Τι εστί... Παράλληλη Στήριξη;

Η Παράλληλη Στήριξη (ΠΣ) ως θεσμός στοχεύει στη συμπερίληψη του μαθητή στο γενικό σχολείο. Ένας θεσμός ενισχυτικός και ενταξιακός που δεν έχει σε καμία περίπτωση χαρακτήρα φύλαξης του παιδιού ή εξυπηρέτησης, στην καθημερινή διαβίωση.

της Ελένης Αμπλά – Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής

Στόχος της είναι, ο μαθητής σταδιακά να αποκτήσει μια σχετική αυτονομία στη συνήθη σχολική τάξη ώστε να μην απαιτείται ο εκπαιδευτικός να τον βοηθά καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του στο σχολείο. Επίσης, ο εκπαιδευτικός, μέσω του εξατομικευμένου προγράμματος που θα συντάξει, θέτει στόχους αποσκοπώντας στην ένταξή του.

Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών και σε ειδικό σχολείο που χρήζουν συνοδό Παράλληλης Στήριξης. Εξαιτίας του ότι δεν μπορούν να έχουν δημόσια παράλληλη, οι γονείς προσλαμβάνουν κάποιον ιδιώτη. Αυτό που δεν πρέπει να μας διαφεύγει είναι ότι ο ιδιώτης – βοηθός είναι ισότιμος με το προσωπικό του σχολείου και δεν πρέπει η αξία του να υποτιμάται ή να θεωρείται πως κάνει «φύλαξη».

H Παράλληλη Στήριξη ΔΕΝ είναι μια Απλή Φύλαξη.

Παράλληλη Στήριξη μπορούν να διεκδικήσουν εκείνα τα παιδιά που η αναπηρία τους και οι ειδικές εκπαιδευτικές τους ανάγκες έχουν πιστοποιηθεί από τον αρμόδιο φορέα Κ.Ε.ΣΥ (πρώην ΚΕΔΔΥ) ή Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο ή από Δημόσιο νοσοκομείο.

Δυστυχώς, το θεσμικό πλαίσιο αναφέρεται μόνο στις αρμοδιότητες της δημόσιας Παράλληλης και όχι της ιδιωτικής. Συνήθως, η δεύτερη εποπτεύεται από τη θεραπευτική ομάδα (ψυχολόγο, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή) του κέντρου ειδικής αγωγής όπου το παιδί πηγαίνει για τις θεραπείες του.

Πότε το παιδί χρειάζεται Παράλληλη Στήριξη;

Αξίζει να δούμε ποιες είναι οι περιπτώσεις παιδιών που χρήζουν παράλληλης στήριξης. Αρχικά να επισημανθεί ότι η έγκριση μπορεί να είναι για μερικές ώρες ή για όλο το διδακτικό πρόγραμμα. Συνήθως ο μαθητής που παρουσιάζει κάποια σημαντική δυσκολία, συγκριτικά με το Μέσο Όρο, θα παραπεμφθεί για αξιολόγηση.

Μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θεωρούνται όσοι, για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής, εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών προβλημάτων, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης.

Στους μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), κινητικές αναπηρίες, χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, διαταραχές ομιλίας-λόγου, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες.

Στην κατηγορία μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν εμπίπτουν οι μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση που συνδέεται αιτιωδώς με εξωγενείς παράγοντες, όπως γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες.

Εφόσον λοιπόν ολοκληρωθεί η αξιολόγησή του, θα δοθεί στους γονείς η διάγνωση συνοδευόμενη από μια πρόταση: Παράλληλη Στήριξη / Τμήμα Ένταξης / Ειδικό Σχολείο.

Παραπάνω έχουμε αναφέρει σε ποιους φορείς μπορούν να απευθυνθούν οι γονείς για αυτή τη διαδικασία που κρίνεται απαραίτητη.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει το άτομο που εργάζεται στην Παράλληλη Στήριξη;

Προσωπικά, θεωρώ ότι ο/η βοηθός (ιδιωτική Παράλληλη Στήριξη) που προσλαμβάνεται από τους γονείς πρέπει να είναι εκπαιδευτικός με κατάρτιση στην ειδική αγωγή και όχι θεραπευτής ή κάτι άλλο. Σε ιδανικές συνθήκες θα πρέπει να είναι δάσκαλος, όταν το παιδί είναι μαθητής του δημοτικού ή καθηγητής σε γυμνάσιο/λύκειο αντίστοιχα. Αυτά ως προς τα τυπικά προσόντα.

Σύμφωνα με το σχολικό πλαίσιο ο εκπαιδευτικός (Παράλληλης Στήριξης) θα πρέπει να καταθέσει στη διεύθυνση:
α) βιογραφικό, β) ποινικό μητρώο, γ) πτυχίο, δ) σεμινάρια ή μεταπτυχιακό/διδακτορικό στην ειδική αγωγή και να συναινέσει ο σύλλογος διδασκόντων. Αυτό αποτελεί μια τυπική διαδικασία η οποία ορίζει την έναρξη ή τη διακοπή της παράλληλης.

Καθοριστικής σημασίας είναι η σχέση και η πορεία της συνεργασίας του εκπαιδευτικού της τάξης με τον εκπαιδευτικό της Συνεκπαίδευσης.

Αναμφισβήτητα, θα πρέπει το άτομο να διακρίνεται από αγάπη και θέληση, για να μπορεί να προσφέρει αγόγγυστα, τόσο στο παιδί όσο και την οικογένεια. Πολλές φορές θα χρειαστεί να προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη στην οικογένεια η οποία αντιμετωπίζει μια ανέλπιστη κατάσταση. Ειδικότερα, στους γονείς που είναι σε μια φάση άρνησης, με την πρόσφατη διάγνωση, οπότε δεν μπορούν να κατανοήσουν την κατάσταση του παιδιού, πόσο μάλλον να το υποστηρίξουν αποτελεσματικά, τουλάχιστον στην αρχή.

Κάποια βασικά στοιχεία είναι η υπομονή και η αφοσίωση γιατί πρέπει να δέχεται τα πάντα και να μπορεί να εξομαλύνει τον όποιο αρνητικό παράγοντα. Παράλληλα, θα πρέπει να αναπτύξει εμπιστοσύνη με τους γονείς για να συνεργαστούν κι εκείνοι όσο πιο εύρυθμα γίνεται. Επιπρόσθετα, χρειάζεται καλό επικοινωνιακό και ευελιξία με τη νηπιαγωγό ή με δάσκαλο/δασκάλα στο δημοτικό ή με τους καθηγητές στο γυμνάσιο-λύκειο αντίστοιχα. Σίγουρα θα χρειαστεί λίγος χρόνος μέχρι να κερδίσει την εύνοιά τους, με δεδομένο ότι δεν έχει προσληφθεί από το Υπουργείο Παιδείας αλλά από τον ιδιώτη (κηδεμόνα).

Γενικά, υπάρχει μια δυσκολία διότι πρόκειται για ένα ξένο άτομο στην τάξη. Πολλοί δάσκαλοι τους αντιμετωπίζουν με φόβο, καχυποψία γιατί νομίζουν ότι είναι παρατηρητές-επικριτές και ότι μεταφέρουν τα πάντα στους γονείς. Σίγουρα αυτό δεν αποτελεί τον κανόνα, αλλά υπάρχει ως υπόνοια και αυτό λειτουργεί σαν τροχοπέδη στη σχέση Δασκάλου-Παράλληλης. Βέβαια, είναι πιθανό να ξεπεραστεί σε βάθος χρόνου. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι δεν έχει καμία υποχρέωση να έχει υπ’ ευθύνη του τα παιδιά και να λείπει ο δάσκαλος. Προφανώς αν συμβεί κάτι θα βρεθεί υπόλογος και δεν είναι καθόλου ευχάριστο. Ας μη μας διαφεύγει ότι βρίσκεται στην τάξη γιατί προσφέρει μια υπηρεσία που περιλαμβάνει συγκεκριμένες υποχρεώσεις και αρμοδιότητες, σε συγκεκριμένο άτομο.

Συμπερασματικά…

Όση περισσότερη σταθερότητα και σοβαρότητα επιδείξει κανείς, τόσα περισσότερα θα λάβει ως ανατροφοδότηση. Θα πρέπει να τονισθεί ότι είναι μια θέση ευθύνης και το πρόσωπο αυτό θα πρέπει να εφευρίσκει τρόπους και λύσεις στα όποια θέματα παρουσιάζονται, χωρίς να παρεκκλίνει από το στόχο που είναι η ομαλή ένταξη του μαθητή στη σχολική κοινότητα.

Όπως αναφέρθηκε και στην αρχή ο απώτερος και ο πιο δύσκολος στόχος είναι η αυτονόμηση του παιδιού. Γι’ αυτό το λόγο, αλλά και για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του μαθητή, ο βοηθός μπορεί να μη κάθεται μαζί του συνέχεια ή το παιδί, ορισμένες φορές, να κάθεται με κάποιον συμμαθητή του, και ο βοηθός να το επιβλέπει. Μιαν άλλη βοήθεια αποτελεί το «τετράδιο επικοινωνίας», στο οποίο ο βοηθός μπορεί να καταγράψει οτιδήποτε θεωρεί άξιο αναφοράς. Σε αυτό μπορούν ενδεχομένως να σημειώνουν και οι υπόλοιποι θεραπευτές του. Με αυτόν τον τρόπο οι γονείς ενημερώνονται για την πορεία του παιδιού ανά ημέρα.

Οι επιτυχημένες πρακτικές στο χώρο του σχολείου θα πρέπει να χρησιμοποιούνται και στο σπίτι από τους γονείς ώστε να έχουμε μια σταθερή βελτίωση σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς του. Αυτό είναι που αποτελεί ευχής έργο από όλους τους εμπλεκόμενους και για όλα τα παιδιά.