με στόχο τη βελτίωση ή και την εξάλειψη της κλινικής εικόνας του αυτισμού. Η θεραπεία είναι ακόμα σε πειραματική φάση (Κολιάκος Γ., 2010).
Αντίστοιχα, στο τμήμα ιατρικής στο πανεπιστήμιο του Yale, δημιούργησαν βκ από το ενδομήτριο υγιών γυναικών και το μετέτρεψαν σε νευρικά κύτταρα, όπως αυτά του εγκεφάλου, με στόχο την θεραπεία της νόσου Πάρκινσον. Σε αυτή τη πάθηση παρατηρείται απώλεια εγκεφαλικών κυττάρων, που παράγουν ντοπαμίνη με καθοριστικό ρόλο στον συντονισμό της κίνησης. Ακολούθησε πειραματική διαδικασία σε ποντίκια, όπου διαπιστώθηκε ότι τα βκ είχαν αποικίσει στην μέλαινα ουσία και είχαν μετατραπεί σε νευρικά κύτταρα που περιείχαν ντοπαμίνη. Τα επίπεδα ντοπαμίνης των ζώων είχαν αποκατασταθεί. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να αξιολογηθούν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα πριν την εφαρμογή σε άνθρωπο (Παπαδάκη Ε., 2010).
Επιπρόσθετα, ερευνητές του πανεπιστημίου Σέφιλντ, με την βοήθεια των βκ επανέφεραν με επιτυχία την ακοή σε κωφά ζώα. Μετά από δέκα εβδομάδες, η αποκατάσταση ακοής στα πειραματόζωα ήταν 46%. Η διαδικασία θα δοκιμαστεί περαιτέρω πριν γίνουν δοκιμές σε ανθρώπους (Nature Journal of Science, 2012).
Επιστήμονες από το ιατρικό κέντρο στο Duke, ανέπτυξαν μια θεραπεία που για την ταχύτερη αποκατάσταση του ιστού που έχει υποστεί βλάβη, μετά από καρδιακή προσβολή. Ο ιστός μετατρέπεται σε καρδιακό μυ που λειτουργεί κανονικά χωρίς μεταμόσχευση βκ. Έχει δοκιμαστεί σε ποντίκια και τα αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι η μέθοδος έχει θεραπευτικές δυνατότητες (Duke University Medical Centre, 2012). Ακολούθως, ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Σεούλ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο τεχνολογίας, δήλωσαν ότι το λίπος από ενήλικα βκ από ανθρώπους, μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα στην θεραπεία αλλά και την πρόληψη των συμπτωμάτων για τα άτομα που πάσχουν από την νόσο άνοιας του Alzheimer. Σύμφωνα με αυτήν την μέθοδο, η νόσος μπορεί να είναι ιάσιμη και να χορηγηθεί ενδοφλέβια χωρίς να υπάρχει ανησυχία για ανοσολογική απόρριψη ή ογκογένεση. Η κυβέρνηση έχει εγκρίνει την έναρξη κλινικών δοκιμών (Source Rnl Bio Co, 2012).
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, που δημιουργεί φλεγμονή στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Παρόλο που οι ερευνητές πειραματίζονται με ποικιλία διαφορετικών βκ για την θεραπεία της νόσου, δεν υπάρχουν ακόμα θετικά αποτελέσματα. Για αυτό συνεχίζονται οι μελέτες (Chaddah M., 2012). Σε μοριακό ινστιτούτο στην Αυστραλία, έχουν εντοπίσει βκ στο πάγκρεας που μπορούν να μετατραπούν σε κύτταρα παραγωγής ινσουλίνης. Στόχος είναι η θεραπεία του διαβήτη. Η μέθοδος δοκιμάστηκε σε εργαστηριακό σωλήνα και σε ποντίκια. Η μελέτη όμως χρειάζεται επιπλέον αξιολόγηση (Paddock C., 2012).
Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ, μελετούν από το 2005 για την αντιγήρανση. Στόχος η αποκατάσταση βκ για καθυστέρηση της γήρανσης και επέκταση της διάρκειας ζωής. Οι μελέτες γίνονται σε πειραματόζωα (Zhongjun Z., Baohua L., 2012). Στο ινστιτούτο βκ του πανεπιστημίου Cambridge, μελετούν την βελτίωση κακώσεων του νωτιαίου μυελού. Η μελέτη έχει εφαρμοστεί σε σκυλιά που έχουν υποστεί κάκωση. Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά και η μέθοδος κρίθηκε ασφαλής. Η έρευνα θα συνεχιστεί με κλινικές δόκιμες (Fitzgerald K.,2012). Τέλος, στην Ιαπωνία στο κέντρο ερευνών αλλεργίας και ανοσολογίας στη Γιοκοχάμα, μελετούν την θεραπεία του καρκίνου με βκ. Εξετάζουν αν τα κύτταρα μπορούν να σκοτώσουν επιλεκτικά καρκινικά κύτταρα χωρίς να βλάπτουν τα υγιή. Η μελέτη είναι σε εξέλιξη (Paddock C., 2013)
.
Συζήτηση…
Ιατρικά επιτεύγματα και επιστημονικές ανακαλύψεις, που μέχρι πρότινος ήταν τόποι ανεξερεύνητοι, τώρα μπορούν να τεθούν στο μικροσκόπιο. Τα βκ έχουν συγκεντρώσει έντονο ενδιαφέρον από τους επιστήμονες λόγω επιτυχημένων εφαρμογών σε προ-κλινικές και κλινικές μελέτες. Σήμερα, χρησιμοποιούνται σε αυτόλογες και αλλογενείς χρήσεις για τη θεραπεία σοβαρών ασθενειών και ο 21ος αιώνας χαρακτηρίζεται από την πρόοδο στις κυτταρικές θεραπείες. Η ικανότητα των βκ να μετασχηματίζονται σε οποιοδήποτε τύπο κυττάρου είναι η ελπίδα για εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο. Μπορούν να διεισδύουν σε όργανα, να μετατρέπονται σε συγκεκριμένες μορφές κυττάρων και ιστών, προκειμένου να αποκαταστήσουν βλάβες που έχουν προκληθεί.
Έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 20.000 χρήσεις βκ του πλακούντα με θετικά θεραπευτικά αποτελέσματα. Αξιοσημείωτο είναι ότι το Ομφαλοπλακουντιακό Αίμα αποθηκεύεται και αποτελεί ένα σημαντικό όπλο στην καταπολέμηση κατηγοριών ασθενειών. Σήμερα, οι ειδικοί επιστήμονες γνωρίζουν ότι το ομφαλοπλακουντιακό αίμα, το αίμα δηλαδή που παραμένει στον ομφάλιο λώρο και τον πλακούντα μετά τη γέννηση του παιδιού και την αποκοπή του ομφάλιου λώρου, είναι πλούσιο σε αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα. Αυτά μπορούν να σώσουν ζωές, εφ’ όσον είναι ικανά να επιδιορθώσουν βλάβες σε όργανα του ανθρωπίνου σώματος. Το ομφαλοπλακουντιακό αίμα περιέχει βκ, από τα οποία παράγονται τα κύτταρα του αίματος, δηλαδή τα ερυθρά, τα λευκά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι το ομφαλοπλακουντιακό αίμα χαρακτηρίζεται από πολλούς επιστήμονες ως «υγρός βιολογικός χρυσός» και ότι εκτός από το ίδιο το παιδί, αποτελεί βιολογική ασφάλεια πιθανόν για όλη την οικογένεια.
H προοπτική της χρήσης των βκ επεκτείνεται ραγδαία. Η χρήση τους δεν εγγυάται την κατάλληλη θεραπεία για όλες τις κληρονομικές γενετικές ασθένειες, εκτός εάν χρησιμοποιηθούν στα πλαίσια της γονιδιακής θεραπείας. Η επιτυχία της θεραπείας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, πέρα από τα ίδια τα βκ, όπως το είδος της ασθένειας, η κατάσταση του ασθενούς και άλλους παράγοντες.
Πέρα από τις δυσοίωνες φωνές που ακούονται, ότι η ανθρώπινη ζωή χάνει την υπόστασή της, το αισιόδοξο μήνυμα είναι ότι η επιστήμη δεν σταματά να παράγει. Οι ανακαλύψεις είναι σύμφυτες με την ανθρώπινη αυτή υπόσταση και μέχρι σήμερα δείχνουν, στην πλειονότητα τους, να υπερβαίνουν εμπόδια. Όπως ο φυσικός κόσμος μας πρόσφερε και μας προσφέρει διαρκώς καινούρια φάρμακα, έτσι και ο ανθρώπινος οργανισμός μας αποκαλύπτει τα κρυμμένα του όπλα απέναντι στις σύγχρονες ασθένειες. Τα βλαστοκύτταρα αποτελούν τέτοια όπλα.
Ευχαριστούμε την Ψυχολόγο Άννα Παπαποστόλου για την δημοσίευση στο nevronas.gr της παραπάνω εργασίας, που εκπονήθηκε στα πλαίσια μεταπτυχιακού προγράμματος
Συγγραφείς:
Αναστασίου Στέφανη, Αριστοτέλους Φιλιώ,
Παπαποστόλου Άννα, Σουρουππή Άντρια,
Χατζηαγγελή Δέσποινα.
Βιβλιογραφία:
1. Βουλπιώτης Ι. (2010), “Βλαστικά κύτταρα”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%92%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CE%BA%CF%8D%CF%84%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%B1 ημερομηνία επίσκεψης: 21/03/2013.
2. Δεληγεώργη Ε. (2013), “Βλαστοκύτταρα η μεγάλη ελπίδα της ιατρικής για τον 21ο αιώνα”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.somaomotimon.uoa.gr/fileadmin/somaomotimon.uoa.gr/uploads/doc/dialexeis/BLASTOKYTTARA.pdf ημερομηνία επίσκεψης: 29/03/2013.
3. Κολιάκος Γ. (2009), “Ταξίδι στο χρόνο”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.biohellenika.gr/el/vlastokyttara/taksidi-sto-xrono.html
4. Κολιάκος Γ. (2009), “Οι τελευταίες εξελίξεις για τα βλαστοκύτταρα”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.healthview.gr/περιεχόμενο/άρθρο/985/οι-τελευταίες-εξελίξεις-για-τα-βλαστοκύτταρα
5. Κολιάκος Γ. (2010), “Ο αυτισμός και η θεραπευτική χρήση βλαστοκυττάρων”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.iatronet.gr/article.asp?art_id=12030
6. Κολιάκος Γ. (2010), “Η ελπιδοφόρα χρήση των βλαστικών κυττάρων στην ιατρική”
7. Κολιάκου Κ. (2011), “Βλαστοκύτταρα κλειδί στη θεραπεία δυσίατων ασθενειών”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=332446
8. Κολιάκου Κ. (2012), “Πρόοδοι στη χρήση βλαστοκυττάρων”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.iatronet.gr/article.asp?art_id=17180
9. Κολιάκου Κ. (2012), “Τα βλαστοκύτταρα στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.iatronet.gr/article.asp?art_id=19097
10. Κρεμιώτης Θ. (2004), “Κατανοώντας τα βλαστικά κύτταρα”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.certh.gr/dat/0E98F387/file.pdf
11. Λεβάκος Γ. (2011), “Θεραπείες με Βλαστοκύτταρα”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.athloclinic.gr/
12. Μπούλια Ε. (2012), “Όσα πρέπει να ξέρετε για την φύλαξη των βλαστοκυττάρων”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.mama365.gr/4726/vlastokyttara-osa-thelete-na-xerete.html
13. Παπαδάκη Ε. (2010), “Νέες δυνατότητες από τα βλαστοκύτταρα για την αντιμετώπιση της νόσου του Πάρκινσον”
14. Πετροπούλου Ε. (2009), “Μύθοι και αλήθειες για τα βλαστοκύτταρα”
15. Σβώλου Α. (2012), “Νέες θεραπείες για ανίατες ασθένειες με βλαστοκύτταρα”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://vlastokyttara-news.blogspot.com/2012/05/blog-post.html
16. Τρίγκα Κ., Βαίτσης Ν., Γκέρμπεση Μ., Κεφαλοπούλου Ζ., Σωτηροπούλου Γ. (2012), “Η βιολογία των βλαστοκυττάρων”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.iedep.gr/images/stories/teuxi/issue31_2/Review3_144_149.pdf
17. Τσίντου Μ. (2011), “Βασικά στοιχεία για τα βλαστοκύτταρα”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.helmedica.gr/items-7-3.htm
18. Χίκμαν Τ. (2012), “Ομφάλιος λώρος ενάντια στη σκλήρυνση κατά πλάκας”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.biohellenika.gr/el/eidiseis-nea/teleftaia-nea/464-2012-02-08-09-43-54.html
Αγγλικές Ηλεκτρονικές Πηγές
1. Baohua L., Zhongjun Z. (2012), “HKU Study on Stem Cell and Aging: revealing anti-aging genetic mechanism”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.hku.hk/press/news_detail_9025.html
2. Chaddah M. (2012), “Multiple Sclerosis”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.stemcellnetwork.ca/index.php?page=multiple-sclerosis
3. Duke Univercity Medical Centre (2012), “Duke Team Turns Scar Tissue into Heart Muscle Without Using Stem Cells”.
4. Fitzgerald K. (2012), “Revolutionary Stem Cell Treatment Repairs Spinal Cord Injuries In Paralyzed Dogs”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.medicalnewstoday.com/articles/252982.php
5. Hickman J. (2012), “Umbilical Cord Stem Cells Converted Into Brain Support Cells”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.sciencedaily.com/releases/2012/01/120117144332.htm
6. Nature Journal of Science (2012), “Πειραματική θεραπεία κώφωσης με βλαστοκύτταρα”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://health.in.gr/news/scienceprogress/article/?aid=1231212909
7. Paddock C. (2012), “Diabetes Stem Cell Breakthrough Moves Toward Cure”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.medicalnewstoday.com/articles/252759.php
8. Paddock C. (2013), “Cancer-Killing Stem Cells Could Be Used To Treat Cancer”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.medicalnewstoday.com/articles/254609.php
9. Source Rnl Bio Co, (2012), “Adult stem cells can prevent Alzheimer’s disease”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.news-medical.net/news/20120927/Adult-stem-cells-can-prevent-Alzheimers-disease.aspx
10. University of Utah, (2013), “Stem cells in use”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://learn.genetics.utah.edu/content/tech/stemcells/sctoday/
11. Watt F. & Driskell R., (2012), “The therapeutic potential of stem cells”, διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2842697/
